Nỗi buồn cổ phiếu hạ tầng
Từ một ngôi sao được đánh giá có nhiều tiềm năng trở thành một hiện tượng mới trong giới chứng khoán, khá nhiều cổ phiếu hạ tầng giao thông bất chợt lao dốc không phanh trong hơn một năm qua. Vậy chuyện gì đang xảy ra đối với dòng cổ phiếu cơ bản này? Và triển vọng tăng trưởng như thế nào trong các năm tới?
Điển hình như ở Công ty cổ phần đầu tư hạ tầng kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (CII), lợi nhuận sau thuế 9 tháng đầu năm 2018 chỉ đạt vỏn vẹn 70 tỷ đồng, tức chỉ mới đạt được 6% kế hoạch năm. Giá cổ phiếu CII tuột một mạch từ 40.000 đồng/cổ phiếu xuống chỉ còn 25.000 đồng/cổ phiếu trong một năm qua và trở thành một trong những mã chứng khoán giảm giá khủng nhất trên thị trường.
Vấn đề của CII là trong năm nay không khởi công được dự án hạ tầng nào mới, trong khi công ty không tìm được các đối tác tài chính để thực hiện những phi vụ chuyển nhượng cổ phiếu và trái phiếu đình đám giống như các năm trước.
Một ngôi sao khác từng được đánh giá rất cao là Công ty cổ phần Tasco cũng gây thất vọng lớn. 9 tháng đầu năm 2018, doanh nghiệp này chỉ đạt doanh thu thuần 759,3 tỷ đồng, giảm 46% so với 9 tháng đầu năm ngoái. Trong khi giá vốn, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tăng mạnh nên lợi nhuận sau thuế chỉ còn 80,5 tỷ đồng, giảm 64% so với cùng kỳ năm ngoái và công ty chỉ mới hoàn thành 39% chỉ tiêu lợi nhuận cả năm.
Giá cổ phiếu Tasco cũng giảm hơn một nửa chỉ trong một năm qua và hiện chỉ đạt khoảng 4.200 đồng/cổ phiếu. Đáng chú ý, một trong những quỹ đầu tư chiến lược tham gia mua cổ phần của Tasco là Vina Capital đã nhanh chóng thoái một phần vốn dù mới chỉ đầu tư vào Tasco hơn một năm trước.
Hệ thống các Cienco cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Tập đoàn Cienco 4 vừa công bố báo cáo tài chính bán niên 2018 với kết quả lợi nhuận sau thuế chỉ đạt 72 tỷ đồng, giảm 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Các Cienco 1, Cienco 5 hay Cienco 6 cũng chưa thấy dấu hiệu khởi sắc khi hàng loạt các dự án giao thông lớn như các tuyến cao tốc, tuyến metro bị đình trệ.
Có lẽ chưa bao giờ mà cổ phiếu ngành hạ tầng giao thông lại gặp nhiều khó khăn đến thế. Theo một doanh nghiệp trong ngành chia sẻ, do các vấn đề về pháp lý, từ đầu năm đến nay không có dự án hợp đồng xây dựng chuyển giao (BT) hay hợp đồng xây dựng chuyển giao kinh doanh (BOT) nào được khởi công. Hầu hết các doanh nghiệp trong ngành chỉ khai khác khối lượng công việc còn tồn đọng các năm trước. Do khối lượng công việc ít hơn, áp lực cạnh tranh giữa các nhà thầu cũng gia tăng thêm, gây sức ép cực lớn đến doanh thu và tỷ suất lợi nhuận.
Tình hình khó khăn có lẽ vẫn chưa thể hết ngay trong ngắn hạn khi mà chủ trương kiểm soát lại khâu đấu thầu các dự án, nợ công của Chính phủ đang ở mức cao cũng là thách thức lớn cho việc giải ngân vốn đầu tư của nhà nước. Hơn thế nữa, hầu hết các doanh nghiệp hạ tầng giao thông đều sử dụng đòn bẩy tài chính rất lớn nên giữa lúc lãi suất ngân hàng đang trong xu thế đi lên, lợi nhuận của các doanh nghiệp chắc chắn sẽ bị hao mòn đáng kể.
Nhìn chung, thời điểm hiện tại thì “họ cổ phiếu” hạ tầng giao thông chỉ phù hợp với các nhà đầu tư có tầm nhìn trung và dài hạn. Nguyên do là để phục vụ cho nền kinh tế đang bước vào giai đoạn tăng trưởng nhanh trong 10-20 năm tới, Việt Nam vẫn phải cần cải thiện chất lượng hạ tầng giao thông để giảm áp lực chi phí vận chuyển cho các doanh nghiệp và thu hút đầu tư nước ngoài.
Được biết, tổng vốn đầu tư cho lĩnh vực giao thông giai đoạn 2016-2020 ước lên tới gần 1 triệu tỷ đồng. Do ngân sách nhà nước chỉ đáp ứng được khoảng 20% nhu cầu nên Việt Nam sẽ phải tích cực tìm kiếm các kênh huy động vốn khác từ khu vực tư nhân, vốn đầu tư ODA... Tất nhiên, đây cũng là nhiệm vụ không hề dễ dàng khi hàng loạt các rào rản vẫn còn đó, nhất là liên quan đến pháp lý.