30 năm vun đắp niềm tin đối với ngành Ngân hàng

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Lê Mạnh Hùng

Thời báo Ngân hàng trong chặng đường phát triển 30 năm đã đi trước trong công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về hoạt động của ngành Ngân hàng, đồng thời cổ vũ những doanh nghiệp và tổ chức tín dụng trong việc xây dựng ngành Ngân hàng phát triển vững mạnh. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới hiện nay, vẫn còn nhiều thách thức đặt ra trong chặng đường phát triển tiếp theo của báo chí nói chung và Thời báo Ngân hàng nói riêng.

Nhân dịp kỷ niệm 30 năm Thời báo Ngân hàng ra mắt số báo đầu tiên, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn ông Lê Mạnh Hùng - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương về vấn đề này.

Ông đánh giá như thế nào về vai trò của báo chí hiện nay?

Từ những ngày tờ báo Thanh Niên đầu tiên do Bác Hồ sáng lập và lãnh đạo, báo chí đã khẳng định tính chính nghĩa cách mạng, là kênh thông tin chủ lực tuyên truyền đưa Chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam, đến với các tầng lớp nhân dân. Tôi luyện, trải qua từng thời kỳ cách mạng của đất nước, báo chí đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành và đã trở thành vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng; những người làm báo là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, văn hóa; góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ giành độc lập tự do, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và thực hiện công cuộc đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Trong suốt 35 năm đổi mới vừa qua, những người làm báo tiếp tục là đội quân chủ lực đi đầu trong công cuộc tuyên truyền đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, góp phần định hướng, tạo sự đồng thuận trong xã hội. Nhiều nhà báo với tài năng sắc sảo, dấn thân, lăn lộn trong thực tiễn, nhạy bén với thời cuộc đã có nhiều tác phẩm với tư duy đổi mới, sáng tạo, đấu tranh mạnh mẽ với sự trì trệ, bảo thủ; bảo vệ và cổ vũ cho những cách làm hay, những đột phá, đồng thời tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân vượt qua khó khăn, thử thách, thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới.

Nhân dịp kỷ niệm 25 năm ngày xuất bản số báo đầu tiên, Thời báo Ngân hàng được vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì

Đến nay, cùng với những thành tựu to lớn, toàn diện của đất nước, báo chí nước ta đã có bước phát triển nhanh chóng, mạnh mẽ. Diện mạo, số lượng, chất lượng các ấn phẩm, các chương trình phát thanh, truyền hình và công nghệ làm báo… đã đạt được những bước tiến lớn. Chất lượng chính trị, chất lượng văn hóa, tính định hướng và kỹ thuật - nghiệp vụ của báo chí ngày càng được nâng cao. Đội ngũ những người làm báo tăng nhanh về số lượng, trình độ nghiệp vụ làm báo được nâng cao, làm chủ công nghệ làm báo hiện đại.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, báo chí hiện nay cũng còn một số tồn tại, hạn chế. Cụ thể là vẫn còn những tác phẩm báo chí thông tin thiếu nhạy cảm về chính trị, chưa phù hợp với lợi ích của đất nước, của nhân dân, gây những tác động xấu đến dư luận xã hội, ảnh hưởng đến lợi ích chính đáng của tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp và của người dân.

Thông tin báo chí chưa theo kịp với tình hình diễn biến thực tế, thông tin để định hướng hoặc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái trong nhiều vấn đề quan trọng của đất nước và xã hội còn chậm. Hiện tượng lợi dụng danh nghĩa nhà báo sách nhiễu, thậm chí tống tiền cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để trục lợi vẫn chưa được ngăn chặn triệt để, việc vi phạm đạo đức nghề báo vẫn xảy ra. Một số cơ quan báo chí phản ánh nhiều về tiêu cực và tệ nạn xã hội, ít tuyên truyền các điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt...

