Khi nào khối ngoại hết bán ròng?

VN-Index khởi đầu tháng 4 ở mức hơn 660 điểm và kết thúc ở gần mốc 770 điểm, nghĩa là đã tăng khoảng 110 điểm, tương đương khoảng 16,6%. Rất nhiều cổ phiếu đã phục hồi giá so với vùng đáy lên đến 30-50%, thậm chí hơn nữa. Nhưng khối nhà đầu tư nước ngoài lại bán ròng hơn 6.800 tỷ đồng, tại sao lại có hiện tượng thoạt nhìn có vẻ “phi lý” này?

Trước tiên cần phải khẳng định, đây không phải là lần đầu tiên có hiện tượng khối ngoại bán ròng triền miên như vậy, trong lịch sử 20 năm của thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đã có những giai đoạn thị trường diễn biến bình thường, nhưng khối ngoại vẫn liên tục bán. Mặt khác, ảnh hưởng của việc bán ra từ khối ngoại giờ cũng chỉ mang tính chất đơn lẻ và khó lòng “bẻ trend” của thị trường chung. Để trả lời cho câu hỏi khi nào khối ngoại hết bán ròng, cần đi tìm nguyên nhân khiến khối này phải “xả hàng” trong thời gian qua.

Đại dịch Covid-19 đã gây ra những tác động sâu rộng, không chỉ là việc thị trường giảm, khiến nhiều nhà đầu tư thua lỗ, mà còn thay đổi cả vị thế, kỳ vọng của nhà đầu tư trong ngắn hạn, lẫn dài hạn trong nhiều ngành nghề và tất nhiên nhà đầu tư buộc phải tái cơ cấu danh mục.

Việc khối ngoại liên tục bán ròng không hiếm gặp trên thị trường

Điển hình như việc nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett đã bán toàn bộ cổ phiếu hàng không mà công ty Berkshire Hathaway do ông làm chủ tịch, đang nắm giữ. Thống kê sơ bộ thì đến cuối 2019, danh mục cổ phiếu hàng không của Berkshire Hathaway trị giá khoảng 4 tỷ USD, nhưng kể từ đầu năm 2020 đến nay đã giảm trung bình khoảng 50% và tất nhiên cũng tác động đến kỳ vọng của Warren Buffett và buộc tỷ phú này phải hành động. Thậm chí, tỷ phú này cũng cho biết là chưa có ý định sử dụng lượng tiền mặt 137 tỷ USD vì chưa tìm ra được công ty nào có định giá hấp dẫn. Suy nghĩ của Warren Buffett cũng có thể là suy nghĩ của một số nhà đầu tư khác khi cho rằng giai đoạn này nắm giữ tiền mặt và chờ đợi cơ hội có lợi hơn là giải ngân nên họ buộc phải tiến hành bán ra.

Một trong những trường hợp điển hình trên thị trường chứng khoán Việt Nam chính là quỹ VEIL do Dragon Capital quản lý trong những ngày cuối tháng 4 trị giá lên đến 1,16 tỷ USD, đã có tỷ trọng tiền mặt lên đến 4,65%, tức quỹ này đang giữ trong tay hơn 54 triệu USD. Điều cần nhấn mạnh ở đây là trước đó vài tháng, tỷ lệ tiền mặt của quỹ này nằm ở ngưỡng dưới 1%. Nói đến đây sẽ thấy rằng, khi nào các quỹ có ý định giữ tiền mặt hoàn thành được mục đích của mình thì hoạt động bán ròng sẽ kết thúc. Nên nhớ rằng, các quỹ thường có ý định dài hạn và thực thi khá nhất quán nên thị trường tăng ngắn hạn không tác động nhiều tới động thái bán ra thu tiền về.

Một khía cạnh khác cũng cần làm rõ ở đây là khối ngoại bán ròng tức là bán nhiều hơn mua, chứ không chỉ có bán. Chẳng hạn, thống kê những phiên cuối tháng 4 và đầu tháng 5 sẽ thấy riêng giá trị mua mỗi phiên tại HoSE của khối ngoại cũng lên đến khoảng 500 tỷ đồng, một con số rất tích cực. Lý do mua vào cũng không khó đoán vì nó nằm trong quá trình tái cơ cấu danh mục, bán ra cổ phiếu kỳ vọng kém, mua vào cổ phiếu kỳ vọng cao hơn. Có một chi tiết khá tế nhị ở đây đó là khối ngoại thường khá cân nhắc khi bán ra và rất e ngại việc bán tại đáy nên giai đoạn thị trường phục hồi sau khi tạo đáy ngắn hạn lại là cơ hội bán tốt nhất. Việt Nam cơ bản cũng đã đẩy lùi được Covid-19 và kinh tế đang bước vào giai đoạn phục hồi sau những ngày giãn cách xã hội để chống dịch. Và cũng chỉ trong thời gian ngắn, bức tranh kinh tế cũng sẽ được định hình rõ hơn, khi đó, những ngành nghề nào, kỳ vọng ra sao cũng sẽ hiện diện và giúp nhà đầu tư định hình rõ hơn chiến lược của mình, đó cũng là lúc động thái bán ròng của khối ngoại thay đổi. Và thực tế thì trong những phiên gần đây, lượng bán ròng cũng đã giảm dần, như phiên ngày 4/5 giá trị bán ròng chỉ tính bằng chục tỷ đồng (hơn 87 tỷ đồng), giảm mạnh so với vài trăm tỷ đồng của các phiên trước đó.