Khẳng định vai trò QTDND trong phát triển "Tam nông"

Từ Qũy tín dụng nhân dân…

Theo NHNN, xuất phát từ thực tiễn hoạt động của hệ thống QTDND sau giai đoạn thí điểm, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 57-CT/TW ngày 10/10/2000 về củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND (Chỉ thị 57).

Sau hơn 12 năm tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị này, hệ thống QTDND đã có bước phát triển mới về chất lượng và quy mô hoạt động cũng như tiếp tục hoàn thiện về mô hình tổ chức liên kết. Hội nghị tổng kết tổ chức ngày 9/7 nhằm đánh giá những kết quả thực hiện, từ đó đề ra giải pháp tiếp tục hoàn thiện và phát triển hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD) là Hợp tác xã (HTX) bao gồm Ngân hàng HTX và các QTDND tới năm 2020.

Hệ thống QTDND đã hình thành được 3 cấp hoạt động độc lập nhưng có mối liên kết với nhau. QTDND Trung ương (QTDTW) được thành lập và hoạt động từ tháng 8/1995, với nhiệm vụ đầu mối điều hòa vốn cho hệ thống QTDND trên phạm vi toàn quốc.

Thành công lớn nhất đối với QTDTW là đã hoàn thành việc chuyển đổi mô hình hệ thống QTDND từ 3 cấp sang còn 2 cấp trong một thời gian rất ngắn, nhưng hoàn toàn không gây ảnh hưởng đến hoạt động của các QTDND cơ sở, mà ngược lại còn hỗ trợ tích cực cho quá trình thực hiện Đề án củng cố, chấn chỉnh hoạt động của hệ thống QTDND.

Sau khi hoàn thành việc tiếp nhận các QTDND khu vực và nhận bàn giao công tác điều hoà vốn cho các QTDND cơ sở từ Chi nhánh NHNN các tỉnh, thành phố nơi không có QTDND khu vực, QTDTW đã bổ sung, sửa đổi Điều lệ theo các nội dung mới, điều chỉnh tổ chức và hoạt động của QTDTW theo mô hình hệ thống QTDND 2 cấp quy định tại Nghị định số 48/2001/NĐ-CP của Chính Phủ về tổ chức và hoạt động của QTDND; qua đó xác định rõ vai trò là tổ chức đầu mối liên kết kinh tế của hệ thống QTDND.

Phạm vi, quy mô, mạng lưới được mở rộng đáp ứng yêu cầu hỗ trợ việc củng cố, chấn chỉnh hoạt động và phát triển của các QTDND cơ sở: Tính đến 31/12/2012, QTDTW gồm Hội sở chính tại Hà Nội và 26 Chi nhánh, gần 70 Phòng giao dịch, trong đó có nhiều Chi nhánh hoạt động mở rộng ra đến 3 - 4 tỉnh, thành phố để phục vụ các QTDND cơ sở ở địa bàn các địa phương trước đây chưa có QTDND khu vực. Sau khi chuyển đổi sang mô hình 2 cấp, công tác điều hoà vốn của QTDTW đối với các QTDND cơ sở trên phạm vi toàn quốc căn bản được cải thiện do giảm bớt khâu trung gian.

Về năng lực tài chính, nếu như năm 2001 chỉ có 110 tỷ đồng vốn điều lệ, thì đến nay vốn điều lệ của QTDTW đã có 2.034 tỷ đồng và đã được Chính phủ phê duyệt cấp bổ sung 948 tỷ đồng cho đủ mức vốn pháp định là 3.000 tỷ đồng; các chỉ tiêu hoạt động và tài chính hàng năm của QTDTW đều có sự tăng trưởng tốt; tổng nguồn vốn hoạt động đến 31/12/2012 là 14.871,23 tỷ đồng, tăng hơn 16 lần so với năm 2001. Tổng dư nợ cho vay của QTDTW đến 31/12/2012 là 11.132,9 tỷ đồng, tăng hơn 15 lần so với năm 2001; trong đó: dư nợ cho vay các QTDND thành viên là 4.392,39 tỷ đồng, tăng hơn 8 lần so với năm 2001; nợ xấu là 419,8 tỷ đồng, chiếm 3,77% tổng dư nợ.