Bên cạnh đó, còn tình trạng một số cơ quan chủ quản thiếu kiên quyết trong xử lý sai phạm của cơ quan báo chí thuộc phạm vi phụ trách. Ngoài ra, về chủ quan ý thức chấp hành kỷ luật về thông tin của một số cơ quan báo chí không nghiêm; một số cơ quan báo chí chưa thực hiện hoặc thiếu trách nhiệm trong việc thẩm định, kiểm chứng nguồn tin, không thực hiện đúng quy trình làm báo. Còn có trường hợp một số cơ quan báo chí quản lý văn phòng đại diện, sử dụng phóng viên thường trú và cộng tác viên dễ dãi, lỏng lẻo, do vậy trong tác nghiệp thường hay vi phạm đạo đức nghề nghiệp của người làm báo.

Trong dòng báo chí cách mạng Việt Nam có khá đông những tờ báo ngành như Thời báo Ngân hàng. Vậy ông đánh giá thế nào về hoạt động của Thời báo Ngân hàng?

Có thể nói, cùng với sự lớn mạnh của ngành Ngân hàng, Thời báo Ngân hàng có nhiều bước phát triển mới. Báo đã bám sát tôn chỉ mục đích, phản ánh các hoạt động của ngành Ngân hàng, nhất là sự đổi mới của ngành Ngân hàng trong suốt 35 năm đất nước mở cửa, đổi mới vừa qua. Chính thông qua những thông tin tuyên truyền trên Thời báo Ngân hàng đã góp phần cổ vũ các hoạt động sáng tạo của ngành Ngân hàng, từ đó khẳng định vai trò của ngành Ngân hàng trong sự phát triển của đất nước.

Thời báo Ngân hàng đã đi trước trong công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân trong hoạt động của ngành Ngân hàng; góp phần tích cực vào việc xây dựng ngành Ngân hàng phát triển vững mạnh thông qua việc giới thiệu những điển hình, nhân tố mới trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng, cũng như phản ánh những mặt còn hạn chế trong hoạt động của các TCTD.

Đặc biệt, Thời báo Ngân hàng đã trở thành nhịp cầu nối, gắn kết hoạt động ngân hàng với doanh nghiệp và người dân. Từ đó, giúp doanh nghiệp, người dân và toàn xã hội tin tưởng vào hoạt động của ngân hàng. Ngoài ra, báo còn có vai trò tuyên truyền rất lớn, góp phần ổn định nền tài chính, tiền tệ và hoạt động của ngân hàng, củng cố niềm tin của người dân đối với hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Bên cạnh đó, trong hoạt động sau mặt báo như hoạt động nhân đạo từ thiện, hoạt động giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn, cũng là một hoạt động của báo Ngân hàng. Những hoạt động đó vừa tạo được tình cảm tốt đẹp của người dân, gắn liền với bạn đọc, vừa hoàn thành nhiệm vụ lãnh đạo ngành Ngân hàng giao cho.

Có thể khẳng định Thời báo Ngân hàng có vai trò khá quan trọng trong sự phát triển của ngành Ngân hàng trong suốt 35 năm đổi mới vừa qua. Hoạt động của Thời báo Ngân hàng 30 năm qua luôn thực hiện theo đúng tôn chỉ mục đích. Tôi đánh giá rất cao vai trò, kết quả hoạt động của Thời báo Ngân hàng.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng chúc mừng nhóm tác giả Thời báo Ngân hàng đạt giải B Giải báo chí Quốc gia lần thứ XIV

Thưa ông, hiện đang có một thực tế là các cơ quan báo chí chính thống gặp sức ép cạnh tranh rất gay gắt trước sự phát triển và bùng nổ của các trang thông tin điện tử. Những tờ báo luôn tuân thủ nghiêm tôn chỉ, mục đích như Thời báo Ngân hàng dường như chịu nhiều thiệt thòi trước các thông tin lá cải, giật gân, câu khách. Vậy cần làm gì để bảo vệ các cơ quan báo chí cũng như kiểm soát hoạt động của các trang thông tin điện tử, thưa ông?

Chúng ta đang sống trong một thế giới bùng nổ thông tin và phát triển công nghệ thông tin, và nhất là sự phát triển mạnh mẽ của các trang thông tin điện tử, mạng xã hội. Từ đó, xuất hiện một vấn nạn nan giải đó là “fakenews” (tin giả), những hoang tin có thể dẫn đến các thảm kịch trong đời sống bởi nó dễ dàng lan truyền với tốc độ chóng mặt từ người này sang người khác thông qua các phần mềm chat hoặc mạng xã hội. Fakenews thậm chí có lúc thu hút sự quan tâm nhiều hơn của công chúng.

