Bộ tứ trụ cột - Vì một Việt Nam vượt lên mạnh mẽ

Thủ tướng trao đổi với các doanh nhân sau buổi Tọa đàm với cộng đồng doanh nghiệp ngày 31/5

“Đột phá của đột phá” trong tư duy phát triển

Lâu nay, chúng ta đã xác định thể chế là “điểm nghẽn” của “điểm nghẽn” và vì vậy, trụ cột đầu tiên và quan trọng bậc nhất chính là cải cách thể chế. Quan điểm chỉ đạo xuyên suốt tại Nghị quyết 66 là công tác xây dựng và thi hành pháp luật phải là “đột phá của đột phá” trong hoàn thiện thể chế phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Theo ông Phạm Duy Nghĩa, Giáo sư Luật và Chính sách công, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Đào tạo trọng tài quốc tế Việt Nam (Viart), cải cách lập pháp không thể chỉ là chỉnh sửa câu chữ mà phải thay đổi tư duy. Cần coi xây dựng luật là một hành động chính trị mạnh mẽ, có trách nhiệm, có cam kết cải cách thực sự. Do đó, cần bắt đầu cải cách thể chế bằng sự cam kết mạnh mẽ vào pháp quyền, vào công lý có thể tiếp cận được, vào quyền tài sản được bảo vệ thật sự, và vào một bộ máy chính quyền chịu trách nhiệm trước nhân dân – không chỉ trên giấy, mà trong thực tế hằng ngày.

Bên cạnh đó, một vấn đề khác là khoảng cách rất lớn giữa luật và thực thi. Quốc hội thông qua các luật với tốc độ ấn tượng. Nhưng khoảng cách giữa văn bản pháp luật với cuộc sống, với hành vi cụ thể của cán bộ, với niềm tin của người dân… vẫn còn xa. Do đó chuyên gia này nhấn mạnh, thể chế tốt không chỉ là luật tốt, mà là luật được thực thi một cách công bằng và nghiêm túc.

Cùng quan điểm, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng cho rằng, có một thực tế kéo dài nhiều năm là không ít chủ trương lớn, đúng đắn của Đảng vẫn gặp khó khăn khi đi vào cuộc sống do vướng mắc ở khâu thể chế hóa và thực thi pháp luật. Vì vậy, Nghị quyết 66 đã xác lập một tư duy mới: pháp luật không chỉ là khâu trung gian, mà là “điểm nghẽn” cần phải khai thông trước để các đột phá khác có thể phát huy hiệu quả. Trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng, vai trò kiến tạo của pháp luật càng trở nên cấp thiết. Một hệ thống pháp luật hiện đại, khả thi và thực thi nghiêm minh sẽ là bệ phóng cho năng suất quốc gia, năng lực quản trị và sự bền vững của nền kinh tế.

Từ góc nhìn thực tiễn, ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng Thư ký VCCI thẳng thắn chỉ ra rằng, doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp nhiều khó khăn trong môi trường kinh doanh, từ chi phí tuân thủ, thanh tra chồng chéo, đến sự phân biệt đối xử trong tiếp cận nguồn lực… Điều đáng lưu ý là doanh nghiệp không yêu cầu được ưu đãi, mà chỉ cần được đối xử công bằng và có một môi trường pháp lý ổn định, dễ dự báo để yên tâm đầu tư dài hạn.

Kinh tế tư nhân: Từ khuyến khích đến trụ cột chiến lược

Đồng tình với quan điểm đó, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, Trưởng ban Nghiên cứu phát triển Kinh tế tư nhân cho rằng, Nghị quyết 68 với các doanh nghiệp như “nắng hạn gặp mưa rào”, thể hiện niềm tin và cam kết mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước với khu vực tư nhân. Theo ông, để có thể “đánh những trận đánh lớn”, điều quan trọng nhất là thể chế phải thực sự tạo điều kiện và doanh nghiệp phải được tiếp thêm niềm tin để dấn thân và cống hiến. Theo đó, cần lên kế hoạch hành động cho giai đoạn 2025–2030 để triển khai các dự án mang tính bước ngoặt như đường sắt cao tốc Bắc - Nam, trung tâm tài chính quốc tế, phát triển công nghệ, du lịch và nông nghiệp…

“Để thực hiện những “trận đánh” này, cần sự đồng lòng, chung tay đoàn kết của cả đất nước. Được sự “tin yêu” của Đảng, Chính phủ, Nhà nước và chính quyền các cấp, doanh nghiệp chúng tôi cam kết sẽ hết lòng cống hiến, chiến đấu để cùng nhau phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”, ông Bình phát biểu tại Tọa đàm với cộng đồng doanh nghiệp do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì mới đây.

