Nâng chất lượng tín dụng ưu đãi từ một đề án
Sự quyết tâm thay đổi
Là tỉnh miền núi biên cương địa đầu của Tổ quốc, Hà Giang có đến 6/64 huyện nghèo nhất nước, theo Nghị quyết 30a của Chính phủ về giảm nghèo nhanh và bền vững, với tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm cao nhất khu vực miền núi, trung du phía Bắc (81,4%) và số lượng hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn quốc gia giai đoạn 2011 - 2015 khá lớn, chiếm tỷ lệ bình quân 51,3%.
Anh Thèn Văn Nam (bên trái) ở thôn Cốc Cái, xã Pố Lồ, huyện Hoàng Su Phì là điển hình sử dụng hiệu quả vốn vay NHCSXH
Do vậy, trong suốt một thập kỷ qua, Hà Giang đã được tập trung các chính sách, chương trình, dự án cấp Nhà nước cùng 12 chương trình tín dụng ưu đãi của NHCSXH ưu tiên đầu tư đồng bộ, hỗ trợ kịp thời, góp phần tích cực thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo và bảo đảm ổn định chính trị - xã hội tại địa bàn.
Điều kiện trên nghĩa là vừa mang lợi thế, cơ hội nhưng cũng gây khó khăn, thách thức đến hoạt động của NHCSXH, cụ thể là đã làm cho chất lượng tín dụng ưu đãi của NHCSXH tỉnh Hà Giang yếu kém hơn so với mặt bằng của hệ thống.
Vào thời điểm cuối năm 2011, nợ quá hạn của NHCSXH tỉnh Hà Giang bình quân trên 2,4% tổng dư nợ; khoản nợ bị chiếm dụng, nợ chưa đổi được sổ vay vốn còn quá nhiều. Bên cạnh vài ba phòng giao dịch cấp huyện hoạt động hiệu quả, còn khá nhiều đơn vị trực thuộc NHCSXH tỉnh Hà Giang đã để nợ quá hạn kéo dài, tăng cao trên mức 3% so với tổng dư nợ. Điển hình là các huyện Quản Bạ, Quang Bình, Xín Mần...
Nguyên nhân của tình trạng này trước hết do khách quan một phần (như điều kiện tự nhiên, đặc điểm kinh tế - xã hội, trình độ dân trí ở vùng núi đá biên giới), nhưng chủ yếu vẫn là năng lực công tác của một bộ phận cán bộ quản lý, cán bộ nghiệp vụ NHCSXH nơi đây còn hạn chế.
Bên cạnh đó, việc NHCSXH phối hợp với các hội, đoàn thể… bị coi nhẹ, không xử lý dứt điểm các khoản nợ quá hạn, lãi tồn. Đặc biệt, đại đa số hộ nghèo, hộ cận nghèo vùng dân tộc - miền núi Hà Giang vốn quen lối nghĩ ỉ lại, trông chờ vào sự cấp đỡ, cho không của Nhà nước…
Nhằm bứt ra khỏi danh sách đơn vị hoạt động yếu kém, NHCSXH tỉnh Hà Giang mạnh dạn lập Đề án củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng và đã được Tổng giám đốc NHCSXH chuẩn y thực hiện đầu năm 2012.
Theo đó, Ban điều hành của hệ thống đã điều động, bổ nhiệm nhiều cán bộ quản lý có năng lực, phẩm chất tốt trực tiếp đảm đương trách nhiệm của người đứng đầu tại NHCSXH tỉnh Hà Giang và các huyện trên vùng biên cương địa đầu này.
Bà Đinh Thị Hồng, Giám đốc NHCSXH tỉnh Hà Giang cho biết: Theo Đề án củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng, NHCSXH đã có những giải pháp thiết thực giảm nợ quá hạn, lãi tồn đọng; nâng cao chất lượng uỷ thác của các hội, đoàn thể; tập trung phân tích đánh giá từng món nợ quá hạn, nợ lãi tồn đọng, qua đó phân loại chính xác và có biện pháp xử lý phù hợp, hiệu quả.
Qua 2 năm thực hiện Đề án, nhìn chung chất lượng tín dụng chính sách ở Hà Giang có chuyển biến rõ rệt. Tính đến 31/12/2013, số tiền nợ quá hạn của toàn NHCSXH tỉnh còn 32.466 triệu đồng, chiếm 1,9% tổng dư nợ, giảm hơn 10 tỷ đồng so với cuối năm 2012; tổng số lãi tồn đọng cũng chỉ có 42 tỷ đồng, giảm hơn 5,5 tỷ đồng...
Thực tế đã chứng minh
Chứng minh cho sự chuyển biến ý thức của người dân vùng cao biên cương Hà Giang là xã Tân Tiến, huyện Hoàng Su Phì với 721 hộ đồng bào dân tộc sinh sống tại 12 thôn bản. Từ khi có NHCSXH cho vay vốn ưu đãi, lại bày cách sử dụng vốn và hướng dẫn thủ tục trả nợ, nộp lãi… nên nhiều hộ ở xã Tân Tiến không chỉ thoát cảnh nghèo khó mà còn trả được nợ đầy đủ, đúng hạn.
Anh Thèn Văn Nam ở thôn Cốc Cái, xã Pố Lồ, huyện Hoàng Su Phì phấn khởi nói: Bản mình có 47 hộ vay tiền chính sách nuôi trâu. Sau vài ba năm, bán nghé trả nợ ngân hàng vẫn còn lãi được con trâu mẹ trị giá mấy chục triệu đồng. Trước đây, do chưa biết cách làm nên dân bản thường nuôi trâu thả rông, gặp trời rét bị chết nhiều, bà con mất cả cơ nghiệp.
“Hai năm nay, xã không có trâu chết vì rét, vì bệnh dịch do dân bản được cán bộ dạy cách làm chuồng, bảo ban phương pháp chăm sóc. Hơn nữa, mọi người còn có ý thức rất cao là mạnh dạn vay vốn, sử dụng vốn vào chăn nuôi, trồng trọt và lo lắng đến ngày trả nợ, nộp lãi đàng hoàng cho ngân hàng”, Thèn Văn Nam xúc động cho biết.
Vốn là người dưới xuôi lên lập nghiệp “nơi đất khách quê người” gia đình anh Nguyễn Bá Lập và chị Nguyễn Thị Tính ở thôn Hợp Thành, xã Đạo Đức, huyện Vị Xuyên lại có cách làm ăn hiệu quả khác. Từ hai bàn tay trắng, vợ chồng anh Lập được tiếp cận 10 triệu đồng vốn cho vay hộ nghèo đầu tư chăn nuôi, mở nghề làm đậu phụ, tráng bánh đa. Nhờ sự cần cù lao động, mấy năm sau anh chị đã có đủ tiền xây dựng căn nhà ngói 3 gian kiên cố.
Năm 2012, sau khi hoàn trả nợ vay cho NHCSXH, anh chị Lập - Tính tiếp tục được hỗ trợ vay 30 triệu đồng theo diện hộ cận nghèo để mở rộng sản xuất. “Chúng tôi cảm ơn sự quan tâm của Hội Nông dân, NHCSXH đã cho vay ưu đãi để có cơ hội thoát nghèo bền vững. Gia đình luôn tìm cách sử dụng vốn vay có kết quả, cũng như thực hiện trả nợ, nộp lãi đầy đủ cho ngân hàng”, chị Tính tâm sự.
Sau 2 năm thực hiện Đề án, chất lượng tín dụng ở tỉnh Hà Giang đã có sự chuyển biến tích cực. Hơn 1.700 tỷ đồng vốn ưu đãi cũng được đầu tư kịp thời, đến đúng đối tượng thụ hưởng, đáp ứng nhu cầu vay vốn của 64.393 hộ nghèo và các đối tượng chính sách.
Phát huy thành quả bước đầu, năm 2014, NHCSXH tỉnh Hà Giang đang tập trung lực lượng, nỗ lực tăng tốc, thực hiện nhiều giải pháp phù hợp, tiếp tục thực hiện việc củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng, hạn chế nợ quá hạn, tích cực huy động tiền gửi tiết kiệm của người nghèo...
Chủ trương chung đã chuyển thành hành động, tích cực cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khác tại các huyện nghèo, xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn, thực hiện mục tiêu tổng nguồn vốn đến cuối năm đạt 1.841 tỷ đồng, tổng dư nợ đạt 1.830 tỷ đồng, giảm tỷ lệ nợ quá hạn xuống dưới 1,2% so với tổng dư nợ, thu lãi đạt 100% kế hoạch trở lên…
Bài và ảnh Việt Hải