Tăng khả năng tiếp cận vốn qua kênh chính thức

	Tín dụng tiêu dùng mở ra cơ hội kinh doanh, nâng cao đời sống người dân
	Quyết liệt đẩy lùi tín dụng đen

Phát triển TDTD sẽ cung cấp cho người dân nhiều lựa chọn tốt hơn, an toàn hơn qua đó giảm bớt nhu cầu tiếp cận tín dụng đen

Ông Nguyễn Tú Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ NHNN: Phát triển thận trọng TDTD

Tín dụng đen đã bùng phát mạnh mẽ ở nước ta. Hệ luỵ của tín dụng đen đối với xã hội là rất lớn, nhiều gia đình rơi vào cùng quẫn vì rơi vào bẫy của tín dụng đen và không được pháp luật hỗ trợ. Điều này cho thấy nhu cầu về các khoản vay nhỏ, cấp bách của người dân rất lớn trong khi các khoản cho vay truyền thống chưa đáp ứng được các nhu cầu này. Đây là dư địa rất lớn cho TDTD phát triển. Phát triển TDTD sẽ cung cấp cho người dân nhiều lựa chọn tốt hơn, an toàn hơn qua đó giảm bớt nhu cầu tiếp cận tín dụng đen và các hệ luỵ mà loại hình này mang lại.

Để ngăn chặn tín dụng đen, tôi cho rằng, phải tăng cường tín dụng chính thức thông qua tăng khả năng tiếp cận vốn. Thời gian vừa qua, NHNN đã ban hành Thông tư 03/2018/TT-NHNN về cấp Giấy phép, tổ chức và hoạt động tổ chức tài chính vi mô. Việc NHNN mở rộng hoạt động của tổ chức tài chính vi mô là chính sách quan trọng để có thể cung cấp khoản vốn tới tay người dân một cách nhanh, hiệu quả nhất, đáp ứng nhu cầu cần thiết của người dân trong thời gian ngắn.

Tới đây, NHNN tiếp tục có những giải pháp để khuyến khích TDTD có thể cung cấp rộng hơn các khoản vay ngắn hạn với lãi suất cao hơn nhưng đáp ứng được nhu cầu chính đáng của người dân. Đồng thời cần phải tăng cường tuyên truyền giáo dục của người dân rủi ro rất lớn khi tham gia tín dụng không chính thức.

TDTD có thể là kênh chính cung cấp cho người dân tài sản mang lại cơ hội kinh doanh, sản xuất, tăng thu nhập cho người dân và hộ gia đình. Tuy nhiên phát triển quá nhanh TDTD cũng gây rủi ro. Tỷ trọng TDTD đã cao hơn 25% GDP. Do đó, các rủi ro vĩ mô, rủi ro hệ thống có thể gây ra những tổn thất lớn cho nền kinh tế và bản thân hệ thống ngân hàng. Do đó, cần phải có một hệ thống cảnh báo, đánh giá, kiểm soát chặt chẽ hơn đối với sự phát triển của TDTD để đảm bảo ngăn ngừa các rủi có thể xảy ra.

TS. Cấn Văn Lực - Giám đốc Trường Đào tạo nguồn nhân lực BIDV: Nhiều giải pháp đẩy lùi tín dụng đen

Kênh TDTD tại Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức như quan niệm lệch lạc khi cho rằng TDTD là tín dụng đen là không công bằng. Kiến thức về tài chính-tín dụng của người dân và doanh nghiệp nhỏ Việt Nam còn hạn chế…

Từ thực trạng và thách thức trên, tôi cho rằng thời gian tới cần tập trung giải quyết một số giải pháp trọng tâm. Thứ nhất, Chính phủ chỉ đạo sớm hoàn thiện Chiến lược quốc gia về phát triển tài chính toàn diện, nhằm đồng bộ hóa chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và giải pháp tăng khả năng tiếp cận tài chính của người dân và doanh nghiệp.

