Chuyển đổi số để toàn dân hưởng lợi

Để chuyển đổi số không còn là thách thức với ngành Ngân hàng

Những ích lợi không thể phủ nhận

Với rất nhiều người, không khó để nhận thấy những giá trị, tiện ích mà CĐS trong lĩnh vực ngân hàng mang lại thời gian qua khi gần như mọi giao dịch đều có thể dễ dàng thực hiện chỉ với một chiếc smartphone. Tuy nhiên, đây chỉ mới là những thành công bước đầu và chặng đường phía trước còn nhiều thách thức. Bởi CĐS chỉ thực sự thành công khi mỗi người dân, doanh nghiệp hiểu, tích cực tham gia và thụ hưởng các lợi ích mà CĐS mang lại.

Chia sẻ tại Tọa đàm trực tuyến với chủ đề "Ngành Ngân hàng tiên phong CĐS: Để toàn dân tham gia, toàn dân hưởng lợi", ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Thanh toán NHNN cho biết, theo khảo sát có 95% đã xây dựng chiến lược CĐS và các ngân hàng đã tích cực, chủ động trong việc nắm vững công nghiệp 4.0, chẳng hạn như điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn…

Đến nay, ngành Ngân hàng đã đầu tư khoảng 15.000 tỷ đồng cho hoạt động CĐS và đã thu được những thành quả rất tích cực. Đơn cử, Việt Nam là một trong những nước ứng dụng ngân hàng số hàng đầu khi tăng trưởng tới 40% chỉ trong thời gian ngắn.

Ông Nguyễn Phúc Dương, Phó Giám đốc Khối công nghệ thông tin (CNTT) và ngân hàng điện tử, kiêm Phó Giám đốc Trung tâm CĐS của HDBank cho biết, đầu tư công nghệ gắn với CĐS là yếu tố bắt buộc đối với HDBank. Một trong những mục tiêu mà ngân hàng đẩy mạnh là tập trung thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, chú trọng nền tảng thanh toán trực tuyến để dịch chuyển dần các giao dịch tại quầy truyền thống sang giao dịch số. Thời gian qua, HDBank đã phối hợp với một số đối tác lớn như Petrolimex, Vietjet Air để triển khai thẻ đồng thương hiệu, thẻ 4 trong 1 (thẻ quốc dân) để tăng độ “phủ sóng”. Hiện ngân hàng này đã triển khai được hơn 5.000 POS cho các điểm giao dịch của Petrolimex. Đây là tiện ích rất quan trọng để hỗ trợ cho người dân thực hiện các giao dịch đổ xăng không cần sử dụng tiền mặt.

Về những lợi ích cho người dân nhờ CĐS mang lại, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng dẫn chứng, ngay cả trong những giai đoạn căng thẳng phải giãn cách vì đại dịch Covid, mọi hoạt động giao dịch thanh toán, mua bán hàng hóa qua ngân hàng của người dân vẫn diễn ra bình thường. “Tôi cho rằng, nếu không có những bước tiên phong CĐS mạnh mẽ từ trước đó thì sẽ không thể làm được. Lợi ích với người dân từ việc sử dụng các dịch vụ của ngân hàng trên nền tảng số vừa rồi là minh chứng rất rõ ràng. Quan trọng hơn là trong suốt quá trình chúng ta chịu nhiều tác động tiêu cực của đại dịch như vậy nhưng hệ thống thanh toán của các ngân hàng vẫn đảm bảo thông suốt, tất cả giao dịch đều được xử lý kịp thời, nhanh chóng, và an toàn”, ông Hùng nhấn mạnh.

Có được điều này, theo ông Phạm Xuân Hòe, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược (NHNN), là nhờ cả yếu tố “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”. Trong đó, thực tế NHNN đã có tầm nhìn và những bước quan trọng, chủ động đi rất nhanh và sớm về mặt thể chế. Các dịch vụ trụ cột trong ngân hàng số như thanh toán và tiền gửi đã được thể chế hóa. “Riêng phần tín dụng (nhất là khâu thẩm định, phê duyệt cho vay bằng phương thức điện tử - PV) thì mặc dù hiện đang chuẩn bị sửa đổi, bổ sung Thông tư 39 nhưng trước đó đã có câu chuyện thấu chi. Chính vì thế nên thẻ tín dụng và một số nghiệp vụ thấu chi trên tài khoản của khách hàng cũng giúp cho công nghệ số áp dụng nhanh hơn. Như vậy 3 trụ cột cho hoạt động dịch vụ ngân hàng liên quan đến CĐS của Ngành đều được NHNN quan tâm thể chế hóa”, ông Hòe cho biết.

