Chính sách tiền tệ góp phần quan trọng phục hồi và phát triển kinh tế

Tham dự có Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh; Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cùng Ban lãnh đạo NHNN; đại diện Thường trực các Ủy ban Kinh tế, Tài chính - Ngân sách, Pháp luật, Khoa học - Công nghệ và Môi trường…; lãnh đạo một số vụ, cục thuộc NHNN.

Chủ động, linh hoạt điều hành trong bối cảnh khó khăn

Báo cáo tại buổi làm việc, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, trong thời gian qua, NHNN đã điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ đảm bảo thị trường tiền tệ, ngoại hối cơ bản ổn định, thanh khoản hệ thống TCTD được đảm bảo.

Trong bối cảnh chịu áp lực lớn từ việc tăng mạnh lãi suất của các nước trên thế giới, mặt bằng lãi suất cho vay trong nước chỉ tăng tương đối nhẹ do nhu cầu tín dụng tăng cao nhằm đáp ứng quá trình phục hồi. Tỷ giá được điều hành chủ động, phù hợp, vừa tạo dư địa để tỷ giá diễn biến linh hoạt, 'hấp thụ' cú sốc bên ngoài, vừa bán ngoại tệ can thiệp để bổ sung nguồn cung cho thị trường, hạn chế nhập khẩu lạm phát và giảm sức ép mất giá lên VND.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao những kết quả mà ngành Ngân hàng đạt được trong thời gian qua.

Bên cạnh đó, NHNN đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành khác trong điều hành chính sách tiền tệ, giá hàng hóa, dịch vụ để góp phần kiểm soát lạm phát. Kết quả là, lạm phát 7 tháng đầu năm 2022 được kiểm soát tốt, thấp hơn mục tiêu của Quốc hội và Chính phủ đặt ra, góp phần tạo nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, tạo cơ sở quan trọng để tổ chức xếp hạng tín nhiệm S&P nâng mức xếp hạng của Việt Nam từ BB lên BB+ vào tháng 5/2022.

NHNN cũng điều hành tín dụng an toàn, hiệu quả, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế nhưng không chủ quan với rủi ro lạm phát.

Về chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm trong 2 năm 2022-2023 thông qua hệ thống các NHTM, NHNN đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 31/2022/NĐ-CP về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh và ban hành kịp thời, đầy đủ các văn bản hướng dẫn triển khai Nghị định.

NHNN cũng phối hợp với các bộ, ngành liên quan thực hiện các thủ tục trình cấp có thẩm quyền cho phép bổ sung dự toán chi đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước thực hiện hỗ trợ lãi suất trong năm 2022 (gần 16.035 tỷ đồng) và tổng hợp, bố trí trong dự toán ngân sách nhà nước năm 2023 (gần 23.965 tỷ đồng); đồng thời, NHNN đã có thông báo hạn mức hỗ trợ lãi suất dự kiến năm 2022 cho từng NHTM để triển khai chương trình.

Để tháo gỡ, hỗ trợ khách hàng khắc phục khó khăn do COVID-19, NHNN đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Đến cuối tháng 6/2022, các TCTD đã thực hiện: Cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, lũy kế giá trị nợ đã được cơ cấu lại từ khi ban hành Thông tư 01 là hơn 722 nghìn tỷ đồng cho gần 1,1 triệu khách hàng; dư nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ hiện còn khoảng 178 nghìn tỷ đồng; miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ hơn 92 nghìn tỷ đồng cho gần 562 nghìn khách hàng; dư nợ miễn, giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ hiện còn gần 17 nghìn tỷ đồng.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng phát biểu tại buổi làm việc.

Thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ về chuyển đổi số, NHNN đã trình Chính phủ ban hành Kế hoạch Chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và nhiều đề án khác, đồng thời rà soát, xây dựng và hướng dẫn triển khai các quy định pháp lý nhằm phát triển thanh toán và thúc đẩy chuyển đổi số.

