Thị trường khó song nhiều tiềm năng

Xin ông cho biết tình hình chung quan hệ giữa hai nước Việt Nam và Myanmar?

Đây là một trong những mối quan hệ thân thiết và tin cậy ở Đông Nam Á. Quan hệ đầu tư và thương mại thực sự mới phát triển rộ lên khoảng 3 năm nay. Trước đây, mối quan hệ giữa 2 nước rất khiêm tốn. Bắt đầu từ năm 2010 quan hệ thương mại Việt Nam - Myanmar tăng đáng kể, đạt khoảng 160 triệu USD và đến 2011 đạt 170 triệu USD. Đây là con số chưa phải là nhiều so với tổng xuất nhập khẩu của Myanmar với nước ngoài mỗi năm đạt khoảng hơn 10 tỷ USD. Hiện nay Việt Nam được xếp thứ 11 trong trao đổi thương mại của Myanmar. Cách đây 3 năm, Việt Nam xếp thứ 22 về đầu tư nước ngoài thì đến nay đã  xếp thứ 12 so với các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Myanmar. Còn tính trong các nước ASEAN, Việt Nam được đứng đứng thứ 4 của Myanmar về đầu tư, thương mại.

Ở Việt Nam, các doanh nghiệp còn chưa có được nhiều thông tin về Myanmar, ông có thể cung cấp thêm cho các nhà đầu tư quan tâm đến thị trường này?

Suốt hơn 20 năm qua, Myanmar là một đất nước đóng cửa với thế giới bên ngoài, cho nên vấn đề kinh tế thương mại phát triển khó khăn. Đầu tư nước ngoài rất hạn chế. Tuy nhiên sau khi Myanmar bầu cử Quốc hội vào tháng 11/2010, thành  lập  Chính phủ mới thì quan hệ với nước ngoài đã và đang được cải thiện, tăng kim ngạch xuất nhập khẩu từ 10 tỷ USD lên 15 tỷ USD mỗi năm. Hiện nay, theo công bố của Chính phủ Myanmar con số vốn đăng ký về đầu tư thương mại đạt khoảng 50 tỷ USD, đang được thế giới đánh giá là một đất nước đổi mới từ trong ra ngoài, quan hệ với các nước lớn được cải thiện, nhất là Mỹ và EU. Sau chuyến thăm của ngoại trưởng Mỹ Hilary Clinton cuối năm ngoái, đánh dấu một mối quan hệ với một nước siêu cường bị chìm lắng khoảng 55 năm, tới giờ mới được gỡ bỏ. Kết quả trong tháng 4 này, EU sẽ mở văn phòng đại diện tại Manmar, Mỹ đã khai thông quan hệ ngoại  giao từ  cấp đại diện lên đại sứ vào khoảng tháng 6 tới.

Khi mở cửa, tiềm năng phát triển, hội nhập của Myanmar sẽ rất nhanh chóng. (Ảnh: MH)

Vậy tiềm năng và thị trường của Myanmar có gì để cuốn hút các nhà đầu tư, thương mại?

Myanmar là một nước rất lớn, rộng khoảng hơn 2 lần diện tích của Việt Nam, tài nguyên thiên nhiên phong phú hơn Việt Nam rất nhiều, có khoảng 1/2 diện tích là rừng nguyên sinh, diện tích đất nông nghiệp có khoảng hơn 20 triệu ha, có bờ biển dài hơn 3 nghìn km, khí hậu nhiệt đới rất phù hợp với đánh bắt và nuôi  trồng thủy sản, bên cạnh đó còn có khoảng 8 triệu ha mặt nước sông hồ nước ngọt. Đặc biệt, lượng đá quý của Myanmar như Ruby, hồng ngọc… có trữ lượng lớn nhất thế giới. Với tiềm năng như vậy, cộng với dân số có 67 triệu người, đa phần đang độ tuổi lao động, ngôn ngữ bằng tiếng Anh, nên khi mở cửa, tiềm năng phát triển, hội nhập của Myanmar sẽ rất nhanh chóng. Tuy nhiên, bên cạnh đó, Myanmar còn có những khó khăn khiến các nhà đầu tư quan tâm là luật đầu tư chưa được thông thoáng, hiện Quốc hội đang họp và sớm sửa đổi luật cũ năm 1998 về một số điều luật sẽ được công bố trong tháng 4 này. Khó khăn thứ hai, sau hàng chục năm bế quan tỏa cảng, vận hành cơ chế quan liêu và mệnh lệnh chủ quan duy ý chí luôn là sự cản trở cho việc mở cửa kinh tế thị trường, thay đổi được cũng là cả một vấn đề không đơn giản. Cụ thể, hệ thống ngân hàng -  tài chính, viễn thông trong nước và quốc tế của Myanmar rất lạc hậu, bảo thủ. Nếu đổi mới cho cả hệ thống này thì phải cho phép các nhà đầu tư vào nhưng luật còn vướng. Đây là một vấn đề nhạy cảm đối với Chính phủ Myanmar giữa việc đầu tư nước ngoài hay đầu tư trong nước.

Việt Nam đã có những chiến lược gì để khuyến khích và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư vào Myanmar?

Như đã nói ở trên, quan hệ chính trị giữa 2 nước rất tốt đẹp, được thể hiện bằng việc Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã thăm Myanmar 2 lần sau 3 năm. Gần đây nhất là chuyến thăm Việt Nam nước Đông Nam Á đầu  tiên của Tổng thống Myanmar Thein Sein ngay sau khi nhậm chức. Trên cơ sở pháp lý, 2 bên đã tăng đầu tư bằng tuyên bố chung giữa hai Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Myanmar tháng 4/2010, đưa 12 lĩnh vực đầu tư vào Myanmar. Mới đây, đại diện lãnh đạo TP.Hồ Chí Minh đã thăm và làm lễ chính thức ký kết sự hợp tác đầu tư giữa thành phố và Yangon, đó là cơ sở pháp lý rất tốt và chắc chắn để các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư và trao đổi thương mại. Bên cạnh đó, tuyến đường bộ xuyên quốc gia ViệtNam - Lào - Myanmar đang được Chính phủ các nước đẩy mạnh tiến trình sẽ rút ngắn thời gian và giá thành trong phát triển kinh tế một cách thuận lợi.

Cho tới giờ này, chính thứccó khoảng bao nhiêu doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào Myanmar?

Trước mắt có 3 doanh nghiệp lớn đầu tư vào Myanmar đã được cấp phép, đó là Tổng công ty Sông Đà đã được cấp phép khai thác mỏ đá, Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai xây dựng khu tổ hợp khách sạn 5 sao, tập đoàn ASV của TP. Hồ Chí Minh sản xuất tân dược. Một số DN nữa đang chuẩn bị được cấp phép như: Ngân hàng BIDV, VinaCapital, AceCook, VinaCafe, Vietranimex… Ngoài ra, 2 lĩnh vực hàng không và dầu khí cũng được các Tổng công ty của Việt Nam khai thác rất tốt. Tổng số vốn đầu tư được nâng lên khoảng trên 500 triệu USD.

Xin cảm ơn ông!

Hữu Quang