Kinh tế loay hoay trong vùng trũng mấp mô
Vùng trũng mấp mô
Diễn biến kinh tế những tháng đầu năm đã củng cố niềm tin thị trường ở công tác điều hành và vĩ mô đang dần ổn định. Nhưng ngay khi có những nhận định tốt đó, Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia đã viết trong báo cáo: Nếu lạm phát bình quân trong 4 tháng cuối năm vượt 1%, tức là lạm phát 4 tháng cuối năm tính bình quân theo năm sẽ là 2 con số, sẽ gây tác động tiêu cực cho ổn định kinh tế vĩ mô trong năm 2013. Ngay khi đọc báo cáo, không ít ý kiến cho rằng Ủy ban “tính hơi quá”.
Thực trạng kinh tế Việt Nam, một bức tranh đơn điệu sắc màu, đầy bất định và rắc rối (VEPR)
Thế nhưng thực tế đã cho thấy những lo ngại của Ủy ban Giám sát không thừa khi CPI tháng 9 của cả nước ước tính tăng tới 2% so với tháng 8. TS. Vũ Viết Ngoạn - Chủ tịch Ủy ban cho rằng, CPI tháng 9 cho thấy việc điều hành chính sách vẫn bị động theo diễn biến mà không chủ động điều hành bám theo lạm phát mục tiêu. Đã vậy, tuy có sự cải thiện trong phối hợp chính sách tài khóa - tiền tệ nhưng lại thiếu đi sự phối hợp giữa các chính sách trong tài khóa.
“Chúng ta vẫn loay hoay trong vùng trũng mấp mô. Tình hình cứ cải thiện được một chút, tỏ ra tốt hơn một chút thì lại xấu đi. Theo tôi cứ theo cách này chúng ta sẽ tiếp tục loay hoay trong vùng đáy lúc trồi lúc sụt không khéo đến tận 2015”, TS. Lưu Bích Hồ - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển Bộ Kế hoạch - Đầu tư phát biểu. Ông cho rằng, những năm qua nền kinh tế cứ lúc tăng trưởng phục hồi thì sụt giảm, lạm phát vừa được kiềm chế lại vọt tăng, bất động sản thì lúc căng lúc xẹp, niềm tin vừa nhen nhóm trở lại lập tức bị khó khăn thực tế làm vơi đi và nỗi lo tăng lên.
Còn TS. Võ Trí Thành – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương lại viện dẫn chuỗi báo cáo kinh tế thường niên trong 4 năm qua của Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR). “Chủ đề báo cáo năm 2009 là: Suy giảm và thách thức đổi mới; năm 2010: Lựa chọn để tăng trưởng bền vững; năm 2011: Nền kinh tế trước ngã ba đường; còn năm 2012: Đối diện thách thức tái cơ cấu kinh tế. Khi kinh tế suy giảm đã tạo áp lực phải thay đổi. Chúng ta phải lựa chọn dám chấp nhận hy sinh tăng trưởng để đổi lấy sự phát triển bền vững hay không và đã xác định chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu, phải tái cấu trúc nền kinh tế”, TS. Võ Trí Thành dẫn giải.
Tốc độ tăng GDP 2000-2011
Rất sâu sắc, TS. Thành nói: “Tôi mong chuỗi báo cáo này có sự bền vững tức là tiếp tục được thực hiện nhưng tôi không mong sang năm chuỗi báo cáo này còn cơ hội kéo dài chủ đề rất đúng của mấy năm qua. Báo cáo năm sau sẽ phải chuyển dòng” TS. Thành hàm ý tình hình sẽ nhiều cải thiện và VEPR không còn cơ hội để phân tích những khó khăn, thách thức và chỉ ra tồn tại trong báo cáo của mình.
Tình hình còn rối lắm
TS. Võ Trí Thành lại cho rằng gần đây có nhiều dự báo bỗng trở thành như kiểu “nói vu vơ”. Dự báo đã mất đi tính định hướng của nó khi luôn phải thay đổi bởi không lường được sự điều hành chính sách đang thiếu đi sự tính toán cộng hưởng tác động của các chính sách. Ông thừa nhận công tác dự báo với tình hình hiện nay rất khó khăn vì tính bất định rất cao. Hệ quả là cả nền kinh tế đang phải bươn trải để tồn tại. Đồng quan điểm này, TS. Lưu Bích Hồ cũng cho rằng, kinh tế thì khó khăn, thông tin thì mâu thuẫn. Nền kinh tế chúng ta còn rối lắm và ngày càng thấy khó gỡ như bức tranh VEPR minh họa nền kinh tế.
“Thông tin chính thống cho thấy kinh tế vĩ mô tiếp tục xu thế ổn định và tăng trưởng kinh tế có những dấu hiệu tiến triển khá hơn. Tuy nhiên xuất khẩu tăng nhưng không cao, tồn kho giảm nhưng vẫn ở mức cao, nhập khẩu giảm, nhập siêu thấp chưa từng thấy nhưng kim ngạch nhập khẩu vẫn cao…”, TS. Hồ có ý kiến. Cái rối của nền kinh tế TS. Hồ nói đến dẫn ra từ cách điều hành, lạm phát vừa có dấu hiệu kiềm chế được, vĩ mô tạm ổn định đã thiếu cẩn trọng trong điều hành giá. Đầu tư công thì phải đưa ra để kích tổng cầu nhưng chủ trương là đúng thực hiện thì lâu vì còn nhiều thủ tục… Đã vậy, nền kinh tế và điều hành kinh tế, chính sách kinh tế đang rối nhưng lại nhiều khoảng trống.
Vậy làm gì, làm như thế nào, tìm cách đột phá nào để gỡ rối, để thoát khỏi vùng đáy? TS. Võ Trí Thành cho rằng, đường hướng đã chỉ rõ, tái cơ cấu nền kinh tế đã được xác định với 3 trụ cột chính. Đã xác định luồng chính phải đi thì phải vượt qua khó khăn để đi tiếp, tác động tiêu cực là những tác động không muốn có nhưng không thể tránh vì vậy phải tìm cách giảm tác động tiêu cực. “Phải có quyết tâm và niềm tin, đó là điều lúc nào cũng cần có”, TS. Thành nhấn mạnh.
Sau hai tháng giảm liên tiếp, CPI tháng 8/2012 tăng 0,63% so với tháng trước, nguyên nhân chủ yếu do tác động của 3 đợt điều chỉnh tăng giá xăng dầu trong các ngày 20/7, 1/8 và 13/8/2012 với tổng cộng mỗi lít xăng tăng 2.400 đồng/lít, dầu diezen tăng 1.650 đồng/lít; giá gas tăng 8,02% và một số tỉnh, thành phố điều chỉnh giá dịch vụ y tế… Đã vậy, ai cũng biết sang tháng 9 lạm phát có thể tăng mạnh hơn vào mùa khai trường cùng yếu tố thời vụ vào những tháng cuối năm nhưng lại lặp lại việc đồng loạt tăng học phí, tăng giá dịch vụ y tế… Như vậy nhiều người hiểu, nếu không tăng giá gas, giá xăng, và dịch vụ y tế dồn dập trong tháng thì CPI sẽ khác rất nhiều. TS. Lê Đình Ân |
Tri Nhân