Gỡ khó khăn cho “tam nông”: Nhìn từ tín dụng
Tham gia nhiều chương trình cho vay
Khi mà tốc độ tăng giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản quý II/2013 tăng 2,2%, thấp hơn quý I (2,6%) đang trở thành nỗi lo, ảnh hưởng tới tăng trưởng GDP và đời sống người nông dân thì vấn đề này đã được đưa ra “mổ xẻ” ở nhiều cuộc họp từ Trung ương đến địa phương.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia ngân hàng, nhìn ở góc độ tín dụng thì hệ thống ngân hàng vẫn đang đầu tư khá lớn cho “tam nông”. Bởi theo số liệu tổng hợp từ NHNN Việt Nam, trong 4 tháng đầu năm nay, tín dụng cả nền kinh tế chỉ tăng hơn 2% nhưng tín dụng tam nông tăng xấp xỉ 5%.
Ảnh minh họa
Nhìn xa một chút, tính từ năm 2008 đến nay, hàng năm tăng trưởng tín dụng tam nông tăng trung bình 20%/năm, đặc biệt, từ năm 2010 khi Chính phủ ban hành cơ chế chính sách ưu tiên tín dụng cho tam nông thì tín dụng tam nông tăng gấp 2 lần.
Đặc biệt, nguồn vốn của hệ thống ngân hàng trải đều ở tất cả các lĩnh vực thuộc ngành nông nghiệp. Về lĩnh vực cho vay mua tạm trữ lúa gạo vụ Đông Xuân 2012-2013 theo Quyết định 311/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đến nay dư nợ cho vay đạt 7.612 tỷ đồng, tương đương thu mua tạm trữ là 951.630 tấn gạo, đạt 95% kế hoạch.
Trong lĩnh vực thủy sản và chăn nuôi thực hiện văn bản số 1149/TTg-KTN về chính sách đối với chăn nuôi và thủy sản từ ngày 15/8/2012 – 30/4/2013 doanh số cho vay theo công văn trên của 5 NHTM Nhà nước đã đạt 63.193 tỷ đồng, trong đó kết quả cho vay cá tra có doanh số đạt 27.955 tỷ đồng, dư nợ đến 30/4/2013 là 17549 tỷ đồng, tăng 7,8% so với ngày 15/8/2012.
Cũng thực hiện theo công văn trên, 5 NHTM Nhà nước đã cho vay để nuôi tôm dư nợ đến ngày 30/4/2013 là 14.856 tỷ đồng. Cho vay chăn nuôi chế biến thịt lợn và gia cầm đến 30/4 dư nợ là 17.705 tỷ đồng.
Mắc ở khâu chính sách
Bên cạnh đó, theo Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình, NHNN đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để thực hiện chương trình tín dụng tái canh cây cà phê và hiện nay hệ thống ngân hàng đang triển khai rất quyết liệt gói này với khoảng 12 nghìn tỷ đồng.
Ông Hoàng Trọng Hải – Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết, tỷ lệ người dân quản lý, sản xuất cây cà phê của tỉnh chiếm trên 80%. Nhưng với nguồn lực vốn quá lớn, ngân sách địa phương và DN, Hội Nông dân không đáp ứng được nên đã nhận được sự hỗ trợ từ hệ thống ngân hàng. Riêng Agribank đã cam kết cùng với tỉnh Đắk Lắk tạo điều kiện về nguồn vốn khoảng 3000 tỷ đồng trong thời gian từ 5-7 năm tới để thực hiện việc tái canh cây cà phê.
“Tuy nhiên, đề nghị các bộ, ngành, đặc biệt Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp chặt chẽ hơn nữa với Đắk Lắk có hướng dẫn cùng địa phương thực hiện việc giúp cho các hộ nông dân tái canh cây cà phê đảm bảo duy trì tốt về sản lượng, không giảm sút”, ông Hải đề nghị.
Đặc biệt, trên cơ sở đề xuất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn mới đây Bộ Tài chính trình Chính phủ xem xét chấp thuận về nguyên tắc cho phép mặt hàng cà phê được áp dụng chính sách kéo dài thời gian cho vay vốn tín dụng xuất khẩu lên 36 tháng theo Nghị quyết số 02/NQ-CP của Chính phủ.
Phân tích của Bộ Tài chính cho thấy, theo quy định tại Nghị định số 75/2011/NĐ-CP ngày 30/8/2011 của Chính phủ về tín dụng đầu tư và tín dụng xuất khẩu bao gồm: chè, hạt tiêu, hạt điều đã qua chế biến, rau quả, đường, thịt gia cầm, cà phê, thủy sản, thời hạn cho vay tối đa, kể cả thời gian gia hạn nợ là 12 tháng.
Đối với mặt hàng thủy sản xuất khẩu và chi phí thức ăn chăn nuôi, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 7/1/2013 về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường, giải quyết nợ xấu với nội dung kéo dài thời gian cho vay tín dụng xuất khẩu đối với mặt hàng thủy sản, rau quả từ 12 tháng lên 36 tháng; còn đối với nhu cầu vay vốn mua thức ăn chăn nuôi thủy sản phục vụ xuất khẩu, Chính phủ cho phép áp dụng cơ chế tín dụng xuất khẩu.
Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 54/2013/NĐ-CP ngày 22/5/2013 về bổ sung Nghị định số 75/2011/NĐ-CP về tín dụng đầu tư và tín dụng xuất khẩu của Nhà nước. Theo báo cáo của Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) dư nợ cho vay tín dụng xuất khẩu đối với mặt hàng cà phê đến 31/5/2013 là 696 tỷ đồng, chiếm 6% tổng dư nợ tín dụng xuất khẩu.
Theo các chuyên gia ngân hàng, những vấn đề khó khăn hiện nay của lĩnh vực tam nông không phải là vấn đề tín dụng. Tại Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6, tổ chức trực tuyến với các địa phương, đa số các ý kiến bộ, ngành, địa phương đều cho rằng, để giải quyết khó khăn, đẩy tăng giá trị sản xuất nông – lâm – ngư nghiệp phải có chiến lược quy hoạch cây trồng vật nuôi phù hợp với nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu để tránh hiện tượng “được mùa mất giá”, người nông dân càng làm nhiều càng thua lỗ.
Bên cạnh đó, phải đẩy mạnh việc kiểm soát thực phẩm nhập khẩu, nếu chúng ta đã nuôi trồng được loại lương thực, thực phẩm nào rồi thì phải kiểm soát chặt nhập khẩu các mặt hàng đó, để hỗ trợ tiêu thụ hàng hóa trong nước.
Ông Mai Văn Ninh - Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa cho rằng, Thủ tướng Chính phủ đã thông qua Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp thì Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nên công khai để người dân, các địa phương biết triển khai. Đồng thời, phải tập trung vào giải quyết ngăn chặn, quản lý tốt như quản lý vật tư, quản lý giống. Đặc biệt, phải có chỉ đạo để giảm tính nuôi trồng tự phát của nông dân, tránh việc lúc thừa lúc thiếu sản phẩm nông nghiệp.
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân đề xuất, sản phẩm nông nghiệp cần phải tăng chất lượng theo yêu cầu thị trường, phải có chính sách hỗ trợ tiếp thị và tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu.
Như vậy nếu các bộ ngành liên quan không có giải pháp tháo gỡ khó khăn về quy hoạch sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm, tìm kiếm thị trường xuất khẩu thì không những bà con nông dân chịu thiệt mà nguồn vốn tín dụng cũng không phát huy hết hiệu quả.
Quang Cảnh