Thuế với chứng khoán: Chồng chéo nhưng vẫn sót

Nên bổ sung quy định về thuế đối với một số loại hình quỹ mới

Dự thảo Thông tư hướng dẫn về thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) và thuế thu nhập cá nhân đối với lĩnh vực chứng khoán vừa được Bộ Tài chính đưa ra lấy ý kiến hôm 3/7/2012. Ông Nguyễn Văn Phụng – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) cho biết, Thông tư được dự thảo trên tinh thần có nhiều ưu đãi cho kinh doanh chứng khoán. Nhưng các ý kiến đóng góp cho rằng, dự thảo vẫn có điểm không phù hợp với tình hình thực tế; các nội dung vẫn còn chồng chéo lẫn nhau, chưa thống nhất với Luật Chứng khoán, Luật thuế TNDN.

Thị trường vẫn thiếu các nhà đầu tư tổ chức lớn. (Ảnh: Trường Sơn)

Thông tư này áp dụng đối với nhà đầu tư và các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán gồm công ty chứng khoán (CTCK), công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán (ĐTCK), ngân hàng lưu ký, quỹ ĐTCK, quỹ đầu tư bất (QĐT) động sản. Ông Nguyễn Văn Phụng cho biết, tại dự thảo Thông tư, CTCK, công ty quản lý quỹ chịu thuế suất thuế TNDN 25% trên thu nhập chịu thuế.

Khoản thu nhập chịu thuế bao gồm cả thu nhập từ việc bán quyền mua cổ phần (cổ phiếu), nhưng không bao gồm phần lợi tức được chia đã chịu thuế TNDN ở khâu trước và lãi trái phiếu thu được từ các loại trái phiếu thuộc diện miễn thuế theo quy định của pháp luật.

Các QĐT nước ngoài, tổ chức nước ngoài nộp thuế TNDN theo phương thức khoán với số thuế phải nộp bằng 0,1% tổng giá trị chứng khoán bán ra. Trường hợp chuyển nhượng cổ phiếu nhận thay cổ tức, cổ phiếu thưởng với giá thấp hơn mệnh giá thì không phải nộp thuế TNDN đối với hoạt động chuyển nhượng chứng khoán.

Theo dự thảo, Thông tư sẽ có hiệu lực thi hành sau 45 ngày kể từ ngày ký, riêng nội dung hướng dẫn về thuế TNDN được áp dụng cho kỳ tính thuế từ năm 2012 trở đi.

Theo dự thảo Thông tư số thuế phải nộp được xác định bằng 0,1% tổng giá trị chứng khoán bán ra tại thời điểm chuyển nhượng. Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) cho biết, điều này là trái với quy định tại Luật Thuế TNDN. Theo đó, Luật thuế TNDN quy định, thuế suất áp dụng với thu nhập từ chuyển nhượng tài sản là 25% tính trên thu nhập từ việc chuyển nhượng. Do vậy, VBMA đề xuất tính thuế trên thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán để đảm bảo tính thống nhất giữa các quy định và đảm bảo quyền lợi cho tổ chức đầu tư.

Đối với giao dịch repo trái phiếu, theo dự thảo chỉ đánh thuế một (01) lần, số thuế phải nộp được xác định bằng 0,1% tổng giá trị trái phiếu bán ra tại thời điểm chuyển nhượng ở giao dịch lần 2. VBMA hiểu quy định này là bên thực hiện giao dịch repo (bên cho vay) sẽ chịu thuế trên cả gốc và lãi vay. Tuy nhiên, trên thực tế có thể có trường hợp thuế phải nộp lớn hơn lãi suất thu được repo khi mức lãi suất repo thấp hơn 0,1%. Vì vậy, theo VBMA, nên tính thuế trên chênh lệch giữa giá trị giao dịch lần 1 và giá trị giao dịch lần 2.

Nhiều ý kiến đóng góp cũng cho biết, dự thảo vẫn còn chưa bao quát hết. Nên đề nghị bổ sung thêm một số đối tượng và một số doanh thu vào diện chịu thuế. CTCP Chứng khoán Sài gòn (SSI) đề nghị bổ sung quy định về thuế đối với một số loại hình quỹ mới sẽ ra đời trong năm 2012 như: Quỹ mở, quỹ ETF và Quỹ hưu trí. Hiện chưa có quy định cụ thể về thuế để điều chỉnh các hoạt động liên quan đến các loại hình quỹ mới này. SSI đặt vấn đề cần nghiên cứu việc nên hay không đưa quỹ mở và quỹ ETF, hoạt động mua, bán chứng chỉ quỹ của nhà đầu tư với Công ty quản lý quỹ vào diện chịu thuế.

CTCP Chứng khoán TP.Hồ Chí Minh (HSC) cũng bổ sung ý kiến, dự thảo thông tư quy định doanh thu tính thuế chưa đầy đủ. Ngoài cung cấp các dịch vụ về chứng khoán cho khách hàng, CTCK còn kinh doanh nguồn vốn vào việc mua bán chứng khoán (tự doanh), gửi tiết kiệm ngân hàng, repo trái phiếu,… Vì vậy, HSC đề nghị bổ sung thêm hoạt động đầu tư tài chính của CTCK vào doanh thu để tính thu nhập chịu thuế.

Nhìn chung, thông qua những góp ý của các công ty và các quỹ vẫn còn những hoạt động đã phát sinh trong thực tế nhưng chưa được quy định trong dự thảo gây nhiều khó khăn cho cả CTCK và cơ quan quản lý Nhà nước.

Tùng Lâm