Muốn đi nhanh phải chọn đường đi đúng

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Không bỏ lỡ cơ hội dù là cơ hội nhỏ nhất

Chúng ta vừa kết thúc kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020, đồng thời vừa trải qua một năm 2020 đầy sóng gió với rất nhiều khó khăn chồng chất, nhưng với kết quả đạt được thì 2020 vẫn được xem là năm thành công hơn năm 2019 và là năm thành công nhất trong 5 năm qua.

Nhiệm vụ đặt ra cho năm 2021 và thời gian tới là rất nặng nề, bối cảnh thế giới và trong nước năm 2021 vẫn còn tiềm ẩn nhiều khó khăn, thách thức. Thế giới còn nhiều bất định do tác động của đại dịch COVID-19.

Thế và lực của nước ta mặc dù đã lớn mạnh hơn trước rất nhiều, nhưng nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình vẫn còn hiện hữu. Nền kinh tế vẫn còn những nút thắt trong quá trình phát triển mà chưa thực sự được giải quyết, khơi thông. Năng lực cạnh tranh về cơ bản vẫn ở mức trung bình trên thế giới, nhất là những tiêu chí quan trọng cho sự phát triển bền vững trong tương lai.

Trong nước, cạnh tranh giữa các đô thị ngày càng lớn, nhất là trong việc trở thành các trung tâm tài chính, trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo… Bên cạnh đó là các vấn đề xã hội gây áp lực lớn đến phát triển, như già hoá dân số, chênh lệch giàu - nghèo và trình độ phát triển, những vấn đề của đô thị hoá, khai thác, sử dụng hiệu quả bền vững nguồn tài nguyên.

Và những thách thức về biến đổi khí hậu, môi trường và tài nguyên ngày càng tăng lên.

Tuy nhiên, khó khăn, thách thức luôn đi kèm với những cơ hội rộng mở. Do đó, chúng ta nhất thiết phải hành động ngay, mạnh mẽ và quyết liệt để không bỏ lỡ các cơ hội, dù là nhỏ nhất. Chúng ta kiên quyết không lùi bước trước thách thức, biến thách thức thành cơ hội phát triển; kiên định thực hiện các mục tiêu đã đề ra.

Việt Nam đang có trong tay cơ hội “có một không hai”

Để vượt qua thách thức, để phát triển nhanh và bền vững, để xây dựng quốc gia thịnh vượng có rất nhiều việc phải làm. Nhưng trước hết cần một tư duy mới, có tầm nhìn và hành động với cách tiếp cận mới, theo kịp xu thế thời đại. Phải chuẩn bị tâm thế thật tốt để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của đổi mới sáng tạo.

Theo đó, phải chủ động nắm bắt kịp thời, tận dụng hiệu quả các cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và xu hướng dịch chuyển, đầu tư, thương mại, chuyển đổi số để cơ cấu lại nền kinh tế, phát triển kinh tế số, xã hội số, coi đây là nhân tố quyết định để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh.

Việt Nam đang có trong tay cơ hội “có một không hai” để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế, đó là “thời kỳ dân số vàng”. Phải tận dụng nhanh nhất cơ hội này cho phát triển, vì nếu không ta sẽ phải đối mặt với xu hướng già hóa dân số và thực trạng “già trước khi giàu”.

Tư duy đi trước của người dẫn đường

Trong bối cảnh phát triển vũ bão về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, thay đổi về tư liệu sản xuất và phương thức sản xuất; sự phát triển của các học thuyết mới và xu hướng kinh doanh mới. Trong đó phải định hướng trong thời gian tới nên tập trung vào đâu? Khâu nào là trọng yếu?

Đồng thời thực hiện mạnh mẽ chuyển đổi số trong quản lý nhà nước, nhất là trong việc giải quyết thủ tục hành chính và các dịch vụ công thiết thực đối với người dân. Triển khai các giải pháp về công nghệ thông tin nhằm thực hiện tốt Nghị định 122/2020/NĐ-CP để cắt giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.

Tư duy quản lý cũng cần thay đổi từ kiểm soát, cho phép (tiền kiểm) sang chủ yếu phục vụ thúc đẩy phát triển (hậu kiểm).

