Vẫn nóng chuyện phân cấp, phân quyền

Tại hội nghị trực tuyến Chính phủ với các địa phương tổ chức ngày cuối tháng 12 vừa qua, thường trực Chính phủ đã dành nhiều thời lượng hơn để lắng nghe ý kiến từ các địa phương là động lực phát triển mới.

Bởi theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, nền kinh tế trong năm vừa qua đã bứt phá mạnh mẽ, song bên cạnh một số địa phương thành công trong chuyển đổi cơ cấu, vẫn có những địa phương thực hiện chậm, chưa giải phóng được các nguồn lực để hỗ trợ phát triển. Thủ tướng đã đặt câu hỏi: “Tại sao dưới cùng một thể chế, các tỉnh gần nhau có tỉnh chỉ số PCI cao nhưng có tỉnh rất thấp?”.

Tiếp tục gỡ nút thắt thể chế để tạo động lực phát triển mới

Bí thư Tỉnh uỷ Bắc Giang Bùi Văn Hải chia sẻ những điểm nghẽn chính sách đang làm tắc nguồn lực từ cả hai phía xã hội và ngân sách của tỉnh Bắc Giang. Theo ông Hải, thời gian qua tỉnh này đã huy động khoảng 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư xây dựng hạ tầng theo hình thức BT (xây dựng -chuyển giao), nhưng hiện nay chưa giao được tài sản đất đai để thanh toán cho các NĐT, khiến nguồn lực này bị đình trệ và không thể kêu gọi NĐT tiếp tục rót vốn vào các dự án hạ tầng quan trọng khác.

Trong khi đó, có nguồn vốn đầu tư được trung ương rót xuống thì “cầm chưa ấm tay đã bị thu hồi”. Như dự án Trường bắn quốc gia khu vực I, tại Bắc Giang, theo kế hoạch được Chính phủ ứng gần 400 tỷ đồng giải phóng mặt bằng, nhưng vừa qua lại yêu cầu địa phương tự bỏ tiền ngân sách để thực hiện. Ông Hải khẩn thiết đề nghị Chính phủ không thu hồi nguồn vốn này, mà giao cho địa phương để giải quyết mặt bằng xây dựng dự án.

Chia sẻ về những vướng mắc phát triển của tỉnh Quảng Trị, ông Nguyễn Đức Chính - Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, địa phương này đang tìm kiếm một hướng đi mới trong phát triển nguồn năng lượng tái tạo. Theo tính toán của tỉnh Quảng Trị, có khoảng 1.000 MW điện gió của NĐT đang đề xuất và khoảng 1.000 MW đang chờ Bộ Công thương phê duyệt. Tuy nhiên với công suất xây dựng lớn như vậy, đường dây thu gom điện từ Lao Bảo về không đủ sức tải và thu hút nguồn điện trên toàn khu vực. Vì vậy, tỉnh Quảng Trị đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Công thương sớm phê duyệt bổ sung làm đường dây thu gom để hoà vào lưới điện khu vực.

“Ngoài ra một số dự án chúng tôi đã đề xuất và được Chính phủ chấp nhận như điện khí, lấy khí ngoài bờ vào Khu kinh tế Đông Nam. Thông thường có chủ trương của Chính phủ rồi đàm phán mới có nhà máy thì rất lâu. Chúng tôi đề xuất 7 năm mà chưa khởi công được. Mong rằng Chính phủ và bộ trung ương đẩy nhanh tiến độ để tỉnh có khả năng tăng thêm nguồn năng lượng và tạo ra giá trị để thúc đẩy phát triển kinh tế”, ông Chính đề nghị.

Một kiến nghị khác được Quảng Trị nêu ra là việc xây dựng Khu kinh tế chung Lao Bảo - Den Savanh ở khu vực biên giới giữa Việt Nam và Lào. Theo ông Chính, từ khi xây dựng thí điểm đến nay, khu vực này phát triển rất mạnh, nhưng vừa qua một số luật ra đời sau như Luật Quy hoạch đã triệt tiêu các Nghị định của Chính phủ có liên quan tới phát triển khu kinh tế chung này. Các quy định không còn hiệu lực dẫn tới việc không thể phát triển được khu kinh tế dù có nghị định tốt. “Lào và Trung Quốc đã xây dựng được khu kinh tế chung, trong khi quan hệ giữa Việt Nam và Lào đặc biệt như vậy, không cớ gì lại không xây dựng được khu kinh tế chung để tạo tiền đề đưa quan hệ 2 nước phát triển lên tầm mới”, ông Chính nhấn mạnh.

Theo nhiều địa phương, vướng mắc lớn nhất hiện nay vẫn là các quy định pháp luật chưa đồng bộ, khiến nhiều kế hoạch phát triển, dự án đầu tư phải nằm chờ luật, nghị định, cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành. Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan sớm hoàn thành Luật Đầu tư công sửa đổi, bởi mặc dù Luật đã ban hành năm 2014 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành nhưng trong quá trình thực hiện có những quy định chưa đồng bộ, gây khó khăn cho địa phương.

Ông Phong cũng đề nghị Chính phủ nên phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền cho các địa phương gắn với trách nhiệm người đứng đầu và có sự đồng bộ với các luật liên quan để đơn giản hóa thủ tục đầu tư, nâng cao hiệu quả dự án đầu tư công. Hiện nay thành phố đang chủ động xây dựng một số nội dung về phương thức quản lý và sẽ trình lên trung ương vào tháng 1.

Cùng chung quan điểm này, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Đức Long cho biết, nhờ việc ủy quyền phân cấp Quảng Ninh đã rất thành công trong huy động các nguồn lực cho giải phóng mặt bằng, cải cách hành chính. Tuy nhiên với các công trình dự án trọng điểm, phải trình lên trung ương, tỉnh đề nghị cần đẩy nhanh tiến độ phê duyệt. Tỉnh Quảng Ninh cũng đề nghị Chính phủ sớm phê duyệt khu phức hợp giải trí cao cấp Vân Đồn. Hiện hồ sơ khu phức hợp đã trình Bộ Kế hoạch & Đầu tư, các bộ, ngành liên quan.