Đầu tư công nghệ… nửa vời
Mỗi năm xe chở quá tải tàn phá hệ thống đường bộ, thiệt hại lên tới chục ngàn tỷ đồng. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định phê duyệt Quy hoạch trạm kiểm soát tải trọng xe đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030:trong tháng 9/2013, 10 bộ cân lưu động được đưa vào hoạt động.
Kể từ năm 2005 đến nay, đã có 40 trường hợp ô tô cháy trong hầm đường bộ Hải Vân. Ông Johan Ahlberg, Giám đốc kinh doanh Khu vực Đông Nam Á Công ty TNHH Giao thông Kapsch cho biết: “Theo tôi quan sát, tại các hầm như hầm Thủ Thiêm, hầm Hải Vân không có hệ thống phát hiện sự cố tự động hoặc tai nạn trong đường hầm”.
Đường sá bị phá nát bởi xe quá tải, quá khổ
Vị chuyên gia nói trên lưu ý, trong khi trung tâm điều hành tại các hầm đường bộ nói trên đều được trang bị camera và có người theo dõi. Tuy nhiên, khi có sự cố xảy ra trong đường hầm, việc cần thiết là phải được thông báo đến lực lượng ứng cứu, nơi có nguồn lực để xử lý nhanh, thì các camera không giúp nhiều cho việc này.
Đáng lẽ, với đường hầm Hải Vân dài 6 km, nếu như sử dụng hệ thống tự động phát hiện sự cố trong đường hầm và đường quốc lộ (IDS) thì ngay khi có sự cố xảy ra, thiết bị sẽ tự động báo về trung tâm để cử người đến hỗ trợ kịp thời…
Trên thế giới, hệ thống kiểm soát tự động không những giúp kiểm soát tốt hơn thông tin tai nạn để giúp tăng khả năng ứng phó nhanh mà còn giúp giảm thiểu thời gian, kiểm soát tốt hơn an toàn, cũng như giúp nâng cao hiệu quả sử dụng của công trình công cộng. Tại châu Âu và Úc, Công ty TNHH Giao thông Kapsch đã lắp đặt IDS giúp phát hiện sự cố xảy ra trong đường hầm như tai nạn, xe dừng trong đường hầm hay đi nhầm đường phải quay lại…
Tất cả các sự cố này đều được phát hiện và phân tích qua hệ thống video. “Chúng tôi sẽ có cảnh báo ngay từ đầu là mọi người sẽ không tiếp tục đi vào đường hầm nữa do vậy sẽ tránh được cháy nổ ảnh hưởng đến các xe khác, một xe bị cháy trong hầm có các xe đi bên cạnh, đi sau sẽ được báo kịp thời để quay lại mà không đi tiếp”, ông Johan Ahlberg cho biết.
Liên quan đến việc thu phí thuận tiện và gia tăng năng lực sử dụng công trình, theo ông Nguyễn Vĩnh Thuận, Phó giám đốc Công ty cổ phần công nghệ Tiên Phong (ITD), DN này đang phối hợp với VietinBank triển khai hệ thống thu phí tự động trên toàn quốc và đến nay đã triển khai được 12 trạm. Hệ thống thu phí tự động giúp người lái xe thay vì phải trả tiền khi qua các trạm thu phí thì chỉ cần trả tiền qua tài khoản của họ tại ngân hàng, thông qua thiết bị gắn trên xe ô tô.
“Khách hàng đi qua trạm không phải dừng lại mua vé, do đó giảm lượng khí thải ở các trạm cũng như giảm được ùn tắc giao thông khi mua vé. Một lần thu phí điện tử do không phải dừng sẽ giải phóng xe nhanh gấp 3 lần so với thu phí bằng tiền mặt và còn chống được thất thoát. Thiết bị này được bảo mật và tuân thủ tiêu chuẩn châu Âu”, ông Thuận cho hay.
Ở một góc độ an toàn công trình hạ tầng, đại diện Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam (Bộ Giao thông - Vận tải) cho hay, mỗi năm xe chở quá tải tàn phá hệ thống đường bộ, thiệt hại lên tới chục ngàn tỷ đồng. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định phê duyệt Quy hoạch trạm kiểm soát tải trọng xe đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030.
Theo đó, trong tháng 9/2013, 10 bộ cân lưu động được đưa vào hoạt động. Để thực thi chủ trương này, hiện Kapsch đang phối hợp với Bộ Giao thông- Vận tải để đưa giải pháp cân lưu động sớm đi vào hoạt động.
Tuy nhiên, hạn chế của giải pháp này là giá thành. Đây có lẽ là nguyên nhân chính khiến cho việc đầu tư thiết bị công nghệ quản lý các công trình hạ tầng ở Việt Nam lâu nay chưa được quan tâm thỏa đáng. Ông Nguyễn Vĩnh Thuận lưu ý, Bộ Giao thông- Vận tải khi lựa chọn các giải pháp nên cân nhắc giữa giá thành và chất lượng.
Nếu chỉ tập trung vào giá thành nhưng chất lượng kém hơn thì hiệu quả không cao bằng việc sử dụng sản phẩm đắt hơn nhưng chất lượng tốt, tuổi thọ cao và mức độ tin cậy tốt hơn nhiều.
Hà Sơn