Tỏi Lý Sơn làm giàu cho nông hộ

Chưa có lúc nào bà Nguyễn Thị Thới (65 tuổi, thôn Đông, xã An Vĩnh) lại hạnh phúc đến như vậy. Bà Thới cho biết, năm nay gia đình trồng 3 sào tỏi, nhờ thời tiết thuận lợi nên không riêng nhà bà mà tỏi của cả huyện đảo đều cho thu hoạch tốt và có giá thu mua tại chỗ 70 ngàn đồng/kg.

Tỏi Lý Sơn được bày bán trong chợ huyện

Mặc cái nắng trưa như lửa đốt, bà thoăn thoắt bàn tay đảo đều lên ruộng tỏi đang phơi cho nhanh khô để kịp mang ra chợ nhập sỉ cho thương lái. Mang trực tiếp ra chợ bán, giá cao hơn từ 3 - 5 ngàn đồng/kg. Trừ hết chi phí phân bón, cắt, nhổ, thu hoạch thì mùa tỏi này gia đình bà thu được 15 triệu đồng.

Những ngày này, người dân Lý Sơn (Quảng Ngãi) vừa thu hoạch tỏi xong. Các hộ gia đình đang tất bật, nhộn nhịp xuống giống cho mùa kế tiếp. Trên nét mặt mỗi người, niềm vui vì trúng đậm mùa tỏi vẫn còn đọng lại.

Mùa tỏi năm nay đạt năng suất cao, từ 550-600 kg/ha. Sau khi thu hoạch tỏi tươi, đem phơi nắng 15- 20 ngày (đủ nắng) có thể bán tại chỗ với giá từ 65-70 ngàn đồng/kg. Trung bình, mỗi hộ dân vùng đảo có thể thu lợi nhuận từ 10 - 20 triệu đồng sau vụ mùa này.

Không hiếm hộ gia đình, năng suất tỏi đạt gấp đôi, gấp ba so với vụ mùa trước. Riêng gia đình anh Dương Minh Ngọc (35 tuổi, thôn Tây, xã An Vĩnh) trồng 5 sào, sản lượng đạt hơn 1 tấn tỏi, tăng gấp đôi so với năm ngoái. Nếu trừ mọi chi phí, anh Ngọc thu lãi khoảng 12 triệu đồng.

Anh chia sẻ, mùa tỏi năm nay trúng đậm, người dân chúng tôi ai cũng phấn khởi lắm, không chỉ có thêm thu nhập mà cái ăn, cái mặc, việc học hành của con cái cũng bớt lo hẳn.

Với người dân huyện đảo Lý Sơn, tỏi được ví như “vàng trắng”. Trẻ em được đến trường học hành đầy đủ, nhiều gia đình giàu lên bởi mỗi năm, tỏi mang lại thu nhập cho huyện đảo từ 120 - 150 tỷ đồng. Vì vậy, vài chục năm gần đây, 80% dân số Lý Sơn sống nhờ cây tỏi.

Với vị ngọt nhẹ, thơm ngon, không nặng mùi như các loại tỏi khác, tỏi Lý Sơn được người dân dùng ăn kèm trong mọi bữa ăn. Ngoài ra, tỏi chế biến được nhiều món ngon, nước uống… đặc trưng mà chỉ vùng đất biển này mới có.

Danh tiếng “đệ nhất tỏi”, “vương quốc tỏi” không quá thổi phồng mà chính bởi nó đã nổi tiếng từ lâu. Trong đó, UBND huyện đảo Lý Sơn chính thức công bố thương hiệu tỏi Lý Sơn và được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học - Công nghệ) công nhận tháng 3/2009. Hiện nay, huyện đảo có 300 ha trồng tỏi, hàng năm đưa ra thị trường khoảng 2.000 tấn tỏi khô.

Để có được vị tỏi đặc trưng của Lý Sơn, người dân thường đưa cát biển lên trồng tỏi. Lượng cát lấy được trộn với đất đỏ miệng núi lửa trên đảo và trộn thêm rong biển Lý Sơn mới thành đất trồng tỏi, được rải dày 2 cm. Tuy nhiên, vài năm gần đây lượng cát trên biển gần như cạn kiệt. Một số người dân dùng tàu ra biển hút cát về bán cho người trồng.

Vì vậy, chỉ riêng đầu tư cát cũng cả khối tiền khi mỗi xe cát có giá gần triệu đồng, mỗi sào tỏi phải tốn ít nhất 2 xe cát. Qua mỗi mùa tỏi, lượng đất này lại được thay mới một lần. Đó là chưa tính công chăm sóc trong 7 tháng liền, từ lúc trồng đến lúc thu hoạch. Đầu tư kỹ vậy, tỏi mới đạt được chất lượng tốt, năng suất cao.

Nói không sai khi cho rằng cát trên đảo Lý Sơn lặn vào vị cay, ngọt của tỏi. Thuộc một trong những gia đình có ruộng tỏi lớn ở đảo, anh Trần Quang Phương (thôn Đông, xã An Vĩnh) có 8 sào ruộng, mỗi vụ mùa phải đầu tư gần chục triệu đồng tiền cát, chưa kể tiền phân bón, cắt tỉa…

Anh chia sẻ, trồng tỏi nhọc công lắm nhưng uy tín của đảo tỏi luôn khiến dân mình thấy vui và tự hào. Đâu phải vùng đất nào cũng được trời ban cho lộc tốt như vậy!

Một trong những sản phẩm góp phần tạo nên thương hiệu tỏi Lý Sơn là tỏi “cô đơn”. Đây là loại tỏi phát triển rất tự nhiên, không dễ tác động mà có được. Tỏi “cô đơn” còn có nhiều tên gọi khác như tỏi một, tỏi “mồ côi”. Mỗi củ có duy nhất 1 tép, tròn trĩnh, căng mọng. Tỏi “cô đơn” không dễ trồng, xuống giống “cô đơn” chưa hẳn đã cho ra loại tỏi này.

Ngoài mùi vị đặc biệt, tỏi “mồ côi” còn có thể ngâm cùng rượu để làm thuốc… Vì vậy, giá tỏi này luôn ở mức cao, từ 400 - 500 ngàn đồng/kg. Vào các dịp lễ tết hay lúc cao điểm, giá tỏi “cô đơn” có khi lên tới 800 ngàn - 1 triệu đồng/kg. Dù vậy, không phải lúc nào người dân cũng có loại tỏi này để bán.

Đảo Lý Sơn chịu ảnh hưởng thường xuyên của mưa bão khắc nghiệt, trước đây người dân thường phó mặc vụ mùa cho thời tiết. Thế nhưng, những năm gần đây, họ đã biết ứng dụng khoa học kỹ thuật vào việc trồng và chăm sóc, mô hình trồng tỏi an toàn ngày càng được nhân rộng góp phần đẩy cao năng suất. Như năm nay, dù tiết trời không thuận lợi nhưng nhiều hộ gia đình trúng đậm mùa tỏi.

Quỳnh Anh