IMF/WB 2013: Ghi nhận nhiều nỗ lực của Việt Nam

Trao đổi với phóng viên Thời báo Ngân hàng về các kết quả chính tại Hội nghị thường niên IMF/WB 2013, tổ chức tại Mỹ tháng 10 vừa qua, bà Đoàn Hoài Anh – Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế – NHNN cho biết: Hội nghị lần này được tổ chức thành công với tham dự của hơn 13 nghìn đại biểu, bao gồm cả Thống đốc NHTW và Bộ trưởng Tài chính của 188 quốc gia thành viên của IMF/WB. Hội nghị đã thông qua nhiều biện pháp, sáng kiến, mục tiêu quan trọng và nỗ lực thực hiện trong thời gian tới.

Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Văn Bình tại Hội nghị thường niên IMF/WB 2013

Đoàn Việt Nam tham dự hội nghị do Thống đốc Nguyễn Văn Bình làm Trưởng đoàn đã rất thành công với nhiều sự kiện quan trọng. Đáng chú ý là Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình tham dự với vai trò là diễn giả thảo luận chính tại Hội thảo quốc tế cấp cao của IMF: “Các nền kinh tế đang lên: Thế hệ tiếp theo của các nền kinh tế mới nổi”, cùng với các diễn giả khác như Phó tổng giám đốc IMF Min Zhu; Bộ Trưởng Tài chính Kenya Henry Rotich; bà chuyên gia kinh tế thế giới Carmen Reinhart.

Tiếp đó, Thống đốc NHNN Việt Nam đã chủ trì phiên họp chung của hai văn phòng Nhóm Đông Nam Á tại IMF và WB với sự tham gia của Thống đốc NHTW và Bộ trưởng Tài chính các nước trong khu vực. Thống đốc Nguyễn Văn Bình cũng đã có các buổi làm việc với Tổng giám đốc WB và Phó tổng giám đốc IMF trao đổi về các vấn đề quan tâm chung trong nước và thế giới.

Nội dung liên quan đến các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển dường như chiếm một phần quan trọng trong chuỗi các sự kiện tại hội nghị lần này, bà có thể cho biết IMF/WB đã đưa ra chính sách, khuyến nghị gì đối với các nền kinh tế này?

Hội nghị được tổ chức trong bối cảnh phục hồi kinh tế toàn cầu đạt được những tiến bộ nhất định nhưng triển vọng vẫn còn nhiều thách thức khó lường trước. IMF/WB cho rằng các nền kinh tế mới nổi đang đối mặt với nguy cơ suy giảm tăng trưởng khi điều kiện tài chính toàn cầu có xu hướng thắt chặt hơn. Do vậy, IMF/WB khuyến nghị các nền kinh tế đang nổi cần áp dụng các biện pháp phù hợp để ổn định hệ thống tài chính, củng cố ngân sách, điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ (CSTT) và tỷ giá.

Điều mấu chốt để tiếp tục tăng trưởng là các nền kinh tế đang nổi cần phải thực hiện cải cách cơ cấu, chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế, thay đổi động lực của CSTT.

Bên cạnh đó, các nước cần tăng cường nỗ lực giảm nghèo, nâng cao khả năng tiếp cận vốn cho người nghèo, khu vực nông nghiệp nông thôn và chia sẻ những thành tựu phát triển kinh tế xã hội cho người nghèo, khu vực nông nghiệp nông thôn và những thành tựu phát triển kinh tế xã hội cho người nghèo. Đối với các nền kinh tế đang lên, IMF/WB khuyến nghị cần chuyển đổi và đa dạng hóa nền kinh tế, tham gia hội nhập ngày càng sâu hơn vào hệ thống kinh tế và tài chính khu vực, toàn cầu và tham gia nhiều hơn vào các chuỗi cung ứng.

