Khốc liệt “cuộc chiến” chống lừa đảo trên không gian mạng

“Cuộc chiến” không hồi kết

Để đối phó với tình trạng này, chính quyền và lực lượng chức năng đang nỗ lực triệt phá nhiều ổ nhóm lừa đảo, trong đó có nhiều đường dây liên quốc gia. Mới đây, Ban Chuyên án do Công an tỉnh Bắc Ninh phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an và công an 11 địa phương đã bắt giữ băng nhóm lừa đảo do một người Việt điều hành tại khu vực Tam Thái Tử, TP. Bavet, tỉnh Svay Rieng (Campuchia). Với thủ đoạn giả danh công an, cán bộ ngành thuế, ngành điện, ngành giáo dục… từ tháng 5/2024 đến khi bị triệt phá, băng nhóm này đã lừa đảo chiếm đoạt tổng cộng gần 1.000 tỷ đồng của hơn 13.000 người Việt Nam.

Trong khi đó, các tổ chức lừa đảo cũng nhanh chóng thay đổi thủ đoạn để đối phó. Trao đổi với chúng tôi, Trung tá Triệu Mạnh Tùng, Phó cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết, hiện nay, các băng nhóm lừa đảo công nghệ cao hoạt động rất chuyên nghiệp, có sự “chuyên môn hóa”. Kịch bản lừa đảo cũng thường xuyên được thay đổi, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng khi tuyên truyền, phổ biến những biện pháp phòng ngừa đến người dân.

Cán bộ Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao tuyên truyền cho học sinh Trường THPT Giáp Hải (TP. Bắc Giang) về tội phạm trên không gian mạng

Nhiều thách thức mới

Bên cạnh đó, sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) cũng tạo ra những nguy cơ đáng kể cho an ninh mạng. Ông Hoàng Mạnh Hưng, chuyên gia công nghệ thông tin của Công ty Vega Corporation cho biết, khả năng thu thập và phân tích dữ liệu người dùng thông qua AI cho phép tạo ra những thủ đoạn lừa đảo tinh vi, khiến việc nhận diện lừa đảo sẽ khó khăn hơn đối với người dùng. Tại Việt Nam, mặc dù các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều giải pháp nhưng việc ứng dụng AI để tạo ra các kịch bản và tổ chức lừa đảo trên mạng xã hội vẫn khá phổ biến và nhiều người dân đã bị lừa.

Dự báo của các chuyên gia cho thấy, năm nay sẽ tiếp tục chứng kiến sự bùng nổ của các công nghệ mới. Điện toán lượng tử dù còn ở giai đoạn sơ khai nhưng cũng có khả năng phá vỡ các thuật toán mã hóa truyền thống, gây lo ngại lớn cho việc bảo vệ dữ liệu.

Bên cạnh đó, sự phát triển của công nghệ 5G sẽ kéo theo sự gia tăng số lượng thiết bị IoT (Internet vạn vật). Điều này cũng làm tăng nguy cơ bị khai thác các lỗ hổng bảo mật trên các thiết bị như camera an ninh, đồng hồ thông minh và các thiết bị gia dụng thông minh khác...

Để tránh rơi vào cạm bẫy lừa đảo, cơ quan công an khuyến cáo người dân cần thường xuyên kiểm tra và cập nhật các tính năng bảo mật, cẩn trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội, tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, số thẻ ngân hàng, mã OTP, không chuyển tiền cho người chưa xác thực. Cần lưu ý, các cơ quan nhà nước không làm việc với người dân, người vi phạm qua điện thoại, qua mạng xã hội hay yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP... Cổng không gian mạng quốc gia (khonggianmang.vn) cũng liên tục cập nhật các thông tin, tình huống, dấu hiệu về lừa đảo trực tuyến. Người dân nên chủ động tìm hiểu.

Theo luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SB Law, trước tiên, cần xây dựng các hàng rào về quy định giao dịch điện tử để hạn chế những giao dịch đáng ngờ. Tiếp theo, cần xử lý mạnh tay các đối tượng trao đổi, mua bán, khai thác trái phép dữ liệu cá nhân của người dùng. Việc cung cấp trái phép thông tin người dùng cho các đối tượng phạm tội cần phải bị truy cứu và xử lý nghiêm hơn nữa. Cuối cùng, cần xử lý thật nghiêm khắc các đối tượng lừa đảo trước pháp luật.