Chiếc nỏ với người Raglai

Ảnh minh họa

Hiện, có nhiều người được tận mắt nhìn thấy chiếc nỏ xinh xắn nhưng lại ít biết đến những người đang ngày đêm miệt mài tạo ra chiếc nỏ. Xã Ma Nới, huyện Ninh Sơn (Ninh Thuận) là một địa phương có đông đảo đồng bào dân tộc Raglai sinh sống tập trung nhiều tại các thôn Ú, Hà Dài, Gia Hoa, Do, Gia Rót. Đời sống của người dân nơi đây chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp.

Họ quan niệm, chiếc nỏ có rất nhiều lợi ích trong bảo vệ sản xuất nông nghiệp như bảo vệ dân làng, mùa màng khỏi sự phá hoại từ các loài động vật hoang dã trên rừng.

Anh Ta Uyên Vút cho biết, nghề làm nỏ được mọi người truyền cho nhau qua các thế hệ. Anh tập làm nỏ từ những năm 1970 nhưng chưa được đẹp, còn bị nhiều khuyết điểm, sau này, anh tiếp tục theo học làm nỏ và dần dần đã tạo ra được những chiếc nỏ có độ bền và chuẩn xác hơn.

Anh Vút nói, để hoàn thành một chiếc nỏ phải mất thời gian ít nhất 7 – 10 ngày tùy từng loại, cái khó nhất của việc làm nỏ là tìm nguyên liệu trên rừng sâu. Thân nỏ thường được làm bằng cây bằng lăng, bo bo hoặc cây va róa (theo tiếng dân tộc), dây làm bằng lồ ô và tên bắn làm bằng cây nứa.

Theo anh Vút, ngày trước gia đình trồng bắp, đậu đang đến kỳ thu hoạch thì bị heo rừng, cọp xuống phá hoại hết, nếu không có loại vũ khí này chắc chắn không ai dám vào rẫy và cũng không ai dám trồng trọt.

Gia đình anh làm 7 chiếc nỏ lớn nhỏ để phòng vệ mùa màng. Do làm chiếc nỏ khá chuẩn nên anh thường xuyên nhận được đơn đặt hàng của các hộ trong thôn, giá bán từ 300.000 – 350.000 đồng/nỏ nhỏ và 400.000 – 500.000 đồng/nỏ lớn.

Còn anh Ta Uyên Thao cho biết, anh biết làm và bắn nỏ năm 18 tuổi. Ngày xưa trai tráng trong bản ai ai cũng biết bắn nỏ, người nhỏ bắn loại nỏ nhỏ, còn người lớn bắn loại nỏ to hơn. Bắn nỏ vừa thể hiện được sức mạnh và sự khéo léo, người bắn nỏ phải thường xuyên tập luyện và ngắm thật kỹ thì độ chính xác mới cao.

Anh Thao cũng cho biết thêm, một chiếc nỏ có tuổi thọ rất cao, từ 10 – 25 năm tuổi. Hiện, mỗi tháng gia đình anh có thể tạo ra từ 3 – 6 chiếc nỏ, cho thu nhập thêm trên 1,2 triệu đồng/tháng. Nhà anh có 5 thành viên biết làm và gắn bó với nghề.

Chủ tịch Hội nông dân xã Ma Nới, Chu Ru Phấn chia sẻ, ngoài nghề đan lát, đan gùi, người dân nơi đây còn biết làm nỏ. Hàng năm, vào các ngày lễ hội, địa phương luôn tổ chức cuộc thi bắn nỏ giúp người dân có điều kiện giao lưu học hỏi và giữ vững bản sắc dân tộc.