Chuyên gia "hiến kế" nâng cao hiệu quả vốn cho kinh tế tư nhân

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú chỉ ra tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng đối với các doanh nghiệp tư nhân tại các tổ chức tín dụng đạt khoảng 7 triệu tỷ đồng, tăng 14,72% so với năm 2023, chiếm khoảng 44% dư nợ tín dụng nền kinh tế. Trong đó, dư nợ tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ đạt khoảng 2,7 triệu tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2023. Điều này cho thấy nguồn vốn tín dụng ngân hàng đã đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho mục đích sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân, đồng thời góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển và tăng nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước.

Qua số liệu trên, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam Nguyễn Văn Thân ghi nhận nỗ lực và cảm ơn ngành Ngân hàng đã luôn đồng hành cùng doanh nghiệp nhỏ và vừa. "Tỷ lệ dư nợ của doanh nghiệp có thể nói rất là cao. Dư nợ cao chứng tỏ các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang phát triển", ông Thân khẳng định.

Tuy nhiên, có một thực tế nhóm các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa lại bị hạn chế về tiềm lực tài chính và khả năng cạnh tranh. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến khả năng tiếp cận vốn của các doanh nghiệp tư nhân vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Ông Nguyễn Thanh Khiết, Chủ tịch Hãng kiểm toán ASCO chỉ ra thực tế, một trong những thách thức lớn nhất mà doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) gặp phải là khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng. Những nguyên nhân chính bao gồm thiếu tài sản đảm bảo, hồ sơ tài chính chưa minh bạch… Để giải quyết vấn đề này, chúng ta cần triển khai các giải pháp đồng bộ từ phía ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước.

Các chuyên gia đề xuất giải pháp để doanh nghiệp vay vốn dễ dàng hơn

Còn ở góc độ lãnh đạo một tổ chức xã hội nghề nghiệp, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) chia sẻ, các doanh nghiệp nhỏ lọ mọ đi vay rất dễ bị từ chối. Nhưng cũng phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, cần thông cảm cho các ngân hàng bởi áp lực doanh thu tới các ngân hàng là rất lớn. Các ngân hàng thương mại cũng là một doanh nghiệp, chịu sự quản lý của ngân hàng Nhà nước, do đó câu chuyện ở đây là vay vốn nhưng cũng cần nguồn lực để trả. Không còn cách nào khác, doanh nghiệp phải tự nâng mình bằng khoa học công nghệ, ngoài khoa học công nghệ thì cần phải liên kết doanh nghiệp với nhau.

Để tiếp cận được nguồn vốn ngân hàng, theo ông Thân, các doanh nghiệp nhỏ và vừa không còn cách nào khác phải liên kết lại với nhau, tập hợp các thông tin, hồ sơ về Hiệp hội. Hiệp hội sẽ là đại diện, vừa giới thiệu vừa làm cầu nối, kết nối doanh nghiệp với ngân hàng. Thông qua hiệp hội, uy tín, các ngân hàng cho vay cũng yên tâm hơn rất nhiều.

Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Khiết góp ý, để thúc đẩy vốn tín dụng cho doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ, các ngân hàng nên thiết kế sản phẩm tài chính chuyên biệt như khoản vay tín chấp dựa trên dòng tiền kinh doanh, khoản vay theo hợp đồng đầu ra hoặc khoản vay dựa trên tài sản hình thành từ vốn vay. Ngoài ra, cần mở rộng mô hình đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế của doanh nghiệp thay vì chỉ tập trung vào tài sản đảm bảo.

Đồng thời, các ngân hàng nên thiết kế các sản phẩm tài chính chuyên biệt như khoản vay tín chấp dựa trên dòng tiền kinh doanh, khoản vay theo hợp đồng đầu ra hoặc khoản vay dựa trên tài sản hình thành từ vốn vay. Ngoài ra, cần mở rộng mô hình đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế của doanh nghiệp thay vì chỉ tập trung vào tài sản đảm bảo. Cũng theo ông Khiết, các ngân hàng cần cải tiến quy trình thẩm định tín dụng theo hướng đơn giản, minh bạch và rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ: Áp dụng mô hình thẩm định tín dụng theo rủi ro, kết hợp đánh giá tín nhiệm doanh nghiệp bằng các tiêu chí linh hoạt, giảm bớt yêu cầu giấy tờ không cần thiết và tự động hóa một số bước xét duyệt để tăng tốc độ giải ngân.

Ông Nguyễn Kim Hùng - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Kim Nam cũng đề xuất ngân hàng có thêm gói vay để các doanh nghiệp tiếp cận. Vị doanh nhân này thông tin, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khai thác mỏ, công nghệ, đầu tư, bất động sản, logistics,... nguồn vốn vay từ ngân hàng vẫn là cứu cánh quan trọng với bất kỳ loại hình doanh nghiệp nào. Ông Hùng bày tỏ mong muốn NHNN phối hợp với các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Tài chính, để có thể đưa ra chính sách cho vay đối với các doanh nghiệp trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo...