Hội nhập không phải cuộc dạo chơi êm đềm

Ảnh minh họa

Chủ đề Hội nhập đã trở lại độ nóng với những phát biểu ấn tượng của các chuyên gia hàng đầu, ấn tượng từ cả ngôn từ, nội dung lẫn phong thái thể hiện. TS.Lưu Bích Hồ - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển như dội gáo nước lạnh khi mạnh mẽ chê bản báo cáo đánh giá tiến trình hội nhập của Việt Nam, đặc biệt là từ khi gia nhập WTO đến nay của Bộ Công Thương.

Ông nói báo cáo đã điểm lại rất đầy đủ và chính xác những tác động cả thuận lợi lẫn khó khăn đến phát triển kinh tế - xã hội nhưng “có gì mới đâu”. Ông tỏ vẻ thất vọng “với báo cáo này, thì tôi không bình luận được gì”. Và ông nhấn mạnh hội nhập là vấn đề rất quan trọng – cụ thể là TPP “còn gai góc lắm và tình hình kinh tế thế giới đang phát triển rất nhanh và rất phức tạp”, không thể đánh giá hời hợt được.

TS.Lê Đăng Doanh – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM) nhắc đi nhắc lại “hội nhập không phải cuộc dạo chơi êm đềm mà là cuộc đấu tranh gay gắt tác động mạnh tới sự phát triển của DN và đời sống kinh tế - xã hội”.

Ông nói “báo cáo của các cơ quan chức năng cứ nói là chúng ta chủ động và tích cực nhưng thực tế không thế”.

Theo ông loại hình hội nhập chủ động là những nền kinh tế hội nhập bằng khoa học công nghệ bằng DN có thương hiệu và có sức cạnh tranh cao, nền kinh tế hội nhập chủ động sẽ thu hút được DN nước ngoài đầu tư vào trong nước, trợ giúp DN trong nước phát triển. Còn nền kinh tế hội nhập thụ động là những nền kinh tế hội nhập bằng lao động giá rẻ bằng tài nguyên bằng cung cấp ưu đãi cho đầu tư nước ngoài vượt mức bình thường so với các nước khác.

Như vậy, có thể thu hút đầu tư nước ngoài và có thể đạt được sự phát triển nhưng sẽ khiến nền kinh tế đó không phát triển khoa học công nghệ nâng cao năng lực cạnh tranh mà sẽ có hệ quả như các chuyên gia đã nói.

PGS.TS.Trần Đình Thiên – Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam phát biểu rằng “Hội nhập thật sự có vấn đề vì chúng ta không lo chuẩn bị cho hội nhập mà chỉ lo đàm phán. Chúng ta chỉ dùi mài kỹ năng đàm phán mà trong nước không chuẩn bị gì. Nó thể hiện cái chua chát của Việt Nam là chuẩn bị rất kém, năng lực cạnh tranh rất kém. Nói “chủ động hội nhập” như kiểu nói cho vui thôi”.

TS.Trần Du Lịch – thành viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng cho rằng “chúng ta luôn luôn nói “chủ động và tích cực hội nhập” nhưng thực tế lại không như thế…chúng ta đề ra rất nhiều nhưng hành động không đi theo”. Theo ông, nếu làm tốt hơn việc chuẩn bị thì hội nhập sẽ có kết quả khác.

Ông Thiên cho rằng việc thiếu chuẩn bị khi gia nhập WTO là bài học lớn của chính chúng ta mà chúng ta không biết học, vào WTO là ra biển lớn, bầu trời cao nhưng chuẩn bị quá dở khiến bước đi ngược lại. Nếu đổi mới và cải cách nhịp bước cùng hội nhập thì thắng. Nhưng xu thế hành chính hóa nền kinh tế vẫn tăng lên và chúng ta vẫn chạy theo ngắn hạn. Các chuyên gia khác đồng thanh nhấn mạnh: cải cách thì hô hào quyết tâm cao nhưng làm thì rất chậm.

Bàn chuyện hội nhập hôm nay, ông Thiên nói, hội nhập là bước vào thế giới công nghệ cao, nhưng với tình hình hiện nay của nước ta có hội nhập được không? Không có DN trong nông nghiệp thì nông dân có hội nhập được không. Trước đây khi Việt Nam gia nhập WTO nhiều người đã ví von rằng đó là những “hạm đội thuyền thúng” ra biển lớn. Vậy hiện nay hạm đội này như thế nào, nếu vẫn là thuyền thúng thì không thể ra khơi. Vì vậy làm sao phải phát triển mạnh DN, gây dựng được những tập đoàn kinh tế tư nhân.

Cam kết hội nhập nếu làm thật thì rất tốt vì nó tạo sức ép buộc Việt Nam phải thay đổi rất lớn. Nhưng, có vẻ như Việt Nam mới chỉ chủ động kiểu chơi “cờ nước một”, ông Thiên nói.