Trụ cột kinh tế tư nhân – theo Nghị quyết 68 – đã được nâng tầm từ “khuyến khích” thành “lựa chọn chiến lược”, dần trở thành một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Đây là sự thay đổi rất lớn, và theo PGS.TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng: “Nghị quyết 68 đã thể hiện sự đổi mới chưa từng thấy trong quá trình cải cách thể chế của Việt Nam. Với thể chế này, nếu chúng ta làm tốt quá trình hành động thì không gì là không thể đạt được. Trong bối cảnh tiềm ẩn nhiều nguy cơ như hiện nay, việc cởi trói cho doanh nghiệp, cởi trói cho các dự án để đạt tăng trưởng GDP 8% năm nay và duy trì tốc độ tăng trưởng cao trong các năm sau đó sẽ tạo điều kiện để chúng ta đạt mục tiêu đã đề ra”, ông Thiên nhấn mạnh.

Đổi mới sáng tạo và hội nhập: “Cặp đôi” dẫn dắt Việt Nam bứt phá

Trong bức tranh tổng thể đó, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số – trụ cột được nêu trong Nghị quyết 57 – đóng vai trò dẫn dắt. Việc kết nối khoa học và công nghệ với khu vực kinh tế tư nhân sẽ tạo ra sức bật mạnh mẽ, khi doanh nghiệp có thể vừa là người sáng tạo, vừa là người ứng dụng. Đại diện lĩnh vực công nghệ, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Tập đoàn CMC nhấn mạnh, cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp công nghệ trong nước tham gia sâu vào các dự án hạ tầng số quốc gia. “Các doanh nghiệp trong nước có thể liên doanh hợp tác để thực hiện những công trình dự án lớn mà hiện nay đang phải thuê nhà thầu nước ngoài thi công”, ông Chính đề xuất.

Chuyển đổi số cũng đang ngày càng trở thành phương tiện chiến lược để hiện đại hóa toàn diện hoạt động quản lý nhà nước, hoạt động sản xuất kinh doanh và cung cấp dịch vụ công. Tuy nhiên, để tận dụng được hết tiềm năng, thể chế pháp luật và hạ tầng công nghệ cần đi trước một bước. Trong thực tiễn, như nhiều doanh nghiệp phản ánh, vẫn còn không ít rào cản khiến việc chuyển đổi số chưa đạt được chiều sâu, nhất là trong lĩnh vực hành chính công.

Trụ cột thứ tư về hội nhập quốc tế - được khẳng định trong Nghị quyết 59 – là chìa khóa mở rộng không gian phát triển. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần nhấn mạnh về vai trò của hội nhập quốc tế một cách chủ động, toàn diện và thực chất. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, hội nhập không còn là lựa chọn, mà là điều kiện quan trọng để nâng cao nội lực và sức cạnh tranh quốc gia, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Điểm sáng lớn nhất hiện nay chính là sự “chuyển động đồng pha” trong toàn bộ hệ thống chính trị với thông điệp cải cách mạnh mẽ. Khi đồng thuận về hướng đi, không chỉ tư duy mà hành động cũng sẽ được đẩy nhanh. Sự thống nhất này là điều kiện tiên quyết để các nghị quyết không dừng lại ở văn bản, mà trở thành động lực lan tỏa trong đời sống kinh tế – xã hội. Và sự chuyển động này không chỉ đến từ các nhà hoạch định chính sách, mà đang lan tỏa mạnh mẽ đến cộng đồng doanh nghiệp. Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng, các nghị quyết của Bộ Chính trị, trong đó có Nghị quyết 68 là quyết sách lớn, thể hiện rõ sự quan tâm, cổ vũ và định hướng phát triển đúng đắn đối với khu vực kinh tế tư nhân. Ông đánh giá cao tính nhất quán trong cam kết của Đảng và Nhà nước, đồng thời cho rằng đây là thời điểm thuận lợi để cộng đồng doanh nghiệp nắm bắt cơ hội, phát triển nhanh và bền vững hơn trong giai đoạn mới.

Bộ tứ trụ cột chính là khung tư tưởng và hành động cho một Việt Nam phát triển. Khi thể chế trở thành nền tảng vững chắc, kinh tế tư nhân là động lực thực thi, khoa học – công nghệ dẫn dắt chuyển đổi và hội nhập quốc tế mở rộng biên độ phát triển, đó là lúc đất nước hội tụ đủ điều kiện để vượt lên. Bởi vậy, đây là “thời điểm vàng” để kiến tạo một mô hình phát triển mới, đặt nền móng vững chắc cho tương lai trong hiện thực hóa những khát vọng đặt ra.