Hệ sinh thái số tạo lợi thế cạnh tranh cho ngân hàng

Xu hướng này trước hết thể hiện rõ qua đà bứt tốc của thanh toán không dùng tiền mặt. Trong 10 tháng năm 2025, số lượng giao dịch tăng 42,85%, giá trị tăng 23,71%; riêng kênh QR Code ghi nhận mức tăng 58,38% về số lượng và 147,49% về giá trị. Những con số này cho thấy thanh toán số không còn là một xu hướng công nghệ đơn thuần, mà đã trở thành phương thức giao dịch phổ biến trong đời sống kinh tế - xã hội, phản ánh mức độ thâm nhập ngày càng sâu của ngân hàng số vào các hoạt động thường nhật của người dân và doanh nghiệp.

Phía sau sự thay đổi đó là quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ và có hệ thống trong toàn ngành Ngân hàng. Đến nay, phần lớn các dịch vụ ngân hàng cơ bản đã được triển khai trên các kênh điện tử; nhiều ngân hàng cho biết trên 95% giao dịch được thực hiện qua kênh số thay vì tại quầy. Nhiều nghiệp vụ cũng đã được số hóa hoàn toàn như mở và sử dụng tài khoản thanh toán, gửi tiết kiệm, phát hành thẻ, ví điện tử, chuyển tiền, cho vay… tạo nền tảng để các ngân hàng chuyển từ việc “đưa sản phẩm lên kênh số” sang thiết kế lại toàn bộ hành trình khách hàng trên một trải nghiệm thống nhất, liền mạch.

Trên nền tảng số hóa đó, nhiều ngân hàng đã bước sang giai đoạn phát triển sâu hơn: mở rộng hệ sinh thái và gia tăng độ phủ hiện diện số trong các nhu cầu tài chính hàng ngày của khách hàng. Tại Vietcombank, bà Vũ Thị Thúy Minh, Phó Giám đốc Trung tâm Ngân hàng số cho biết, ngân hàng hướng tới mục tiêu đưa ngân hàng số trở thành “điểm chạm” xuyên suốt trong mọi nhu cầu tài chính của người dân và doanh nghiệp. Việc tiên phong ứng dụng tài khoản định danh và xác thực điện tử VNeID vào các dịch vụ tài chính số là một ví dụ điển hình vừa góp phần đồng bộ, minh bạch dữ liệu dân cư quốc gia, vừa nâng cao mức độ an toàn cho giao dịch số, đồng thời mở ra cơ hội kết nối sâu rộng với các nhóm dịch vụ để đa dạng hóa tiện ích thanh toán.

Song song đó, Vietcombank cũng liên tục mở rộng hệ sinh thái số nhằm nâng cao giá trị trải nghiệm trong các hành trình khách hàng cốt lõi như giao dịch thanh toán thường ngày, tín dụng tiêu dùng, tiết kiệm - đầu tư và bảo hiểm cá nhân. Không chỉ số hóa dịch vụ, ngân hàng còn tái thiết kế toàn bộ hành trình trải nghiệm: mở tài khoản qua VNeID, ký văn bản bằng chữ ký số, vay tiêu dùng online, nhận tư vấn tự động và chăm sóc sau bán trên cùng một nền tảng theo hướng liền mạch và nhất quán.

Trong khi đó, một số ngân hàng khác cũng chọn cách gia tăng lợi thế cạnh tranh bằng việc xây dựng hệ sinh thái số đa tầng, thiết kế “đúng nhu cầu - đúng phân khúc”, thay vì áp dụng một mô hình chung cho mọi khách hàng. Tại MB, hệ sinh thái được định vị theo từng nhóm đối tượng cụ thể. Với khách hàng ưu tiên có nhu cầu mua bất động sản, ngân hàng phát triển MB Priland như một giải pháp tài chính chuyên biệt, kết hợp chính sách vay ưu đãi và tư vấn riêng. Ở nhóm khách hàng trẻ, ngân hàng triển khai MB Junior nhằm hỗ trợ người dùng sớm hình thành thói quen quản lý tài chính. Cùng với đó, các sản phẩm thẻ tín dụng được phát triển theo hướng hiện đại, tích hợp ưu đãi cho giải trí, mua sắm, du lịch... Ở mảng doanh nghiệp, MB tiếp tục mở rộng vai trò “đối tác tài chính” cho cả tập đoàn lớn lẫn doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh. Riêng với khối doanh nghiệp lớn, nền tảng số BIZ MBBank được giới thiệu như công cụ số hóa quy trình từ vay vốn đến phát hành L/C, qua đó rút ngắn thời gian xử lý gấp 10 lần.

Không chỉ phát triển dịch vụ trong ứng dụng số của mình, nhiều ngân hàng còn mở rộng hệ sinh thái bằng cách bắt tay với các công ty fintech để tạo thêm tiện ích cho khách hàng. Xu hướng chủ đạo là hợp tác theo chiều sâu: ngân hàng giữ vai trò hạ tầng tài chính (thanh toán, định danh, quản trị rủi ro, tuân thủ), còn fintech bổ sung công nghệ, mô hình vận hành linh hoạt và năng lực thiết kế trải nghiệm. Sự kết hợp này giúp các dịch vụ tài chính được cung cấp theo hướng nhanh hơn, thuận tiện hơn và bám sát các tình huống tiêu dùng - kinh doanh thực tế.

Về lâu dài, khi khách hàng có thể xử lý hầu hết nhu cầu tài chính trên kênh số, hệ sinh thái số không chỉ cần rộng hơn mà còn phải an toàn, chuẩn hóa và vận hành dựa trên dữ liệu tốt hơn. Đây cũng là thước đo cạnh tranh mới: không chỉ ai có nhiều sản phẩm, mà ai kết nối hiệu quả và mang lại trải nghiệm liền mạch, đáng tin cậy.