Về việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động ngân hàng, NHNN đã chủ trì xây dựng, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), vừa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến; đồng thời tiến hành nghiên cứu, rà soát, đề xuất chính sách sửa đổi, bổ sung của Luật Bảo hiểm tiền gửi, Luật Ngân hàng Nhà nước, Luật các Tổ chức tín dụng…

Tiếp tục giữ vững mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát

Phát biểu tại buổi làm việc, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, với Nghị quyết số 32/2021/QH15 ngày 12/11/2021 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 và Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/1/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, NHNN đã rà soát kĩ và thấy được nhiệm vụ tổng quát của hai Nghị quyết này là thực hiện giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Trong ổn định kinh tế vĩ mô, đối với hoạt động ngân hàng là đảm bảo an toàn của thị trường ngoại hối và an toàn của hệ thống ngân hàng.

Bối cảnh thế giới và trong nước 6 tháng đầu năm nay có rất nhiều áp lực nhưng kết quả hoạt động của NHNN vẫn được đánh giá cao. Dù vậy, Thống đốc cho rằng trong thời gian tới, những khó khăn đối với việc điều hành chính sách tiền tệ đã hiện rõ. Đơn cử như tác động vòng hai của lạm phát đã thấy rõ qua chỉ số giá tiêu dùng tháng 7; tâm lý kỳ vọng lạm phát ở Việt Nam cũng khá cao so với các nước trong khu vực; hay với vấn đề lãi suất, nếu giảm lãi suất hoặc giữ mặt bằng lãi suất ổn định trong khi lãi suất thế giới cao thì nhà đầu tư có xu hướng chuyển dịch về nơi lãi suất cao, khi đó sẽ áp lực đến tỷ giá, đồng VND sẽ mất giá...

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú thông tin về hoạt động ngành Ngân hàng thời gian qua tại buổi làm việc.

Có thể nói, NHNN đang chịu áp lực “ba bề, bốn bên”, người dân gửi tiền mong lãi suất đầu vào cao, doanh nghiệp mong giảm lãi suất đầu ra, doanh nghiệp bất động sản đang gặp vướng mắc về vốn thì mong tháo gỡ tín dụng còn các lĩnh vực sản xuất cũng mong dòng vốn chảy vào sản xuất, kinh doanh.

Khẳng định NHNN luôn lắng nghe ý kiến từ nhiều phía, tuy nhiên người đứng đầu ngành Ngân hàng khẳng định, NHNN sẽ luôn kiên định đặt mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định thị trường ngoại hối, ổn định an toàn của hệ thống ngân hàng lên trên hết.

Chính vì vậy, Thống đốc NHNN mong muốn khi đánh giá kết quả thực hiện các mục tiêu ở Nghị quyết của Quốc hội, NHNN sẽ được đánh giá ở mục tiêu tổng thể, bởi phải nhìn nhận rằng, bối cảnh xây dựng hai Nghị quyết này khác với hiện tại, vì vậy nếu thực hiện các mục tiêu cụ thể này sẽ mâu thuẫn với mục tiêu chung.

Với ngành Ngân hàng, không chỉ thực hiện mục tiêu của Nghị quyết năm nay mà phải hướng tới mục tiêu bền vững, ổn định. Hoạt động ngân hàng có nhiều giải pháp nhưng sẽ không thực hiện nếu chỉ giải quyết được khó khăn trước mắt của năm nay và gây ra những hệ lụy của năm sau.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao những kết quả mà NHNN đã đạt được trong việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Toàn cảnh buổi làm việc.

Cụ thể, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, ổn định thị trường tiền tệ, ổn định tỷ giá, cơ bản giữ ổn định mặt bằng lãi suất, nhất là trong bối cảnh tình hình kinh tế - chính trị trên thế giới diễn biến phức tạp, giá nhiên liệu, năng lượng, lương thực cao kéo theo lạm phát toàn cầu có xu hướng tăng trong khi nền kinh tế trong nước mới đang dần phục hồi sau tác động của dịch COVID-19. Kết quả là lạm phát 7 tháng đầu năm 2022 được kiểm soát tốt, góp phần tạo nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.