Thứ hai, tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý trong việc quản lý, giám sát các công ty tài chính nhất là các quy định về chuẩn an toàn cũng như những sản phẩm mới như cho vay đám hiếu, đám hỷ, chữa bệnh... Ngoài ra, Chính phủ chỉ đạo sớm hoàn thiện hành lang pháp lý (có thể dạng thí điểm – sandbox) đối với các sản phẩm tài chính gắn với công nghệ như Fintech, cho vay ngang hàng… Do đặc điểm của TDTD là rủi ro cao và chịu ảnh hưởng lớn từ biến động kinh tế vĩ mô, NHNN cũng cần có những biện pháp giám sát, quản lý chặt chẽ để hạn chế tình trạng khủng hoảng trong lĩnh vực TDTD như đã từng xảy ra tại Nhật Bản, Hàn Quốc và Thái Lan.

Thứ ba, tạo điều kiện cho các công ty tài chính mới và nhỏ có thể phát triển, nhằm tăng tính cạnh tranh, hạn chế sức mạnh độc tôn của một số ít công ty tài chính lớn hiện nay. Điều này sẽ giúp giảm lãi suất, tăng sự đa dạng về sản phẩm-dịch vụ, mang lại nhiều lợi ích hơn cho người tiêu dùng cũng như nền kinh tế.

Thứ tư, tăng cường giáo dục tài chính cho người tiêu dùng, đặc biệt là về các sản phẩm TDTD, kỹ năng quản lý tài chính cá nhân.

Thứ năm, các công ty tài chính cần thực hiện tốt hơn việc minh bạch thông tin cho khách hàng. Những vấn đề như lãi suất, phí, cách tính, thời hạn, phương thức đòi nợ, mức phạt khi trả nợ muộn hay thanh toán trước hạn…

Thứ sáu, các công ty tài chính cần quan tâm, tăng cường quản lý rủi ro, đào tạo cán bộ.

Thứ bảy, cơ quan quản lý nhà nước cần khẩn trương hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia.

Cuối cùng, người tiêu dùng cũng cần có hành động để bảo vệ quyền lợi của chính mình cũng như của các công ty tài chính.

Luật sư Trần Minh Hải - Giám đốc Công ty Luật Basico: Phải có chế tài xử lý rõ ràng, nghiêm khắc

Theo tôi, một trong những giải pháp phòng chống tín dụng đen là thiết lập hành lang pháp luật chống lại các dấu hiệu đặc trưng của tín dụng đen từ góc độ hành chính đến hình sự. Cụ thể, Bộ luật Hình sự cần có quy định riêng về tín dụng đen với chế tài chuyên biệt để hướng tới việc xử lý rạch ròi về tín dụng đen. Hiện nay, nếu xảy ra các hậu quả từ tín dụng đen như giết người, cố ý gây thương tích, cướp tài sản... thì ngành tư pháp lại phải dùng các quy định liên quan đến hậu quả đó để xét xử như “tội giết người”, “tội cướp tài sản”...

Điều đó chưa đủ, bởi mới chỉ xử lý được một phần hành vi nối tiếp mà bỏ lọt phần hành vi bản chất – hoạt động tín dụng đen. Trong tình hình hiện nay, để phòng ngừa có mục tiêu cụ thể, rõ ràng hơn cần một quy định mới về tội phạm chuyên biệt dưới tên gọi rõ ràng, ví dụ “Tội hoạt động tín dụng trái pháp luật gây hậu quả nghiêm trọng”. Tội danh này sẽ có các chế tài chuyên biệt hướng tới triệt tiêu các nguồn lực tài chính của giới phạm tội nhằm áp chế hoạt động tín dụng đen.

Song song với đó, cần nghiên cứu thay thế quy định về “Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự” - Điều 201 Bộ luật Hình sự theo hướng ngăn chặn những tác động xấu thuộc bản chất nguy hiểm của tín dụng đen như phân tích.