Gỡ vướng cho thanh toán bảo hiểm y tế

“Treo” dài hạn do nhiều nguyên nhân

Số liệu của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam (BHXH) cập nhật đến cuối tháng 8/2022 cho thấy tổng chi phí khám chữa bệnh BHYT vượt trần thanh toán, vượt dự toán hoặc do các nguyên nhân khác chưa quyết toán được tại 320 cơ sở khám chữa bệnh (ở 28 địa phương) là khoảng 1.601 tỷ đồng.

Việc chậm thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT thời gian qua đã khiến nhiều bệnh viện lớn tại các địa phương rơi vào tình trạng bị nợ đọng, thiếu hụt tài chính để mua sắm thiết bị khám chữa bệnh và thanh toán viện phí cho bệnh nhân. Một số bệnh viện thường xuyên có đông bệnh nhân như Bệnh viện Bạch Mai, Chợ Rẫy, Nhi Đồng 2… con số nợ đọng đạt mức 15-20 tỷ đồng, thậm chí cả trăm tỷ đồng.

Danh mục dịch vụ y tế được thanh toán BHYT đang được đề nghị bổ sung, sửa đổi

Theo ghi nhận của ngành Y tế nhiều địa phương, nguyên nhân khiến hàng nghìn tỷ đồng chi phí khám chữa bệnh BHYT bị “treo” trong thời gian qua khá phức tạp. Các vướng mắc tập trung chủ yếu ở sự chồng chéo giữa các quy định liên quan đến cơ chế, chính sách và thẩm quyền của các bộ, ngành.

Trong đợt khảo sát vào giữa tháng 8 tại TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Vũng Tàu, Long An và Tiền Giang, hầu hết các cơ quan BHXH tại địa phương đều thông tin, những vướng mắc về thanh toán chi phí khám chữa bệnh, chi phí mua sắm trang thiết bị đều nằm trong giai đoạn đại dịch Covid-19 bùng phát mạnh (2020-2021). Các vướng mắc này chủ yếu là do danh mục chi phí thuốc chữa bệnh, vật tư y tế chưa trùng khớp chủng loại hoặc chưa được cập nhật, chưa có văn bản hướng dẫn của cấp có thẩm quyền.

Tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM các khoản chi phí được quyết toán khá lớn nằm ở các Bệnh viện Bạch Mai, Chợ Rẫy, Nhi Đồng 2, Bình Dân, trong đó nhiều khoản liên quan đến người tiền viện phí của người bệnh trong giai đoạn giãn cách xã hội nhằm phòng chống dịch Covid-19.

Cụ thể, việc thanh toán chi phí dịch vụ kỹ thuật từ các máy mượn, máy đặt hàng, máy xã hội hóa chưa chuyển đổi hình thức sở hữu chưa thực hiện được. Trong khi đó, các văn bản luật cũng chưa có hướng dẫn quyết toán chi phí khám chữa bệnh BHYT năm 2021 dẫn đến tình trạng ở nhiều bệnh viện, chi phí khám chữa bệnh BHYT sau giám định cao hơn rất nhiều so với chi phí được quyết toán theo tổng mức thanh toán. Tại một số cơ sở, chi phí này cao hơn 15-20%, hầu hết đều chưa thể quyết toán được và phải treo lại chờ hướng dẫn và tháo gỡ từ Chính phủ, Bộ Y tế và Bộ Tài chính.

Đồng loạt sửa nhiều văn bản luật

Sau khi nhận được phản ánh từ BHXH các địa phương, mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với BHXH Việt Nam rà soát quy trình thanh toán để nhanh chóng tháo gỡ cho hoạt động quyết toán các khoản chi phí khám chữa bệnh BHYT, nhằm gỡ khó cho các bệnh viện và đảm bảo quyền lợi BHYT của người dân.

Được biết trong các tuần vừa qua, BHXH Việt Nam đã thực hiện khảo sát ở nhiều địa phương đồng thời chỉ đạo cơ quan BHXH tại các tỉnh, thành phối hợp với các cơ sở khám chữa bệnh để tổng hợp, chuẩn hóa, hoàn thiện số liệu chi phí đưa vào quyết toán năm 2021, bao gồm số phát sinh trong các năm trước. Bên cạnh đó, thực hiện xác định tạm thời tổng mức thanh toán theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Ông Vương Ánh Dương - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết tính đến đầu tháng 9/2022, đơn vị này đã hoàn thành việc sửa đổi dự thảo Thông tư về định mức kỹ thuật, danh mục dịch vụ kỹ thuật, rút gọn từ trên 18.000 dịch vụ xuống còn khoảng 10.000 dịch vụ tương đương. Từ đó chuẩn hóa và tạo thống nhất trong việc thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT.

Trong khi đó, đại diện Bộ Tài chính cũng cho biết, bộ này đã có tờ trình Chính phủ để cho phép tiếp tục thanh toán chi phí khám chữa bệnh các máy mượn, máy đặt tại các bệnh viện công vào dự thảo Nghị quyết của Chính phủ.

Bộ Y tế mới đây đã chính thức có thông báo về việc giải quyết những vướng mắc liên quan đến thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT. Theo đó, đối với các vướng mắc thuộc về cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền của Chính phủ, trước mắt Bộ Y tế sẽ làm đầu mối giải quyết theo các quy định của Nghị định 146/2018 và các văn bản luật liên quan, từ đó đề xuất Chính phủ các giải pháp phù hợp để quyết toán các chi phí còn tồn đọng.

Trong dài hạn, Bộ Y tế sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan để thống nhất sửa đổi một loạt thông tư hiện đã phát sinh bất cập. Bao gồm: Thông tư 43/2013/TT-BYT (về phân tuyến chuyên môn kỹ thuật đối với cơ sở khám chữa bệnh); Thông tư 21/2017/TT-BYT (về danh mục kỹ thuật trong khám chữa bệnh); Thông tư 30/2018/TT-BYT (về danh mục và tỷ lệ, điều kiện thanh toán đối với thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuộc phóng xạ và các loại chất được hưởng của người tham gia BHYT); Thông tư 15/2019/TT-BYT (quy định về hoạt động đấu thầu thuốc tại cơ sở y tế công lập) và Thông tư 14/2020/TT-BYT (về đấu thầu trang thiết bị y tế tại cơ sở y tế công lập).

Ngoài ra, ngay trong thời gian này, Bộ Y tế sẽ chỉ đạo các cơ sở khám chữa bệnh phối hợp với BHXH tại các địa phương để rà soát và xác lập quyền sở hữu toàn dân đối với các trang thiết bị y tế được cho, tặng còn giá trị dưới 50% đồng thời rà soát những dịch vụ kỹ thuật thực hiện trên người trưởng thành để đề nghị cho thanh toán cùng giá với dịch vụ kỹ thuật cho trẻ em đã có giá thanh toán, mà chưa có cho người trưởng thành.

Về tổng thể, Bộ Y tế cũng sẽ xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 146/2018 của Chính phủ (quy định và hướng dẫn thi hành Luật BHYT), đồng thời đề xuất Chính phủ sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan tới xác lập quyền sở hữu toàn dân theo Nghị định 29/2018 và quản lý tài sản công theo Nghị định 151/2017 cho phù hợp với đặc thù của ngành Y tế; báo cáo Chính phủ về phương án ban hành một Nghị định quy định về vay vốn, huy động vốn, liên doanh, liên kết, thuê đơn vị cung ứng dịch vụ đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực y tế và dân số.