… Đến Ngân hàng Hợp tác xã

Luật các TCTD năm 2010 xác định loại hình TCTD là HTX bao gồm Ngân hàng HTX và QTDND. Phát triển hệ thống TCTD là HTX bao gồm Ngân hàng HTX và các QTDND trở thành một bộ phận quan trọng trong hệ thống các TCTD nhằm góp phần đáp ứng nhu cầu vốn trong khu vực nông thôn và từng bước tại khu vực đô thị trên cơ sở các nguyên tắc tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau nhằm khuyến khích tiết kiệm, sử dụng có hiệu quả nguồn vốn tiết kiệm của các thành viên, hỗ trợ các nhu cầu về vốn cho sản xuất, kinh doanh, cải thiện đời sống của các thành viên, hướng tới phục vụ người nghèo, người có thu nhập thấp, các doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ.

Ngày 4/6/2013, Thống đốc NHNN Việt Nam đã ký Giấy phép số 166/GP-NHNN cho phép thành lập Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam theo đề nghị của QTDTW.

Theo mô hình hoạt động của Ngân hàng Hợp tác xã, đối với các quỹ tín dụng nhân dân thành viên được phép mở tài khoản tiền gửi cho các thành viên là quỹ tín dụng nhân dân; Nhận tiền gửi, cho vay điều hòa vốn đối với quỹ tín dụng nhân dân thành viên theo Quy chế điều hòa vốn được Hội đồng quản trị Ngân hàng Hợp tác xã thông qua và được công khai đến tất cả các quỹ tín dụng nhân dân thành viên…

Đối với khách hàng không phải là QTDND thành viên: nhận tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán và các loại tiền gửi khác của tổ chức và cá nhân; Cho vay đối với khách hàng không phải là QTDND thành viên khi đã ưu tiên đáp ứng nhu cầu điều hòa vốn của quỹ tín dụng nhân dân thành viên, duy trì tỷ lệ dư nợ cho vay khách hàng không phải là quỹ tín dụng nhân dân thành viên theo đúng quy định của NHNN.

Ngoài ra, Ngân hàng Hợp tác xã còn được phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu, trái phiếu, giấy tờ có giá khác để huy động vốn trong nước và nước ngoài theo quy định của NHNN; Vay vốn trên thị trường tiền tệ trong nước và vay vốn của tổ chức tài chính, tín dụng, các tổ chức khác và cá nhân trong, ngoài nước theo quy định của pháp luật…

Với trọng trách này, Ngân hàng HTX sẽ phải tiếp tục tăng cường năng lực tài chính, cấp đủ vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX làm nền tảng cho việc phát triển quy mô, tài chính, năng lực quản trị, điều hành, khả năng công nghệ, đa dạng hoá sản phẩm để thực sự đóng vai trò là đầu mối điều hòa, cân đối vốn và thực hiện hoạt động ngân hàng đối với các thành viên là QTDND; từng bước vươn tới phục vụ, hỗ trợ thúc đẩy sự phát triển chung của các loại hình kinh tế HTX khác trên phạm vi toàn quốc. Bổ sung nguồn nhân lực đủ mạnh, chuyên nghiệp, vừa có trình độ chuyên môn vừa có đạo đức nghề nghiệp để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Ngân hàng HTX.

Đồng thời, tăng cường việc thực hiện đầy đủ quyền và trách nhiệm của Ngân hàng HTX đối với QTDND thành viên (thực hiện kiểm tra, giám sát hoạt động nghiệp vụ, việc thực hiện các quy định về an toàn của QTDND; phát hiện, cảnh báo những nguy cơ tiềm ẩn không an toàn của các QTDND cho NHNN; Thực hiện kiểm toán, hướng dẫn và hỗ trợ kiểm toán nội bộ của các QTDND thành viên; tham gia ý kiến về nhân sự đối với thành viên HĐQT, Ban Kiểm soát...). Qua đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và bảo đảm cho hệ thống QTDND phát triển ổn định, an toàn và bền vững.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Hợp tác xã phải đầu tư phát triển công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ ngân hàng nhằm tiến tới cung cấp sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại cho QTDND thành viên; đồng thời nâng cao năng lực hoạt động của bản thân Ngân hàng HTX, đáp ứng nhu cầu phát triển ngày càng vững mạnh của toàn bộ hệ thống TCTD là HTX trên phạm vi toàn quốc. Kiện toàn bộ máy hoạt động từ Hội sở Trung ương đến các Chi nhánh nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới, phục vụ các QTDND thành viên; Mở rộng mạng lưới Chi nhánh Ngân hàng HTX đến các địa phương có nhiều QTDND để tăng khả năng tiếp cận, hỗ trợ và chăm sóc các QTDND thành viên.

Quang Cảnh