Liệu có thu hồi được “tiền chùa”?

Đề án phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của TP. Đà Nẵng (đề án 922), bắt đầu thực hiện từ năm 2011. Theo đó, hàng năm thành phố sẽ chọn những cá nhân xuất sắc, gửi đi đào tạo ở nước ngoài. Xét trên nhiều phương, diện đề án 922 góp phần đẩy mạnh chính sách đào tạo nhân tài, trẻ hóa đội ngũ cán bộ, bổ sung kịp thời nguồn nhân lực có trình độ cao cho Đà Nẵng…

Chính sách thu hút nhân tài đã nảy sinh bất cập

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã nảy sinh không ít những bất cập. Trong đó, nổi lên hiện tượng một số học viên khi tham gia đề án, vì nhiều lý do đã tự ý “bỏ cuộc”, gây khó cho chính quyền.

Kể từ ngày bắt đầu thực hiện Đề án đến nay, có khoảng 20 học viên vi phạm hợp đồng. Đặc biệt, mới đây, câu chuyện chính quyền Đà Nẵng sẽ có thể kiện 3 học viên thuộc đề án 922 ra tòa, gây xôn xao dư luận.

Tìm hiểu sự việc, chúng tôi được biết ngày 31/7/2013 UBND TP. Đà Nẵng ra quyết định chấm dứt việc tham gia đề án 922 đối với 3 học viên gồm: Hồ Thị Như Mai, Hà Thanh An và Nguyễn Văn Lời.

Trong đó, học viên Hồ Thị Như Mai, từng công tác tại Khu Công nghệ cao Đà Nẵng, trong quá trình du học đã lấy chồng người Anh. Sau khi về nước, học viên này làm việc cho Đà Nẵng được 2 năm, rồi xin nghỉ phép không lương, với lý do sang Anh giải quyết việc gia đình.

Học viên Hà Thanh An, công tác tại Sở Ngoại vụ TP. Đà Nẵng, sau khi du học về đã “cống hiến” cho thành phố được 1 năm sau đó xin nghỉ không lương, rồi tự ý đi học tiến sĩ ở nước ngoài.

Trong khi đó, học viên Nguyễn Văn Lời, công tác tại Sở Khoa học và Công nghệ TP. Đà Nẵng, đã không hoàn thành chương trình nghiên cứu sinh ở Úc…

Ngay sau khi 3 học viên trên tự ý nghỉ việc, hoặc vi phạm hợp đồng. Thành phố có chủ trương giải quyết sự việc sao cho thấu tình, đạt lý. Theo ông Nguyễn Văn Chiến - Phó giám đốc Trung tâm Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao TP. Đà Nẵng, các cơ quan chức năng đã cố gắng liên lạc với từng cá nhân, nhưng không được.

Thậm chí, đại diện chính quyền còn nhiều lần tới gặp gia đình các học viên để động viên, thương lượng con em họ quay trở lại, nhưng không có kết quả.

Ước tính, để đưa một học viên ra nước ngoài du học, tính cả tiền học phí cùng các khoản chi phí bắt buộc khác như vé máy bay, bảo hiểm y tế, visa... TP. Đà Nẵng sẽ phải bỏ ra khoảng 400 - 750 triệu đồng/năm. Tất cả nguồn kinh phí này đều trích từ ngân sách của thành phố.

Do vậy, để “trói chân” các học viên, trong hợp đồng đã quy định rõ, sau khi hoàn thành khóa học, học viên phải về làm việc cho TP. Đà Nẵng ít nhất 7 năm. Ngoài ra, các hợp đồng còn “thòng” thêm một điều khoản nữa là nếu học viên vi phạm một trong các lỗi: Tự ý bỏ học; không trở về công tác tại các cơ quan thuộc thành phố; không chấp hành sự phân công công tác trong thời gian thực hiện nghĩa vụ; không thực hiện đủ thời gian làm việc theo cam kết, đơn phương chấm dứt hợp đồng… sẽ phải bồi thường cho thành phố số tiền gấp 5 lần kinh phí đã nhận để đi du học nước ngoài.

Trở lại với câu chuyện 3 học viên bị UBND TP. Đà Nẵng quyết định chấm dứt tham gia đề án 922. Sau một thời gian khá dài, nỗ lực giải quyết nội bộ giữa hai bên, nhưng bất thành.

Mới đây, UBND TP. Đà Nẵng đã phải yêu cầu Trung tâm Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hồi số kinh phí đào tạo các học viên theo đúng những điều khoản trong hợp đồng. Theo đó, nếu phải chịu phạt số tiền gấp 5 lần kinh phí đã nhận từ ngân sách thành phố, các học viên sẽ phải “hoàn lại” cho thành phố một khoản tiền không hề nhỏ.

Học viên Hà Thanh An, học thạc sĩ ở Anh 1 năm, được thành phố hỗ trợ khoảng 600 triệu đồng, số tiền buộc bồi thường khoảng 3 tỷ đồng. Học viên Hồ Thị Như Mai cũng theo học tại Anh trong vòng 3 năm, mỗi năm được hỗ trợ hơn 400 triệu đồng, số tiền phải bồi thường cho thành phố trên 6 tỷ đồng…

Cũng theo ông Nguyễn Văn Chiến, trong trường hợp các học viên và gia đình không hoàn thành trách nhiệm bồi thường, Trung tâm Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao TP. Đà Nẵng sẽ tiến hành khởi kiện ra tòa án dân sự theo luật định.

Không còn là “dọa”, cơ quan này đã và đang nhờ tư vấn, xem xét hợp đồng, chứng từ kinh tế, số tiền thanh toán… để có cơ sở pháp lý đưa nhân tài… ra hầu tòa.

Ngay trong tháng 8/2013, Trung tâm Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao TP. Đà Nẵng sẽ có thông báo số tiền phải bồi thường gửi đến các gia đình học viên. Trong vòng 120 ngày các học viên không nộp tiền, trung tâm sẽ khởi kiện ra tòa.

Hiện, phần đông dư luận rất đồng tình với phương án xử lý vụ việc của UBND TP. Đà Nẵng. Bởi, số tiền hàng tỷ đồng ngân sách, tiền thuế của dân đã bỏ ra cho một cán bộ đi học, mà không quay về phục vụ địa phương là điều khó được chấp nhận.

Chưa hết, nếu làm “lơ” cho tình trạng này sẽ tạo ra tiền lệ xấu cho những ai đi du học bằng “tiền chùa” sau này. Song, có điều quan ngại rằng, với số tiền mà các học viên phải bồi thường gấp 5 lần chi phí như theo hợp đồng, sẽ là “đố khó” cho cá nhân cũng như gia đình học viên, thì liệu việc khởi kiện và “phạt” hợp đồng của TP. Đà Nẵng có là khả thi, hay sẽ rơi vào hoàn cảnh “đương sự không có khả năng thi hành án” trong tương lai?

Và như vậy, đề án phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của TP. Đà Nẵng, sẽ khó đạt được mục đích đề ra…

Bài và ảnh Nghi Lộc