Đồng thuận là xu hướng chủ đạo

PGS.TS. Đinh Văn Nhã - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội:

Vì quyền lợi của số đông người dân

	PGS.TS. Đinh Văn Nhã

Theo nhiều nước trên thế giới, mức giảm trừ gia cảnh không phải là khoản thu nhập để đáp ứng nhu cầu chi tiêu tối thiểu của một người lao động hay phụ thuộc mà đây chỉ là một quy định hỗ trợ cho người có thu nhập. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có nhiều người hiểu đúng về bản chất của điều này.

Đơn cử, cũng là với mức thu nhập 10 triệu đồng/tháng, nếu áp dụng với một người có đông con thì không thể đủ sống, nhưng với người khác thì vẫn có thể. Vì vậy, khi đưa ra một con số cụ thể mới chỉ là mang tính quy ước. Còn về nguyên tắc của thuế TNCN là tính thuế từ những khoản thu nhập đầu tiên.

Nhưng điểm mới trong dự thảo Luật lần này là đã đề cập đến việc, khi giá cả tăng trên 20% thì Chính phủ sẽ chủ động trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho phù hợp. Mức 20% này là giá cả biến động trong khoảng thời gian nhất định chứ không phải tính trên một năm, tính từ thời điểm gốc.

Còn việc nâng mức khởi điểm chịu thuế lên 9 triệu đồng/người/tháng thay vì 4 triệu đồng/người/tháng như trước đây là điều mà Ủy ban Tài chính – Ngân sách rất băn khoăn ngay từ khi tiếp cận bản dự thảo Luật Thuế TNCN đầu tiên của Chính phủ. Bởi nguồn lực của chúng ta còn rất hạn hẹp và làm như vậy sẽ giảm đột ngột nguồn thu. Tuy nhiên, chúng tôi cũng đồng ý với dự thảo vì quyền lợi của số đông người dân.

Ông Trương Trọng Nghĩa - Phó Chủ tịch liên đoàn Luật sư Việt Nam:

Thu nhập 20 triệu đồng/tháng cũng chưa là quá cao

Ông Trương Trọng Nghĩa

Tôi tán thành với dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) lần này ở mức lương khởi điểm chịu thuế 9 triệu đồng và giảm trừ gia cảnh đối với người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng. Theo tôi, mức 9 triệu đồng chủ yếu dành cho người thu nhập thấp, vì nếu sống ở Sài Gòn, một người có thu nhập mỗi tháng 20 triệu đồng cũng không là quá cao khi mà chi phí cho sinh hoạt ở đây quá đắt đỏ.

Luật cũng cần dự liệu cho những phát sinh luôn có và cần thiết đối với những khoản TNCN mang tính đột xuất mà có chứng từ đầy đủ. Chẳng hạn, khi có biến động lớn trong cuộc sống, nhu cầu cho con cái đi học, nhà có người đau ốm nặng... Nếu có sự điều tiết này sẽ giúp những đối tượng trên có thêm trường hợp được cứu xét, cũng giống như việc DN được chuyển lỗ.

Điều tôi băn khoăn nữa là làm thế nào quản hết được thu nhập của nhiều người. Ví dụ như ca sĩ: thuế ở đây là thu nhập chứ không phải lương, nếu không quản được thu nhập sẽ thất thu thuế. Công chức cũng thu nhập 5-7 triệu đồng mà có nhà lầu, xe hơi, tại sao vậy? Rõ ràng, hiện đang có rất nhiều những khoản thu không quản được nên thuế thu nhập vẫn còn bất công.

Ngoài ra, cần phải giải quyết được những tiêu cực trong ngành thuế, vì hiện đang có rất nhiều hiện tượng người nộp thuế thỏa thuận với người quản lý thuế để giảm bớt mức thuế phải nộp và “chia chác” khoản chênh lệch đó. Theo tôi, cùng với việc chỉnh sửa phải có biện pháp tăng cường quản lý việc thất thu và tiêu cực trong ngành thuế.

PGS. TS. Nguyễn Cảnh Nam - Thư ký Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam:

Đa phần công nhân hầm lò vẫn thuộc diện chịu thuế

	PGS. TS. Nguyễn Cảnh Nam

Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh và mức khởi điểm chịu thuế TNCN theo đề xuất của Chính phủ là hoàn toàn hợp lý. Tôi tạm tính một gia đình được coi là có thu nhập khá, khoảng 14-15 triệu đồng/tháng (gồm lương của 2 vợ chồng), phải nuôi thêm 2 đứa con, như vậy chi phí cho một người chỉ khoảng gần 4 triệu đồng/tháng. Với mức này nếu chỉ để sinh hoạt thôi thì tạm đủ, chứ để tích lũy thì không được bao nhiêu. Vì thế nâng lên mức 9 triệu đồng/tháng để những đối tượng thuộc nhóm này trở xuống không phải chịu thuế là hợp lý.

