Cần giải pháp hỗ trợ các nhà thầu xây dựng phát triển bền vững

Hiệp hội các nhà thầu Xây dựng Việt Nam (VACC) vừa phối hợp với Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) tổ chức Hội thảo "Vướng mắc, rủi ro pháp lý và giải pháp cho Nhà thầu xây dựng Việt Nam".

TS. Dương Văn Cận - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam phát biểu tại hội thảo

Phản ánh tại hội thảo, TS. Dương Văn Cận - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VACC cho biết, pháp lý về hợp đồng xây dựng được xây dựng dựa trên các quy định chung về hợp đồng của Luật Dân sự, Luật Đấu thầu, luật chuyên ngành (Luật Thương mại, Luật Xây dựng) và các quy định này đang có sự trùng lặp hầu hết các nội dung; đáng kể là một số quy định không rõ ràng, trùng lặp và không thống nhất với các luật khác.

Đơn cử như khái niệm bất khả kháng đối với hợp đồng trọn gói. Theo TS. Dương Văn Cận, khái niệm bất khả kháng được quy định trong Luật Dân sự, Luật

Xây dựng, trong dự thảo Luật Đấu thầu cũng được nhắc lại, nhưng khái niệm này chưa có luật nào hay các văn bản dưới luật như nghị định hay thông tư hướng dẫn, và thực tế quy định này không đi vào cuộc sống.

Tình trạng vật liệu xây dựng như xi năng, sắt thép tăng đột biến 40- 45%, hay tình hình dịch COVID-19 vừa qua đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng không được xem là bất thường hay bất khả kháng là không công bằng với người sản xuất. Hiệp hội cũng đã nhiều lần kiến nghị với các bộ ngành liên quan.

“Nếu quy định này thật sự không có tính khả thi, không thể hướng dẫn cụ thể được thì không nên đưa vào luật hoặc là dùng khái niệm khác có thể định tính, định lượng được” - Tổng thư ký VACC kiến nghị.

Quan ngại nhất là từ những vướng mắc, tranh chấp trong thực thi hợp đồng xây dựng đã dẫn đến tình trạng nợ đọng xây dựng. Chưa có thống kê chính thức tình trạng nợ đọng xây dựng (giá trị tuyệt đối hoặc tỷ lệ) là bao nhiêu, nhưng thực tế hầu hết các nhà thầu đã từng hoặc đang tồn tại các khoản nợ khó đòi, phải trích dự phòng nợ xấu, khiến nhiều nhà thầu hiện rơi vào tình trạng khó khăn tài chính, nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội, thậm chí giải thể, phá sản. Trong khi nhiều dự án đã bán hết sản phẩm (căn hộ, sàn văn phòng… được hình thành từ tài sản của nhà thầu), chủ đầu tư đã thu đủ tiền, thậm chí lãi lớn, lấy tiền đi đầu tư dự án khác, nhưng vẫn không trả tiền cho các nhà thầu.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch VACC chia sẻ: tình trạng nợ vòng quanh, từ chủ đầu tư nợ nhà thầu chính, từ nhà thầu chính nợ nhà thầu phụ, nhà thầu nợ nhà cung cấp... như là mớ bòng bong. Đó là do hành lang pháp lý không rõ ràng. VACC đã kiến nghị với các cơ quan quản lý Nhà nước cần có chỉ đạo, giải pháp kịp thời giúp cho các nhà thầu xây dựng phát triển một cách an toàn.

Nếu để xảy ra rắc rối mà phải “nhờ” đến trọng tài hay tòa án dân sự, chúng tôi coi đấy là giải pháp cuối cùng rồi. Chúng tôi mong muốn có sự hợp tác, hỗ trợ từ trung tâm trọng tài, để các nhà thầu xây dựng yên tâm trong việc phát triển, ông Nguyễn Quốc Hiệp bày tỏ.

Những vướng mắc rủi ro pháp lý, giải quyết tranh chấp cho nhà thầu xây dựng Việt Nam đang là một trong những vấn đề nóng bỏng của nền kinh tế nước ta. Bất động sản, xây dựng là lĩnh vực tạo động lực quan trọng cho nền kinh tế và đang rất cần phải có những biện pháp đột phá để thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này.