Đặc biệt trong thời gian qua, khi dịch Covid-19 bắt đầu hoành hành, một “đại dịch” mới đã lan tràn trên mạng, đó là “đại dịch” tin giả. Mỗi ngày, trên các nền tảng Facebook, Twitter, YouTube lại tràn ngập những thông tin mới, giật gân. Không chỉ tại Việt Nam, “đại dịch virus tin giả” đã lan truyền mạnh mẽ ra toàn cầu với tốc độ chóng mặt hơn cả Covid-19. Tới mỗi quốc gia, câu chuyện về dịch bệnh lại được thêm thắt với nhiều tình tiết ly kỳ, đáng sợ.

Chính điều này tạo nên sức ép đối với các cơ quan báo chí chính thống, khi vừa phải chạy đua với sự nhanh nhạy của thông tin, vừa phải đấu tranh với những thông tin sai sự thật. Hơn hết, những người làm báo cần hiểu rằng, thông tin giữ vai trò quan trọng. Nguồn tin chính xác sẽ đem đến cho các nhà báo những thông tin có giá trị, hữu ích với xã hội. Ngược lại, nếu nguồn tin sai, nhưng nhà báo không kiểm tra thông tin kỹ càng, coi đó là nguồn tin để sản xuất tác phẩm báo chí sẽ dẫn đến một bản tin không chính xác, một bài viết sai sự thật. Khoảng cách giữa đúng và sai trong một số sự kiện nhiều khi khá mong manh. Và sự thật, thông tin chân thực, khách quan chính là vũ khí để báo chí chính thống chiến thắng được các thông tin chưa chính xác, sai sự thật.

Bên cạnh đó, về phía các cơ quan quản lý báo chí cần tăng cường kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các trang thông tin điện tử. Đồng thời, thường xuyên trao đổi, hợp tác quốc tế về chuyên môn, nghiệp vụ, công nghệ kỹ thuật, phát triển và quản lý báo điện tử, truyền thông trên Internet, mạng xã hội…

Ngoài ra, cần thường xuyên làm tốt công tác kiểm tra, giám sát quy trình thẩm định, xử lý thông tin trước khi đưa lên trang báo, sóng phát thanh, truyền hình. Khen thưởng, động viên kịp thời đối với nhà báo, cơ quan báo chí nỗ lực, có thành tích và xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật hoặc đạo đức nghề nghiệp.

Phóng viên Hoàng Lượng của Thời báo Ngân hàng (thứ 2 từ trái sang) tác nghiệp tại Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 diễn ra tại Đà Nẵng

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang làm thay đổi mọi mặt của cuộc sống, báo chí cũng không ngoại lệ. Theo ông, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại những cơ hội và thách thức gì cho các cơ quan báo chí? Liệu báo in có đến hồi kết trước sự phát triển mạnh mẽ của báo điện tử?

Sự phát triển của công nghệ thông tin đã giúp cho nghề báo ngày nay khác hẳn so với trước kia, vừa thuận lợi lại vừa như một thách thức. Hiện nay, mạng Internet cho phép nhà báo truy cập để tìm tư liệu rất nhanh và dễ dàng. Vài chục năm trước để làm việc ấy, người ta có khi phải dùng nhiều giờ trong thư viện, trước các đống tài liệu đồ sộ, còn bây giờ chỉ là cú click chuột mất 5-10 phút.

Đặc biệt, không thể phủ nhận báo chí cũng cần tận dụng tối đa những lợi thế mà mạng xã hội đem lại, đó là việc tìm kiếm thông tin trên mạng xã hội, thẩm định, lựa chọn để triển khai đề tài một cách bài bản, sâu sắc, khai thác nội dung, tư liệu một cách phù hợp. Tận dụng mạng xã hội để quảng bá, lan truyền báo chí, giúp bạn đọc dễ dàng tiếp cận hơn đối với từng tác phẩm báo chí, cũng như cơ quan báo chí. Đồng thời thăm dò, nắm bắt dư luận xã hội quan tâm đến vấn đề, lĩnh vực thông tin nào để có thể phục vụ bạn đọc một cách tốt nhất, vì mục tiêu phát triển chung.

