Chính phủ huy động hơn 2 triệu tỷ đồng cho Chương trình Xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025
Trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, chiều ngày 23/7, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, các nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình gồm: Tập trung ưu tiên hỗ trợ cho các xã, huyện để đạt chuẩn nông thôn mới và nâng cao chất lượng các tiêu chí sau đạt chuẩn theo hướng bền vững; Chú trọng nâng cao hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp, sáng tạo trong cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn…; Nâng cao năng lực của cộng đồng, chuyển đổi tư duy của người dân về phát triển kinh tế nông thôn.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan trình bày Tờ trình trước Quốc hội |
Mục tiêu cụ thể đến năm 2025, phấn đấu có ít nhất 80% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; ít nhất 50% huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới; ít nhất 15 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.
Dự kiến tổng nguồn lực huy động để thực hiện trong giai đoạn này khoảng 2,45 triệu tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Trung ương là trên 39,6 nghìn tỷ đồng (chiếm 1,6%); Vốn ngân sách địa phương khoảng 156,7 nghìn tỷ đồng (chiếm 6,4%); Vốn lồng ghép từ 02 Chương trình mục tiêu quốc gia còn lại và các Chương trình, dự án khác khoảng 224 nghìn tỷ đồng (chiếm 9%); Vốn huy động ngoài ngân sách dự kiến hơn 2 triệu tỷ đồng (chiếm hơn 83%).
Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Chương trình này do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày cho biết, qua 10 năm thực hiện (2010-2020), Chương trình đã giúp đất nước đạt được nhiều thành tựu hết sức quan trọng, toàn diện. Vì vậy, việc tiếp tục thực hiện Chương trình này là cần thiết. Ủy ban Kinh tế cũng tán thành phạm vi Chương trình được thực hiện trên địa bàn nông thôn cả nước và cơ cấu nguồn lực huy động được lồng ghép giữa các chương trình mục tiêu quốc gia.
Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ rà soát để tránh trùng lặp, tránh bỏ sót về phạm vi, đối tượng, nội dung hoạt động giữa các Chương trình, đồng thời bảo đảm việc lồng ghép phát huy hiệu quả, tránh lãng phí nguồn lực đầu tư.
Về cơ cấu nguồn vốn, khả năng huy động vốn, Báo cáo thẩm tra cho biết, nguồn vốn ngân sách Trung ương như dự kiến của Chính phủ (khoảng 39.632 tỷ đồng), tức chỉ bằng 62,7% số vốn dành cho Chương trình trong giai đoạn 2016-2020. Ủy ban Kinh tế cho rằng, diễn biến phức tạp, khó lường của đại dịch Covid-19 sẽ còn tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội của nước ta, dự kiến thu ngân sách nhà nước khó khăn và không có yếu tố tăng đột biến trong khi phải thực hiện nhiều mục tiêu quan trọng khác. Do vậy, Ủy ban Kinh tế tán thành phương án bố trí nguồn vốn ngân sách Trung ương như dự kiến của Chính phủ, nhưng đề nghị trong quá trình điều hành và căn cứ vào điều kiện thực tế, Chính phủ có thể tiếp tục cân đối vốn ngân sách Trung ương để có thể hỗ trợ thêm cho Chương trình.
Về nguyên tắc phân bổ vốn ngân sách Trung ương, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ rà soát, tính toán lại số liệu để bảo đảm nguồn lực ngân sách Trung ương được bố trí hợp lý. Trong đó, với các địa phương có tỷ lệ điều tiết ngân sách về Trung ương thì tự bảo đảm vốn từ ngân sách địa phương để thực hiện; Địa phương thuộc khu vực miền núi, Tây Nguyên khó khăn thì ngân sách Trung ương hỗ trợ tối đa 70%; địa phương ngân sách trung ương còn phải hỗ trợ trên 60% thì ngân sách Trung ương hỗ trợ tối đa 50%; địa phương đảm bảo ngân sách từ 60% trở lên thì ngân sách Trung ương hỗ trợ tối đa 30%.
Bên cạnh đó, ưu tiên bố trí vốn đầu tư cho các xã đạt dưới 15 tiêu chí và số vốn còn thiếu để các xã đạt trên 15 tiêu chí hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới; bố trí vốn thanh toán các nội dung nợ tiêu chí, hoàn thành dứt điểm các nội dung dở dang của giai đoạn 2016-2020.
Về nguồn vốn ngân sách địa phương (dự kiến khoảng 156,7 nghìn tỷ đồng) là cao hơn khoảng 3,95 lần so với vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ), Ủy ban đề nghị Chính phủ rà soát nguồn vốn này để bảo đảm tính khả thi trong triển khai thực hiện, tránh phát sinh nợ xây dựng cơ bản.
Đối với các nguồn lực khác, Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ làm rõ cơ sở xác định, tính khả thi của việc huy động nguồn lực do yếu tố dịch bệnh tác động đến sản xuất kinh doanh và các xã phấn đấu đạt nông thôn mới đến năm 2025 là các xã còn nhiều khó khăn, khả năng tham gia đóng góp kinh phí khó khăn hơn.