Và có cơ chế bảo vệ những người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Qua đại dịch COVID-19 đã cho ta bài học sâu sắc, cần nhận thấy rằng đây vừa là khó khăn nhưng cũng mang đến cơ hội cho Việt Nam nắm lấy để bứt phá và trỗi dậy khi các cấu trúc kinh tế (sản xuất, thương mại, đầu tư…) và trật tự thế giới sẽ có sự điều chỉnh và thay đổi sâu sắc.

Từ đó, chúng ta phải có các quyết sách đúng đắn và kịp thời, vì thời gian luôn là vàng và cũng là kẻ thù của chúng ta. Muốn đi nhanh, cần phải chọn được con đường đi đúng.

Mọi chính sách phải xoay quanh hoặc hướng tới hạnh phúc của người dân vì người dân vừa là chủ thể vừa là mục tiêu để hướng tới. Không thể một lần nữa lại đi theo một cuộc chơi mới, lại đứng ngoài sân chơi mới sắp diễn ra.

Đồng thời cần tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, trên nền tảng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tính tự chủ và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Sớm hoàn thiện nhanh khung khổ pháp lý cho các loại hình kinh doanh mới, kinh tế số, cung cấp dịch vụ công; ban hành chính sách thử nghiệm các sản phẩm, giải pháp, dịch vụ, mô hình kinh doanh, công nghệ mới, như: kinh tế chia sẻ, kinh tế ban đêm… đáp ứng kịp thời nhu cầu của nền kinh tế.

Và khẩn trương ban hành và tạo điều kiện thực hiện cơ chế thí điểm (sandbox) cho đổi mới sáng tạo và doanh nghiệp khởi nghiệp. Có chính sách khuyến khích doanh nghiệp quan tâm đến đổi mới sáng tạo; xây dựng Quỹ mạo hiểm để hỗ trợ cho quá trình đổi mới sáng tạo. Đẩy nhanh và triển khai toàn diện Chương trình hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp Việt Nam, trong đó chú trọng doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Để kinh tế tư nhân trở thành động lực cho tăng trưởng và phát triển

Chúng ta cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp và nghiên cứu các cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam làm sao để trở thành động lực cho tăng trưởng và phát triển.

Nguồn lực cần được huy động và sử dụng hiệu quả định hướng ưu tiên gắn với sử dụng hiệu quả các nguồn lực; tạo mọi điều kiện, nhất là thể chế và nguồn lực, nhằm phát triển với tốc độ nhanh các vùng động lực, từ đó tạo ra sức lan tỏa thúc đẩy các vùng khác phát triển, hướng tới bảo đảm cân bằng trong dài hạn.

Đầu tư cần có trọng tâm, trọng điểm, tập trung xây dựng các công trình trọng yếu, nhất là hạ tầng giao thông và năng lượng tạo sự lan tỏa lớn, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Chúng ta phải kiên trì, tiên phong và đẩy nhanh việc cải cách, định hướng chính sách về cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh đầu tư hạ tầng nâng cao sức cạnh tranh, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyển đổi số, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo…

Bên cạnh đó là nâng cao chất lượng và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực gắn với đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng và phát triển mạnh mẽ khoa học - công nghệ. Tranh thủ tận dụng nguồn lực con người để phát triển đất nước, nhất là trong giai đoạn dân số vàng, trước khi chuyển sang giai đoạn già hóa dân số.

Yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong năm 2021 là rất nặng nề. Nhưng chúng ta cần duy trì bản lĩnh kiên định, kiên trì, dám nghĩ dám làm, biết làm và phải làm bằng được với tinh thần “không có gì là không thể”.

Chúng ta phải tiến lên với tầm nhìn mới và tư duy đổi mới sáng tạo, phải giữ một cái đầu lạnh để có thể tỉnh táo nhận định tình hình, biến khó khăn, thách thức thành cơ hội; nhưng cũng cần một trái tim nóng để nêu cao tinh thần đoàn kết, không ngừng nỗ lực, khát vọng, biết đồng cảm, chia sẻ và cống hiến, hướng tới vì hạnh phúc của nhân dân và hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ được giao.

Nhân dịp năm mới, xin chúc tất cả mọi người mạnh khỏe và hành phúc, việc hanh thông, thành công và phát triển.