Đây là những khuyến nghị và xu hướng lớn của thế giới trong giai đoạn tới và cũng là nhận định, đánh giá, định hướng chính sách của Việt Nam nói chung và NHNN nói riêng đang triển khai. Bởi vậy, Việt Nam có thể nghiên cứu áp dụng các khuyến nghị, đánh giá của IMF/WB đối với cả nhóm nền kinh tế mới nổi và đang lên như nêu trên, đồng thời tranh thủ trợ giúp của IMF/WB trong việc điều chỉnh chính sách, tái cơ cấu và chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Văn Bình hội kiến Tổng giám đốc WB

Khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) và các NHTW lớn khác như ECB cắt giảm gói kích thích kinh tế liệu có tác động gì đến kinh tế Việt Nam? Nếu có, chúng ta cần làm gì chuẩn bị đối phó, thưa bà?

Sau khi FED ra thông báo sẽ giảm dần các gói nới lỏng định lượng (QE), các nền kinh tế mới nổi lập tức chịu sức ép. Cá biệt, đồng nội tệ của Brazil, Ấn Độ và Indonesia đã mất giá lên tới trên 10% trong ba tháng qua và thị trường chứng khoán biến động mạnh. Tuy nhiên, những biến động này cơ bản đã “nằm trong tầm kiểm soát” khi các nước này có những phản ứng chính sách phù hợp và thực tế FED cũng đã tuyên bố “tạm hoãn” kế hoạch rút lại các gói QE.

Nếu để ý kỹ các số liệu có thể thấy, các nền kinh tế đang lên, trong đó có Việt Nam, không bị tác động mạnh bởi các biến động trên thị trường vốn quốc tế. Nguồn vốn nước ngoài vào Việt Nam, đặc biệt là đầu tư trực tiếp thậm chí còn tăng cao hơn so với cùng kỳ năm 2012.

Điều này do một số nguyên nhân, trong đó có lẽ quan trọng nhất là Việt Nam đã thành công trong việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô (KTVM) và đã đưa ra những cam kết mạnh mẽ sẽ tiếp tục theo đuổi mục tiêu này cùng với những định hướng rõ ràng về tái cơ cấu nền kinh tế và các định hướng chính sách để thu hút các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, trong tương lai, với khả năng rút lại các gói QE sẽ làm cho thanh khoản trên thị trường vốn quốc tế bị thu hẹp lại, chi phí vốn đắt hơn, tài trợ thương mại bị hạn chế, đầu tư trực tiếp, gián tiếp có thể bị suy giảm… và điều này có thể sẽ gây tác động nhất định.

Để có thể chủ động ứng phó với tác động của các diễn biến trên thị trường vốn quốc tế do tác động của việc rút lại các gói QE, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa cải cách cơ cấu nền kinh tế, tập trung vào ổn định KTVM, kiềm chế lạm phát, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, đẩy mạnh tiến trình tái cơ cấu khu vực tài chính - ngân hàng và DNNN… qua đó góp phần củng cố lòng tin các nhà đầu tư và thu hút thêm luồng vốn đầu tư quốc tế.

IMF/WB có khuyến nghị riêng gì đối với Việt Nam, đặc biệt là liên quan đến điều hành CSTT, xử lý nợ xấu (XLNX) và tái cơ cấu ngành Ngân hàng trong lần hội nghị này, thưa bà?

Tại buổi làm việc của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng với Chủ tịch WB và Tổng giám đốc IMF, hai bên đã trao đổi về tình hình KTVM, tái cơ cấu nền kinh tế và các định hướng chính sách của Chính phủ Việt Nam, trong đó bao gồm cả vấn đề tái cơ cấu hệ thống ngân hàng và XLNX.

Nhìn chung, bên cạnh việc đánh giá cao nỗ lực và thành công của Chính phủ trong việc ổn định KTVM, kiềm chế lạm phát thời gian vừa qua, các lãnh đạo IMF/WB đều ủng hộ mạnh mẽ những bước đi gần đây của Chính phủ Việt Nam và NHNN trong việc kiên định mục tiêu ổn định KTVM, tái cơ cấu hệ thống ngân hàng và XLNX, đặc biệt là việc thành lập VAMC.

