“Đời nón - đời người”
Những chiếc nón lá thân thương, bình dị chúng ta vẫn thường gặp trong đời sống hàng ngày, đó có thể là chiếc nón đã sờn vành, bong lá, dãi dầu cùng con người trên ruộng đồng, sông nước.
Có thể là chiếc nón bài thơ duyên dáng của những cô thiếu nữ nhẹ nhàng ngang qua những chiếc cầu tre, hay tung tăng trên đường phố. Có thể là chiếc nón uyển chuyển trong một vũ điệu thể hiện biểu tượng nét đẹp văn hóa Việt Nam.
Thế nhưng, nơi đây, chiếc nón trong “Đời nón - đời người” (Tập sách ảnh của nghệ sĩ nhiếp ảnh Ông Văn Sinh, NXB Đà Nẵng ấn hành) vẫn đem lại những ấn tượng bất ngờ, bởi góc nhìn sáng tạo, đã khéo léo gắn chiếc nón với một nơi chốn, một khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, cùng với đời sống phong phú của con người, làm cho chiếc nón có hồn, đầy sinh động.
Đặc biệt, trong đó, tác giả còn thể hiện những nét đặc trưng riêng của chiếc nón ở từng vùng, miền khác nhau trên quê hương.
Tác phấm trong tập sách ảnh “Đời nón - đời người” của nghệ sĩ nhiếp ảnh Ông Văn Sinh |
Nghệ sĩ nhiếp ảnh Ông Văn Sinh chia sẻ: “Chiếc nón lá qua cái nhìn của người nghệ sĩ nhiếp ảnh không đơn thuần chỉ là vật dụng để che nắng che mưa mà ở đó còn gắn liền với một vùng đất, một khung cảnh thiên nhiên thơ mộng. Và cũng là hiện thân của cuộc sống, của cái đẹp, của sự tảo tần của người phụ nữ Việt Nam chịu thương, chịu khó, cần cù, sáng tạo”.
Anh cho biết, bộ ảnh “Đời nón - đời người” là kết quả lao động miệt mài, tâm huyết mà anh đã thực hiện qua bao chuyến đi trên suốt chiều dài đất nước.
Có thể nói, trong bộ sưu tập “Đời nón - đời người” của mình, Ông Văn Sinh đã ghi lại những hình ảnh đẹp nhất, xúc động nhất, đời nhất và cũng chân thật nhất về chiếc nón lá. Nó không chỉ gắn riêng với người phụ nữ, nó còn theo người đàn ông ra đồng, xuống biển, lên non... Song hình ảnh người phụ nữ bên cạnh chiếc nón vẫn là tư tưởng chủ đạo.
Nhiều người thưởng ngoạn cho rằng, những chiếc nón lá trong tác phẩm Ông Văn Sinh mang nhiều tư tưởng của nghệ thuật sắp đặt. Những chiếc nón lá xếp lớp lớp, hàng hàng trắng ngần, tinh khôi giữa muôn hồng, nghìn tía của mùa lễ hội, trên sân khấu nghệ thuật đương đại, sân khấu thời trang, phim truyện và trong cả nghệ thuật tuồng cổ.
Chiếc nón cũng mang những phong cách vùng miền, ví như ở phương Bắc, Ông Văn Sinh gửi đến cho người xem nét đẹp của chiếc nón ba tằm, nón quai thao trong ngày hội, dùng dằng câu hát “người ơi người ở đừng về”, nón làm duyên trên vai áo, nón e ấp che nụ cười, giấu hàng nước mắt tiễn đưa...
Còn ở phương Nam chiếc nón đẹp đến nao lòng theo chân các nữ sinh thướt tha áo dài nhẹ gót qua những nhịp cầu tre mỏng mảnh. Nón lá chấp chới theo những bà, những mẹ ở những phiên chợ nổi vùng sông nước. Ở đâu đó giữa mùa sen nở, mùa cúc vàng rực, bóng những cô gái xinh tươi, chao nghiêng vầng nón, quyến rũ lạ thường...
Hoài Hương, một nhà báo chuyên về nghệ thuật nhiếp ảnh nhận định: Đâu chỉ có vậy, “đời nón” của Ông Văn Sinh còn mang dáng vẻ “trầm luân”, ướt thẫm mồ hôi trên đầu người phụ nữ tảo tần với chiếc gánh trên vai trĩu nặng; đó còn là những vệt sáng liêu xiêu giữa cồn cát mênh mông. Nón đôi khi trở thành gàu múc nước, là “ghế” ngồi, là chiếc quạt xua đi cơn nóng giữa trưa hè cho những người lao động nghèo...
Điều đặc biệt, “chiếc nón” của Ông Văn Sinh còn thể hiện một cách sinh động tính cách và nội tâm của nhân vật. Nhà báo Thanh Hải của báo Lao Động đã liên tưởng một cách thú vị: “Chiếc nón lá qua cái nhìn của Ông Văn Sinh không phải lúc nào cũng chỉ với công năng che nắng, che mưa. Có góc nhìn anh bắt gặp các chị, các mẹ dùng nón để đựng mớ cá mớ rau trong phiên chợ chiều, phe phẩy giữa trưa hè. Có thiếu nữ nghiêng vành làm duyên hoặc thẹn thùng che cái bụng bầu mới lúp xúp”.
Phó chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam Lê Xuân Thăng đã khái quát. Hình tượng chiếc nón lá đã được khắc trên mặt trống đồng Ngọc Lũ từ 3000 năm trước. Kết hợp cùng với chiếc áo dài, áo bà ba, nón lá đã trở thành biểu trưng và dấu ấn độc đáo của dân tộc ta trong đời sống; đặc biệt là trên trường ngoại giao quốc tế. Giáo sư Trần Văn Khê, cây đại thụ về nền âm nhạc dân tộc tại một Hội thảo của UNESCO về “Bản sắc văn hóa dân tộc” đã nói: “Áo dài còn, nón lá còn, dân ta còn”.
Thông điệp “Đời nón - đời người” của Ông Văn Sinh một lần nữa khẳng định chân lý này với người thưởng ngoạn.