Tuy nhiên, mạng xã hội là nguồn cung cấp thông tin phong phú, nhưng cũng là một cái bẫy, tạo ra thách thức đối với những cơ quan báo chí. Thông tin xấu tràn lan trên mạng xã hội với mức độ chóng mặt gây nhiễu loạn thông tin, tạo sự hoang mang cho người đọc. Do vậy tận dụng mạng xã hội nhưng phải tỉnh táo.

Một số người băn khoăn báo chính thống có chiến thắng được mạng xã hội hay không? Qua điều tra xã hội học của Ban Tuyên giáo Trung ương thì đại đa số người dân tin tưởng vào báo chính thống, thực tiễn vừa qua thông tin về đại dịch Covid-19 đã chứng minh điều đó. Người dân truy cập vào mạng xã hội chủ yếu để giải trí, vì thế mạng xã hội không thể thay thế được vị trí của báo chí chính thống.

Để có thể chiếm được tình cảm và thu hút được độc giả, các cơ quan báo chí phải luôn giữ vững được bản sắc của mình, cần năng động, sáng tạo, tự lực, đổi mới cả về nội dung, hình thức và phương thức hoạt động. Đồng thời phải bắt kịp xu thế, nắm bắt xu hướng, khai thác tối đa nền tảng Internet để phát triển cơ quan theo mô hình toà soạn hội tụ, tích hợp đa phương tiện, truyền dẫn đa nền tảng.

Dù trong cuộc chạy đua thông tin hiện nay, báo in vẫn sẽ giữ được vị thế, sống được trong lòng người đọc. Tuy nhiên, để đạt được điều này, báo chí phải càng vững vàng để làm nơi neo đậu niềm tin cho xã hội, với điều kiện người làm báo phải thực hiện bằng trách nhiệm, lương tâm nghề nghiệp của mình. Báo chí muốn tồn tại, phải để độc giả tìm được niềm tin, nâng cao nhận thức, bồi đắp tình cảm trong mỗi con người. Vị trí của nhà báo trong xã hội do chính các nhà báo tạo ra. Nhà báo giỏi, có tâm, có đức, phụng sự lợi ích chung của cộng đồng, của xã hội thì được xã hội tôn trọng, đánh giá cao.

Vậy ông có nhắn gửi gì với Thời báo Ngân hàng trong thời gian tới, thưa ông?

Thời báo Ngân hàng đã đạt được nhiều thành tích, có vị thế nhất định trong lòng bạn đọc. Chính vì vậy, trong thời gian tới cần phải có phấn đấu và nỗ lực cao hơn. Cụ thể, Thời báo Ngân hàng phải tiếp tục đổi mới, nhất là trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0. Cần đổi mới cả về nội dung, hình thức và cả về phương thức thể hiện, để thông tin đến bạn đọc một cách nhanh nhất, chính xác, kịp thời; đặc biệt phải tạo nên niềm tin của bạn đọc đối với hoạt động của ngân hàng.

Muốn vậy, báo phải đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ biên tập viên, phóng viên không chỉ tinh thông nghiệp vụ, mà còn am hiểu sâu sắc về tài chính - ngân hàng, để có những bài viết sắc sảo, đồng thời có những kiến giải, đề xuất để ngành Ngân hàng hoạt động ngày càng hiệu quả.

Vai trò của Thời báo Ngân hàng rất lớn. Để làm được điều đó, phải bám sát tôn chỉ, mục đích, có những bài viết nghiên cứu, tổng kết từ thực tiễn, rút ra được vấn đề cốt lõi trong hoạt động của tài chính - ngân hàng, doanh nghiệp và người dân. Khi đạt được mục tiêu đó thì chắc chắn bạn đọc sẽ ghi nhận, đánh giá cao hoạt động của Thời báo Ngân hàng.

Xin trân trọng cảm ơn những chia sẻ của ông nhân kỷ niệm 30 năm Thời báo Ngân hàng xuất bản số báo đầu tiên!