IMF/WB khuyến nghị cần tiếp tục ưu tiên cho ổn định KTVM, đẩy mạnh hoàn thiện cơ chế thị trường, cải cách các khu vực kinh tế và nâng cao tính minh bạch nhằm tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững. IMF/WB cũng lưu ý, việc XLNX cần có sự ủng hộ tối đa về mặt chính trị để có thể giải quyết nợ xấu trong thời gian ngắn nhất nhằm giảm thiểu thiệt hại cho nền kinh tế và hệ thống ngân hàng.

Tại hội thảo cấp cao của IMF về các nền kinh tế đang lên, những quan điểm chính sách và kinh nghiệm của Việt Nam trong việc XLNX, tái cơ cấu hệ thống ngân hàng được Thống đốc Nguyễn Văn Bình chia sẻ rất cởi mở, nhận được sự đồng tình và ủng hộ cao của các diễn giả cũng như các thành viên tham dự.

Các diễn giả cũng cho rằng, tự do hóa tài chính đã mang lại những lợi ích to lớn nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro cho ổn định tài chính và ổn định KTVM. Do vậy, các nền kinh tế đang lên nói chung và Việt Nam nói riêng cần hoạch định và thực thi CSTT phù hợp, xây dựng hệ thống ngân hàng vững mạnh, tăng độ sâu của thị trường tài chính, phát triển thị trường vốn, thị trường trái phiếu nhằm chia sẻ gánh nặng cho hệ thống ngân hàng trong việc tài trợ vốn cho nền kinh tế.

Bên lề hội nghị vừa qua, WB đã tổ chức phiên họp lần thứ 3 của kỳ IDA 17 về bổ sung nguồn vốn IDA. Xin bà cho biết kết quả cuộc họp này?

Phiên họp thứ 3 của kỳ IDA 17 diễn ra bên lề Hội nghị Thường niên IMF/WB nhằm tiếp tục thảo luận về sử dụng nhu cầu vốn vay IDA và huy động góp vốn từ các nhà tài trợ. Hiện nay, WB và các nhà tài trợ đang thảo luận để thống nhất phương án tài chính khả thi cho kỳ IDA 17 sắp tới (2014 - 2017) nhằm vừa đảm bảo thực hiện mục tiêu của WB giảm tình trạng nghèo cùng cực xuống dưới 3% vào năm 2030 và thúc đẩy việc chia sẻ thành tựu phát triển kinh tế cho 40% dân số có thu nhập thấp hơn, đồng thời vừa phù hợp với khả năng thu xếp vốn của các nhà tài trợ.

Theo dự kiến, phiên họp cuối cùng của kỳ IDA 17 sẽ diễn ra vào tháng 12 năm nay tại Matxcơva (CHLB Nga). Tại đó, WB và các nhà tài trợ sẽ chính thức thống nhất phương án tài chính cũng như kế hoạch phân bổ vốn vay IDA cho các nước đủ điều kiện vay.

Trong thời gian qua, được sự ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, NHNN với tư cách là cơ quan chủ trì đã phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan liên quan vận động thuyết phục thành công WB và các nhà tài trợ để Việt Nam tiếp tục được nằm trong danh sách các nước tiếp nhận nguồn vốn vay này đến năm 2017.

Trong quá trình tham dự các phiên họp này, chúng tôi thấy rằng WB và các nhà tài trợ đều rất quan tâm tới hiệu quả sử dụng vốn vay ưu đãi cũng như kết quả giải ngân thông qua các chương trình/dự án của các nước tiếp nhận nguồn vốn này.

Do vậy, tới đây các cơ quan hữu quan của Việt Nam cần hết sức nỗ lực để đẩy nhanh quá trình chuẩn bị tiếp nhận vốn cho các chương trình/dự án của WB trong các tài khóa tới; đồng thời cần có các giải pháp tăng cường hơn nữa hiệu quả sử dụng vốn và đẩy nhanh tốc độ giải ngân của các chương trình/dự án đang thực hiện.

Xin cảm ơn bà về cuộc trao đổi này.

Đỗ Lê thực hiện