Lạm phát quay trở lại: Tăng trưởng đối mặt khó khăn

Sức mua “làm khó” tăng trưởng

Cục Thống kê TP. Hồ Chí Minh vừa công bố một thông tin “sốc”, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8/2012 tại đầu tàu kinh tế của cả nước đã tăng 0,66% so với tháng trước, một sự đổi chiều sau 2 tháng liên tiếp giảm mạnh. Gắn với con số đầy “cảm xúc” của lạm phát trong tháng này, một điểm đáng chú ý là mức độ cách biệt quá rõ ràng, khi CPI chuyển từ mức giảm 0,78% vào tháng trước, sang con số tăng lớn nhất kể từ sau Tết Nguyên đán ở tháng này.

Nhìn lại quá khứ, lạm phát chỉ có thể thay đổi khác biệt như vậy nếu xuất hiện một lượng cung tiền ra quá lớn, kèm theo là sự lên giá của lương thực, thực phẩm, vốn là nhóm hàng chịu tác động lớn, nhanh của thay đổi sức mua và tăng giá tâm lý… Nhưng với lần này, tình huống là khác biệt. “Chuyện lạ” là sức mua - nhân tố luôn tác động mạnh nhất đến lạm phát - đã không có nhiều xáo trộn ở tháng này.

Chiếm gần 1/4 doanh số thương mại, dịch vụ của cả nước, TP. Hồ Chí Minh có thể coi là “hàn thử biểu” cho xu hướng thị trường, đặc biệt là trong tình hình đột biến gần đây. Dưới góc nhìn thống kê, thị trường thương mại, dịch vụ và du lịch trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh trong tháng 8/2012 nhìn chung chưa có dấu hiệu gì khởi sắc, một diễn biến “ngược dòng” với các nỗ lực của doanh nghiệp trên địa bàn khi liên tục tung ra hàng loạt các đợt khuyến mãi, ưu đãi giá để thúc đẩy bán hàng, kích cầu.

“Nhìn chung, mức tăng của hoạt động thương nghiệp trên địa bàn thành phố trong 8 tháng đầu năm có xu hướng giảm dần trong những tháng gần đây nếu so với cùng kỳ năm trước…”, Cục trưởng Cục Thống kê TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Đức Trí cho biết, như vậy trong một bản báo cáo về tình hình thương mại, dịch vụ trong tháng. Theo lý giải của cơ quan này, bối cảnh đời sống của người lao động và các doanh nghiệp chưa vượt qua được giai đoạn khó khăn như hiện nay đã khiến người tiêu dùng ra sức thắt lưng buộc bụng.

Đây là diễn biến khá bất thường so với các năm trước, cơ quan thống kê lưu ý thêm. Tại thời điểm chỉ còn 4 tháng nữa là hết năm, như thường lệ đây sẽ phải là những tháng mà sức mua tăng khá do nhu cầu tăng cao, nhưng diễn biến trên thực tế hiện nay không theo quy luật đó. “Nếu sức mua như hiện nay thì sẽ khó giữ được tốc độ tăng trưởng như năm trước”, Cục Thống kê TP. Hồ Chí Minh cảnh báo.

Yếu ở động lực phát triển sản xuất

Với những quan điểm vẫn khuyến nghị rằng, Chính phủ có thể chấp nhận lạm phát cao hơn để thúc đẩy tăng trưởng hợp lý sẽ cần phải cẩn trọng với tình huống lạm phát tăng đột biến vừa diễn ra. Phó vụ trưởng Vụ Hệ thống tài khoản quốc gia (Tổng cục Thống kê) Dương Mạnh Hùng lưu ý, lạm phát ở thời điểm này chỉ gây bất lợi cho tăng trưởng.

Theo lý thuyết, nếu sức mua được cải thiện sẽ hỗ trợ tăng trưởng, đồng thời gây áp lực làm lạm phát nhích lên. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc lạm phát tăng sẽ kéo theo sự khởi sắc của tăng trưởng. Bởi vì, ở tình huống hiện nay, theo chuyên gia từ Tổng cục Thống kê, đó là doanh nghiệp đang mất đi động lực để phát triển sản xuất. Vòng xoáy thị trường với sức mua thấp hiện nay đang khiến cho việc tiêu thụ sản phẩm của DN gặp rất nhiều khó khăn. Trong khi đó, tồn kho tăng cao luôn là yếu tố đầu tiên để các doanh nhân phải tính toán cân đối lại chiến lược phát triển kinh doanh của mình.

Nghịch lý hiện nay là ở chỗ, giá đầu ra không mấy được cải thiện do vấn đề cầu yếu, nhưng giá đầu vào thì thi nhau tịnh tiến. “Sức nóng” của tăng chi phí sản xuất thể hiện qua việc tăng giá của điện, nước, xăng dầu, gas, tăng lương tối thiểu… liên tiếp trong thời gian gần đây. Tầm nhìn kinh doanh ở thời điểm này có thể hiểu là một sự “bế tắc”, với các DN đang kinh doanh thua lỗ, tâm lý chắc hẳn sẽ ngày càng bi quan với lực cầu yếu. Nhưng ngay cả với doanh nghiệp còn kiếm được chút lãi, sản xuất cũng sẽ khó mở rộng nếu nhìn vào lượng hàng tồn kho còn lớn, với lợi nhuận đang bị thu hẹp dần do nhiều nhân tố đầu vào tăng giá cấp tập, nhưng lại không thể tăng được sản lượng vì sức mua hạn chế.

Ông Dương Mạnh Hùng lưu ý thêm, nếu lạm phát tăng tốc trở lại ở thời điểm này, có nghĩa là khả năng giảm lãi suất sẽ bị ảnh hưởng, đồng thời sức mua cũng bị bào mòn. Triển vọng khó cả cho đầu vào sản xuất và đầu ra tiêu thụ như vậy chắc chắn sẽ lại tác động đến tăng trưởng. Và vấn đề không chỉ là nhìn nhận về mặt lý thuyết khi đã có những bằng chứng về tác động tiêu cực đến tăng trưởng trong năm nay. Bởi vì, để đạt tăng trưởng trong năm nay, trước hết sản xuất phải bù được sản lượng mất đi của khoảng 30 nghìn DN giải thể, ngừng hoạt động. “Dù đây chủ yếu là DN nhỏ, nhưng tỷ lệ chiếm khoảng 6-7% tổng số DN đang hoạt động, như vậy là rất đáng kể, chắc chắn sẽ tác động đến tăng trưởng trong năm nay”, ông Hùng nói.

Anh Quân