Cơ hội lớn từ xã hội hóa truyền tải điện

Thúc đẩy tiến độ các dự án nguồn điện truyền thống

Tư nhân làm điện mặt trời

Bộ Công thương mới đây đề xuất Chính phủ cho phép xã hội hóa truyền tải điện trong Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công – tư (PPP), đang tạo ra hiệu ứng tích cực trong xã hội sau nhiều năm nhà nước nắm truyền tải điện.

Theo bản quy hoạch điện 8 quốc gia, từ năm 2020 là thời kỳ năng lượng tái tạo, thay vì quy hoạch điện 7, 6, 5 trước đó chủ yếu dựa vào nguồn điện truyền thống là thủy điện, nhiệt điện, tuabin khí… Như vậy cơ hội đầu tư cho điện mặt trời, điện gió sẽ được mở ra và không giới hạn về thời gian phát điện và lưu lượng nước và nhiên liệu, tuy nhiên nguồn điện sẽ phụ thuộc lớn vào thiên nhiên.

Điện gió ở Ninh Thuận đã vận hành và khai thác

Điện tái tạo gần đây có hai dự án nổi lên, dự án điện mặt trời công suất 450 MW ở xã Phước Minh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận của Tập đoàn Trung Nam. Tập đoàn này còn đề xuất với tỉnh Bình Thuận cho phép đầu tư đường dây truyền tải 500 KV mạch kép dài 15,5 km, kế hoạch đầu tư từ 600-700 tỷ đồng để truyền tải điện mặt trời sau khi đi vào hoạt động. Theo ông Nguyễn Tâm Tiến - Tổng giám đốc Tập đoàn Trung Nam, xây dựng một đường truyền tải điện khoảng 20km phải đầu tư từ 5-6 năm. Tuy nhiên sau khi Bộ Chính trị có Nghị quyết 55 cho phép xã hội hóa đầu tư vào truyền tải điện sẽ mở ra cơ hội cho thị trường điện tái tạo.

Bên cạnh đó, Tập đoàn Enterprize Energy cũng đã có giấy phép khảo sát dự án điện gió ThangLong Wind ở khu vực ngoài khơi mũi Kê Gà thuộc tỉnh Bình Thuận cách đất liền tối thiểu 20km tính từ mũi Kê Gà. Dự án có tổng công suất 3.400MW và khu vực cáp điện ngầm truyền tải vào bờ khoảng 800km2. Theo nhà đầu tư, giai đoạn 1 dự án ThangLong Wind sẽ có 64 cột gió, với công suất 600MW hòa lưới điện vào khoảng đầu năm 2023. Từ giai đoạn 2 đến 4 dự kiến khai thác từ sau năm 2023 đến 2026 với công suất 400MW. Tổng giá trị đầu tư của dự án điện gió này khoảng 11,9 tỷ USD chưa bao gồm đầu tư truyền tải, tổng công suất của dự án đạt khoảng 3.400 MW với vốn đầu tư khoảng 11,9 tỷ USD, chưa kể phần đầu tư cho kết nối vào hệ thống điện quốc gia.

Không phải ngẫu nhiên thời điểm này Trung ương mở ra cơ hội truyền tải điện cho tư nhân phát triển, bởi các dự báo sẽ có một dòng đầu tư của thế giới dịch chuyển từ Trung Quốc vào một số nước Đông Nam Á trong đó có Việt Nam. Theo đó, để có thể hấp thụ được dòng đầu tư lớn này, một trong nhiều vấn đề Việt Nam cần chuẩn bị có hạ tầng kỹ thuật, trong đó có hạ tầng cung cấp điện cho các nhà máy từ nước ngoài dịch chuyển vào Việt Nam. Theo EVN, bản quy hoạch điện 8 có riêng 1 chương cơ chế chính sách về vốn, đấu thầu dự án điện, lưới truyền tải điện… Tất cả các vấn đề về đầu tư lưới điện, nguồn điện, vốn… đang được Bộ Công thương tổng hợp và thực hiện và dự kiến tháng 6/2020 sẽ có dự thảo lần 1.

Tiềm năng điện gió ngoài khơi 160 GW

Trong hội thảo trực tuyến về điện gió ngoài khơi Việt Nam do Đại sứ quán Đan Mạch tại Việt Nam tổ chức tuần qua, đã thu hút nhiều chuyên gia của Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Cục Điều tiết Điện lực Bộ Công thương, Tổng cục Biển và Hải đảo Bộ Tài nguyên và Môi trường, 4 tỉnh ven biển Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Bình Thuận, Ninh Thuận. Ông Martin Hansen - Phó Cục trưởng Cục Năng lượng Đan Mạch cho biết: Điện gió ngoài khơi của Việt Nam có tiềm năng dồi dào và có thể đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam.

Các chuyên gia phân tích: Do nhu cầu tiêu thụ điện gia tăng nhanh chóng, trung bình khoảng 10% một năm trong thập kỷ vừa qua cùng với sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu, Việt Nam bắt buộc phải tìm kiếm thêm các nguồn năng lượng sạch để đưa vào Quy hoạch phát triển điện quốc gia trong 10 năm tới - theo Tổng sơ đồ điện 8 mà Cục Năng lượng Đan Mạch đã và đang hỗ trợ việc xây dựng quy hoạch này.

Với hơn 3.260 km bờ biển và một số khu vực có lượng gió lớn nhất ở Đông Nam Á, Việt Nam được coi là thị trường triển vọng nhất cho điện gió ngoài khơi. Báo cáo đầu vào cho lộ trình phát triển điện gió ngoài khơi, được xây dựng với sự hỗ trợ của Cục Năng lượng Đan Mạch, cung cấp các kết quả phân tích định lượng, đánh giá tiềm năng, phân khu và xếp hạng các khu vực gió ngoài khơi, tính toán chi phí giá và phân tích truyền tải, đấu nối. Ngoài ra báo cáo cũng đề cập đến nhiều vấn đề như các quy định pháp lý, quy trình cấp phép, khả năng hình thành chuỗi cung ứng ở Việt Nam, cơ chế khuyến khích hỗ trợ và các yếu tố quan trọng khác trong việc hình thành ngành công nghiệp gió ngoài khơi ở Việt Nam.

Những phát hiện sơ bộ được nhiều chuyên gia đã chỉ ra rằng tiềm năng kỹ thuật gió ngoài khơi của Việt Nam là 160 GW. Đây là con số khổng lồ nếu so sánh với 29 GW điện gió ngoài khơi đã được lắp đặt trên toàn cầu tính đến cuối năm 2019. Ngay cả sau khi đã loại trừ các địa điểm không khả thi do xung đột với các mục đích sử dụng biển khác hoặc vì lý do tài chính, tiềm năng xây dựng điện gió ngoài khơi vẫn còn khá lớn. Nguồn tiềm năng dồi dào này hiện đang thu hút mối quan tâm lớn từ các nhà đầu tư quốc tế.

Từ năm 2013 đã có chương trình Hợp tác Đối tác năng lượng giữa Việt Nam và Đan Mạch, theo lộ trình thì dự kiến bắt đầu từ cuối năm 2020 đến 2025 và sẽ tập trung vào phát triển điện gió ngoài khơi cho Việt Nam. Từ năm 2009 đến nay, Đan Mạch đã tài trợ cho Việt Nam hơn 60 triệu USD vốn viện trợ không hoàn lại chỉ riêng trong lĩnh vực năng lượng và biến đổi khí hậu.