Nỗ lực tăng trưởng bằng mọi giá có thể là rủi ro
Bà Izumi Devalier |
Trả lời phỏng vấn của Thời báo Ngân hàng, bà Izumi Devalier, Chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường Việt Nam, Khối nghiên cứu kinh tế HSBC cho rằng, Chính phủ nên bảo toàn cam kết giữ tỷ lệ nợ công trên GDP dưới ngưỡng giới hạn 65% để nền kinh tế phát triển bền vững.
Cảm nhận của bà về tình hình KTVM Việt Nam 6 tháng vừa qua?
Tăng trưởng kinh tế Việt Nam đã lấy lại đà tăng trưởng trong quý II cùng với xu hướng Chỉ số Nhà quản trị Mua hàng PMI dần hồi phục. Chúng tôi cho rằng, sự hồi phục của nhóm ngành sản xuất và dịch vụ có thể giúp cân đối tình trạng suy yếu dai dẳng của nhóm ngành nông nghiệp. Dù sự suy yếu này có thể sẽ tiếp tục kéo dài do nguồn cung bị gián đoạn bởi hiện tượng El Nino nhưng những khó khăn này sẽ dần giảm bớt trong nửa sau năm 2016, qua đó cũng giúp thúc đẩy tăng trưởng mạnh hơn.
Điều hành các chính sách vĩ mô trên cơ sở chú trọng phát triển bền vững là rất quan trọng |
Với đà tăng trưởng kinh tế toàn cầu vẫn đang suy yếu, kim ngạch xuất khẩu sẽ không tăng mạnh như kỳ vọng đưa ra đầu năm nên việc chỉ trông cậy duy nhất vào xuất khẩu không thể giúp Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng mà Chính phủ đề ra. Đó là lý do vì sao chúng tôi đưa ra mức dự báo tăng trưởng năm 2016 là 6,3%, thấp hơn mục tiêu 6,7% của Chính phủ và thấp hơn mức 6,6% của năm ngoái.
Với việc Chính phủ giữ mục tiêu tăng GDP cho năm 2016 vẫn là 6,7% thì áp lực sẽ đặt nặng hơn lên nhu cầu nội địa. Điều này có đặt ra mối quan ngại gì?
Chắc chắn là có. Và để đạt mục tiêu tăng trưởng thì cần phải kích thích nhu cầu trong nước - nhưng đây cũng chính là sự e ngại, theo chúng tôi. Chính sách đẩy mạnh tăng trưởng càng lớn, rủi ro sẽ càng nhiều khi các yếu tố hỗ trợ KTVM vẫn còn khá mỏng, dự trữ ngoại hối thấp; ngành Ngân hàng vẫn đang phải tập trung giải quyết những khó khăn từ năm 2011; Lạm phát nằm trong vòng kiểm soát nhưng vẫn đứng trước áp lực tăng.
Với góc nhìn khách quan của bà, định hướng điều hành chính sách cần chú trọng những gì?
Chúng tôi vẫn thường nói với các nhà đầu tư rằng, Việt Nam sở hữu một câu chuyện tăng trưởng ấn tượng nhất khu vực châu Á. Một điểm mạnh khác là vị trí của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu – thể hiện qua việc Việt Nam tiếp tục thu hút nguồn FDI do lợi thế về nguồn lao động giá rẻ, phần nào góp phần vào mức tăng trưởng xuất khẩu gần hai chữ số trong bối cảnh hầu hết những quốc gia châu Á khác đang trải qua tình hình xuất khẩu suy giảm.
Cải cách mang tính cấu trúc là điều cần thiết nhằm đảm bảo sự tăng trưởng của Việt Nam ổn định, bền vững về lâu dài cũng như không rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Việt Nam sẽ cần quyết liệt hơn với những cải cách đang thực hiện như cải cách DNNN và đẩy mạnh cổ phẩn hóa, cải cách khu vực NH và cải cách tài chính công.
Cải cách để giảm ảnh hưởng của Nhà nước lên nền kinh tế và tạo điều kiện cho thị trường giữ vai trò quyết định hơn nhằm thúc đẩy quá trình tái phân bổ nguồn lực cũng như cho phép khu vực tư nhân giữ vai trò quan trọng hơn. Việt Nam sẽ không thể mãi dựa vào tăng trưởng đầu vào (tận dụng nguồn lao động giá rẻ và dư thừa). Khi lợi thế về nguồn lao động của Việt Nam giảm dần, việc phân bổ vốn hiệu quả hơn nhằm nâng cao năng suất là điều trọng yếu.
Cải cách tài chính công liên quan đến giải quyết rủi ro ngân sách. Thâm hụt ngân sách bị nới rộng của Việt Nam có vẻ chưa gây ra những vấn đề lớn trong thời gian ngắn. Nhưng đây lại là một ví dụ cho thực trạng các yếu tố hỗ trợ KTVM vẫn còn khá mỏng sẽ khiến khả năng Nhà nước can thiệp và hỗ trợ nền kinh tế (khi cần thiết) sẽ bị giới hạn.
Bà có gợi mở gì cụ thể hơn về điều hành chính sách tiền tệ và tài khóa trong phần còn lại của năm nay?
Việt Nam nên hài lòng với bức tranh tăng trưởng hiện tại, ngay cả nếu GDP thấp hơn mục tiêu đề ra. Chúng tôi nghĩ tăng trưởng tuy chậm nhưng bền vững vẫn tốt hơn tăng trưởng nhanh dựa trên tăng trưởng tín dụng cao nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ vĩ mô trong tương lai. Vì vậy vẫn cần có chính sách tiền tệ cẩn trọng bởi trong bối cảnh KTVM hiện nay, nếu tăng trưởng tín dụng càng cao, Việt Nam sẽ càng phải đối mặt với nhiều rủi ro trong tương lai.
NHNN bắt đầu thắt chặt tín dụng theo định hướng đối với những nhóm ngành thể hiện các dấu hiệu ban đầu của tình trạng tăng trưởng nóng (như bất động sản) là cần thiết. Và nếu lạm phát tiếp tục đà tăng mạnh hơn sẽ cần thắt chặt trên diện rộng trong năm 2017.
Chúng tôi luôn nhấn mạnh việc điều hành các chính sách vĩ mô trên cơ sở chú trọng phát triển bền vững là rất quan trọng. Chính phủ nên giữ tỷ lệ nợ công dưới ngưỡng giới hạn 65% GDP. Nếu có vượt ngưỡng cũng chưa gây ra những vấn đề tức thời nhưng giữ nợ điều quan trọng để giữ kỷ luật ngân sách và không lấn át khu vực tư nhân, gia tăng năng lực cạnh tranh và năng suất của Việt Nam.
Xin cảm ơn bà!