Điều hành tín dụng đã hỗ trợ tích cực cho phục hồi và phát triển kinh tế; công tác cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu tiếp tục được triển khai tích cực theo Đề án ban hành kèm theo Quyết định số 689/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; sự ổn định, an toàn của hệ thống các TCTD được giữ vững, quy mô hệ thống các TCTD tiếp tục tăng, năng lực tài chính, chất lượng quản trị, điều hành từng bước được củng cố, nâng cao, tiệm cận thông lệ quốc tế.

Bên cạnh đó, khuôn khổ pháp lý về hoạt động ngân hàng tiếp tục được hoàn thiện. Theo đề nghị của Chính phủ (NHNN là cơ quan chủ trì soạn thảo), ngày 18/8/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến đối với dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022).

Ngoài ra, việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội đã từng bước đi vào cuộc sống. Chuyển đổi số và thanh toán không dùng tiền mặt trong lĩnh vực ngân hàng được đẩy mạnh thông qua hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tạo thuận lợi cho các sản phẩm, dịch vụ ứng dụng công nghệ mới.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, Báo cáo của NHNN và ý kiến của các đại biểu cũng đã thẳng thắn chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các Nghị quyết của Quốc hội, nhất là những áp lực đối với điều hành chính sách tiền tệ, điều hành tín dụng, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Kết quả cho vay theo chương trình hỗ trợ lãi suất qua hệ thống NHTM còn hạn chế; các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ còn gặp khó khăn trong tiếp cận vốn tín dụng; quá trình cơ cấu lại các NHTM mua bắt buộc và kiểm soát đặc biệt còn kéo dài; vốn điều lệ của các NHTM Nhà nước tăng chậm; áp lực nợ xấu tăng; hoạt động mua, bán, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của các TCTD còn tiểm ẩn rủi ro; tội phạm công nghệ với những thủ đoạn mới ngày càng tinh vi, khó lường có xu hướng gia tăng…

Để tiếp tục triển khai có hiệu quả các Nghị quyết của Quốc hội trong thời gian tới, đồng chí Nguyễn Đức Hải đề nghị NHNN tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, thích ứng kịp thời với diễn biến của thị trường trong nước và quốc tế.

Triển khai quyết liệt Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ về triển khai Nghị quyết số 43, Nghị định số 31/2022/NĐ-CP về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, bảo đảm hiệu quả trong thời gian triển khai Chương trình (đến hết năm 2023).

Trong trường hợp có khó khăn, vướng mắc cần làm rõ lý do và sớm có giải pháp tháo gỡ; trường hợp cần thiết sửa đổi quy định, cần khẩn trương nghiên cứu, đề xuất kịp thời. Điều hành tín dụng hợp lý, trong đó có việc phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các tổ chức tín dụng, bảo đảm cung ứng vốn cho nền kinh tế, nhất là trong giai đoạn triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

NHNN cũng cần tiếp tục rà soát, sửa đổi, hoàn thiện hành lang pháp lý và tổ chức thực hiện có hiệu quả chính sách tiền tệ, ngoại hối, hoạt động kinh doanh vàng và hoạt động ngân hàng. Tổ chức triển khai quyết liệt Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025; nâng cao năng lực tài chính của TCTD, nhất là tăng vốn điều lệ cho các NHTM Nhà nước và NHTM có vốn Nhà nước chi phối…

Chỉ đạo các TCTD tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, phát triển các dịch vụ cho vay, thanh toán trực tuyến, đơn giản hóa quy trình, thủ tục vay vốn, tạo điều kiện để người dân, doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn tín dụng với lãi suất phù hợp, phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh và nhu cầu đời sống, tiêu dùng chính đáng, góp phần hạn chế, tiến tới xóa bỏ “tín dụng đen”. Đẩy mạnh phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, tạo điều kiện cho các TCTD phát triển các sản phẩm cho vay an toàn, hiệu quả.

Đồng thời, cần tăng cường quản lý, giám sát hoạt động cung ứng dịch vụ ngân hàng điện tử và phối hợp với cơ quan bảo vệ pháp luật để phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm liên quan; đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực ngân hàng.