Còn nhiều thách thức

Theo ông Phạm Xuân Hòe, trong CĐS quan trọng nhất là chuyển đổi tư duy, chuyển đổi quy trình, chính sách và điều này được NHNN và các NHTM rất quan tâm. Hầu hết ngân hàng hiện nay đều có lãnh đạo cấp cao là những người xuất phát từ ngành CNTT. Hay tại NHNN, có một Phó Thống đốc phụ trách về CNTT, là một người rất am hiểu CNTT và có kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Tôi nghĩ rằng đó là những điều thuận lợi và khẳng định vị trí, vai trò tiên phong trong CĐS của ngành Ngân hàng. Và chính đại dịch Covid đã tạo ra một “thiên thời, địa lợi” thúc đẩy công nghệ số ngành Ngân hàng đi vào cuộc sống nhanh và sâu rộng hơn. Hiện có tới 95% các nghiệp vụ về thanh toán cũng như tiền gửi về cơ bản thực hiện được qua công nghệ số, thậm chí không ít khách hàng cá nhân hiện nay gần như giao dịch 100% qua công nghệ số.

Tuy nhiên, quá trình CĐS ngành Ngân hàng vẫn còn đó rất nhiều thách thức cần giải quyết. Trong đó, các thách thức chính hiện nay là: vốn đầu tư cho CNTT rất lớn; Nhân sự và đào tạo am hiểu về môi trường số, về bảo mật an toàn; Mặt bằng nhận thức chung của đại bộ phận khách hàng về CĐS, cũng như sử dụng sản phẩm số chưa theo kịp với công nghệ phát triển hiện nay. Ngoài những thách này, ông Hòe cũng nhấn mạnh đến thách thức lớn nhất hiện nay là vấn đề về hành lang pháp lý còn thiếu và không đồng bộ, như liên quan đến Luật Giao dịch điện tử, Luật Kế toán, vấn đề chia sẻ dữ liệu dân cư…

Đây cũng là những vướng mắc được ông Nguyễn Quốc Hùng nhắc tới, đặc biệt liên quan đến Luật Giao dịch điện tử. Theo ông Hùng, hiện khoảng trên 90% các dịch vụ thanh toán và liên quan tiền gửi đều có thể triển khai qua CĐS. Điểm vướng mắc còn lại liên quan đến hoạt động cho vay và các dịch vụ khác nhưng do liên quan đến các bộ, ngành khác nên chưa thể triển khai được. “Thông tư 39 giờ cũng chưa thể sửa đổi được nếu Luật Giao dịch điện tử chưa được sửa đổi bổ sung”, ông Hùng nói.

Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng cũng rất mong người dân hiểu và chia sẻ cho ngành Ngân hàng nói chung cũng như các TCTD nói riêng trong quá trình CĐS vì thời gian vừa qua cũng xảy ra những hiện tượng như trục lợi, lừa đảo thông qua tin nhắn, hoặc mất tiền trong tài khoản. “Dù những lỗi đó không phải là của ngành Ngân hàng nhưng ngành Ngân hàng đang phải chịu ảnh hưởng. Thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp, kiến nghị với các bộ, ngành liên quan để có giải pháp phù hợp đảm bảo người dân yên tâm sử dụng các dịch vụ thanh toán thông qua CĐS một cách an toàn hiệu quả”, ông Hùng cho biết.

Kế hoạch CĐS ngành Ngân hàng đến năm 2025 được xây dựng, tiếp cận theo hướng đặt người dân, khách hàng ở vị trí trung tâm, với các mục tiêu rất cụ thể đến năm 2025, như: 50% các nghiệp vụ ngân hàng được số hóa; 70% giao dịch khách hàng thực hiện trên kênh số; 50% khoản vay nhỏ lẻ, vay tiêu dùng khách hàng cá nhân được số hóa, tự động...

Để thực hiện những mục tiêu này, ông Lê Anh Dũng cho biết, ngành Ngân hàng tập trung CĐS về hình thức, nguồn lực, đầu tư cho phát triển các hạ tầng vận hành, hệ thống thanh toán điện tử; ứng dụng công nghệ số trong thiết kế sản phẩm, dịch vụ phục vụ khách hàng; số hóa dữ liệu…

Ngành Ngân hàng cũng đẩy mạnh phối hợp với Bộ Công an trong việc kết nối nền tảng dữ liệu đang có như cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phục vụ cho việc định danh, xác thực điện tử chính xác và cung cấp những dịch vụ an toàn, tiện lợi, nhanh chóng, uy tín, hợp lý. Tuy nhiên, theo ông Lê Anh Dũng, một yếu tố không thể thiếu được trong kỷ nguyên số, rủi ro là rất lớn và thường trực. Bởi vậy, cùng với sự nỗ lực của ngành Ngân hàng trong phòng ngừa, kiểm soát rủi ro thì bản thân người dùng cũng phải được cung cấp thông tin, kiến thức, được giáo dục kỹ năng an toàn tài chính để tận dụng tốt nhất các sản phẩm số của ngân hàng...