Đề xuất cho phép NLĐ có quyền lựa chọn hưởng BHXH một lần

“Việc cho phép người lao động (NLĐ) có dưới 20 năm đóng BHXH mà chưa hết tuổi lao động được nhận trợ cấp BHXH một lần tuy tạo điều kiện linh hoạt cho NLĐ lựa chọn nhưng chưa khuyến khích NLĐ bảo lưu, tích lũy thời gian đóng BHXH trong quá trình làm việc để có thể được hưởng lương hưu nhằm bảo đảm cuộc sống khi hết tuổi lao động”, bà Chuyền nói.

Chính vì vậy, Điều 60 của Luật BHXH năm 2014 được thiết kế theo hướng khuyến khích NLĐ bảo lưu thời gian đã đóng BHXH, tích lũy thời gian đóng BHXH trong quá trình lao động để có thể hưởng lương hưu hàng tháng nhằm bảo đảm cuộc sống khi hết tuổi lao động thay vì nhận BHXH một lần.

Khi thực hiện bảo lưu thời gian đã đóng BHXH thì NLĐ sẽ có nhiều lợi ích hơn như: Khi NLĐ trở lại làm việc thuộc diện đóng BHXH bắt buộc thì được tính cộng dồn thời gian đã tham gia để được hưởng lương hưu.

Trường hợp không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc thì có thể tham gia BHXH tự nguyện để đủ điều kiện hưởng lương hưu với nhiều quy định mới tạo thuận lợi cho NLĐ như bổ sung phương thức đóng một lần cho nhiều năm còn thiếu để hưởng lương hưu ngay khi hết tuổi lao động; chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH cho NLĐ tham gia BHXH tự nguyện.

Khi NLĐ chưa hết tuổi lao động mà chấm dứt hợp đồng lao động phải nghỉ việc thì với quy định của chính sách bảo hiểm thất nghiệp NLĐ vẫn được giải quyết trợ cấp thất nghiệp, được hỗ trợ học nghề, tư vấn giới thiệu việc làm để có việc làm mới. Khi NLĐ được hưởng lương hưu hàng tháng thì quỹ BHXH đóng bảo hiểm y tế cho NLĐ.

Trong thời gian bảo lưu thời gian đóng BHXH, nếu không may NLĐ từ trần thì thân nhân được hưởng chế độ tử tuất bao gồm: trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở và trợ cấp tuất hàng tháng hoặc trợ cấp tuất một lần với mức trợ cấp tuất một lần bằng mức trợ cấp BHXH một lần.

Theo tính toán trong tất cả các trường hợp NLĐ tích lũy thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ khi về già đều có lợi hơn rất nhiều so với việc lĩnh một lần.

“Như vậy, nội dung Điều 60 của Luật BHXH năm 2014 là phù hợp với xu hướng phát triển chung, đã thể hiện đúng quan điểm, định hướng mở rộng diện bao phủ BHXH, bảo đảm quyền thụ hưởng lâu dài của NLĐ, góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội. Quy định này không chỉ thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đến cuộc sống trước mắt của NLĐ mà còn chăm lo đến cuộc sống khi về già của NLĐ, khi mà NLĐ không còn sức lao động, không thể làm việc, cần được quan tâm bảo vệ nhiều nhất. Quy định này cũng phù hợp với xu hướng phát triển của hầu hết các nước trên thế giới”, bà Chuyền nhấn mạnh.

Tuy nhiên, khi Luật BHXH năm 2014 vẫn chưa có hiệu lực thi hành thì một bộ phận NLĐ chủ yếu ở một số tỉnh, thành phố phía Nam có kiến nghị được lựa chọn hưởng BHXH một lần hoặc bảo lưu thời gian đóng BHXH như quy định tại Luật BHXH năm 2006.

Nguyên nhân dẫn đến sự việc nêu trên được lý giải là do thực tế đời sống NLĐ trong các khu công nghiệp còn khó khăn, tiền lương thực tế còn thấp nên NLĐ muốn lấy BHXH một lần để có tiền trang trải cuộc sống trước mắt chứ chưa nghĩ đến cuộc sống sau này khi về già. Bên cạnh đó nhiều NLĐ từ khu vực nông thôn vào làm việc cho các doanh nghiệp nhưng không có ý định gắn bó lâu dài mà làm việc một thời gian để tích lũy tiền lương, tiền đóng BHXH để làm vốn về quê làm ăn.

Trên cơ sở đó, bà Chuyền cho rằng các quy định của pháp luật cần tôn trọng quyền lựa chọn hưởng BHXH một lần hoặc bảo lưu thời gian đóng BHXH của NLĐ. Điều này là đáp ứng nguyện vọng của một bộ phận NLĐ có thời gian đóng BHXH ngắn sau khi nghỉ việc không tiếp tục tham gia vào thị trường lao động và cũng không có khả năng, nguyện vọng tiếp tục đóng BHXH tự nguyện.

Do đó, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội xem xét, điều chỉnh Điều 60 của Luật BHXH năm 2014 theo hướng: Trước mắt, cho phép NLĐ khi chưa đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu sau một năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng BHXH thì có quyền lựa chọn hưởng BHXH một lần hoặc tiếp tục bảo lưu thời gian đóng BHXH như quy định của Luật BHXH năm 2006. Nội dung này cũng sẽ được xem xét, điều chỉnh tương đồng đối với cả NLĐ tham gia BHXH tự nguyện.