Ngành than hiện có khoảng 140.000 lao động. Trong đó có rất nhiều công việc vất vả, nguy hiểm, thậm chí có nơi trả tới 10 triệu đồng/tháng cũng ít người muốn làm. Vì thế ngay cả khi nâng mức lương khởi điểm chịu thuế lên 9 triệu đồng/tháng thì đa phần nhóm công nhân làm việc trực tiếp trong các hầm lò vẫn thuộc diện phải đóng thuế. Bởi vậy nhiều công đoàn cơ sở thậm chí đã từng đề nghị với tập đoàn miễn thuế TNCN cho nhóm đối tượng này nhưng chúng tôi cho rằng rất khó. Thay vào đó có thể tạo điều kiện cho họ cải thiện thu nhập và giảm thấp nhất mức thuế TNCN phải nộp.

Họa sỹ Vũ Huy - Hãng phim truyện Việt Nam:

Nhà nước sẽ quản lý và giám sát thế nào?

Họa sĩ Vũ Huy

Trước hết, tôi thấy rằng trách nhiệm của người công dân thì bắt buộc phải chấp hành mọi quy định của Nhà nước ban ra, bao gồm cả thực hiện việc nộp thuế TNCN đầy đủ. Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế từ 4 triệu đồng/tháng lên 9 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc từ 1,6 triệu đồng/tháng lên 3,6 triệu đồng/tháng theo tôi là một nỗ lực đáng ghi nhận khi mà nguồn ngân sách của chúng ta còn hạn hẹp.

Tuy nhiên, điều tôi băn khoăn nhất khi tăng mức giới hạn đó lên, là vai trò của Nhà nước trong việc quản lý và giám sát sẽ như thế nào. Bởi hiện rất nhiều người làm bên ngoài thu nhập cao gấp nhiều lần so với mức thu nhập của những người làm trong các cơ quan Nhà nước mà không bị đánh thuế. Vậy ai có trách nhiệm truy thu những khoản này?

Còn với cá nhân tôi, mức lương cố định tôi được nhận hàng tháng ở Hãng Phim truyện Việt Nam chỉ gần 5 triệu đồng. Nhưng do đặc thù nghề nghiệp, tôi là người làm nghệ thuật, hay được mời tham gia thiết kế cho nhiều bộ phim, nên xác định mức thu nhập cố định thực sự của tôi là rất khó, chắc cỡ khoảng 300 - 400 triệu đồng/năm. Và một năm tôi phải đóng thuế TNCN khoảng 30 - 40 triệu đồng.

Thầy giáo về hưu Nguyễn Đỗ Tín (Nguyên giáo viên Trường THPT Chu Văn An – Hà Nội):

Nên hợp tình, hợp lý hơn nữa

	Thầy giáo về hưu Nguyễn Đỗ Tín

Chúng tôi là những cán bộ hưu trí, trước hết rất hài lòng khi Dự thảo Luật Thuế TNCN đã miễn thuế cho phần lương hưu do Bảo hiểm Xã hội chi trả và lương hưu do Quỹ Hưu trí tự nguyện chi trả. Việc bổ sung quy định những khoản đóng góp cho quỹ hưu trí tự nguyện được trừ khỏi thu nhập chịu thuế khi tính thuế là quy định phù hợp thực tiễn.

Tuy nhiên, dự thảo luật sẽ là dự thảo tiên tiến hơn, phù hợp hơn nếu quy định rõ các khoản thu nhập tương tự, mang tính chất tiền lương hưu nhận từ các hợp đồng bảo hiểm hưu trí cũng trong diện thu nhập miễn thuế.

Với những quy định như dự thảo có thể hiểu những người mua bảo hiểm hưu trí của các công ty bảo hiểm vẫn phải nộp thuế TNCN - như vậy thì không hợp tình, hợp lý và thiếu công bằng. Nhất là chúng ta đang hướng đến một xã hội phát triển và mua bảo hiểm là một sự tiến bộ, phù hợp với sự phát triển của xã hội. Hơn thế nữa, hiện tại các Quỹ Hưu trí tự nguyện chưa thực sự hình thành, cơ chế hoạt động, thành lập, chi trả của quỹ chưa rõ ràng thì việc quy định như dự thảo luật là không hợp lý.

Dự thảo lần này đã có bước tiến bộ lớn và đạt được sự đồng thuận cao của người dân do phù hợp với biến động thị trường khi đặt mức khởi điểm chịu thuế là 9 triệu đồng và mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng. Nhưng nếu mức khởi điểm chịu thuế được xác định theo mức lương cơ bản ví dụ bằng 9 lần hay 10 lần mức lương cơ bản sẽ có sự bền vững hơn, giảm thiểu việc phải điều chỉnh khi có những biến động lớn, lạm phát cao.

Bên cạnh đó, dự thảo luật vẫn còn có điểm chưa phù hợp, chưa phục vụ mục đích ưu đãi nhằm khuyến khích, động viên người lao động, các giáo viên đang công tác ở vùng sâu, vùng xa, vùng hải đảo… Đó là dự thảo luật đã loại bỏ trợ cấp mang tính chất lương gồm: trợ cấp khu vực, trợ cấp thu hút ra khỏi các khoản không tính thu nhập chịu thuế. Hay nói cách khác, thu nhập từ trợ cấp khu vực, trợ cấp thu hút là thu nhập chịu thuế. Tôi cho rằng việc sửa đổi này là không hợp lý vì đây là các khoản phụ cấp cho các vùng, ngành nghề cần ưu đãi, khuyến khích.

Nhóm PV TBNH