Phát triển bền vững cây ăn quả có múi: Cần sự hợp lực từ nhiều phía
Trên 200 gian hàng tham gia Lễ hội cây ăn quả có múi Hòa Bình | |
Trả lời kiến nghị của DN về việc hỗ trợ vốn đầu tư dự án trồng cây ăn quả |
Ảnh minh họa |
Nhiều địa phương đã hình thành các vùng sản xuất cây có múi hàng hoá tập trung quy mô lớn như cam ở Hà Giang, Tuyên Quang, Hoà Bình, Bắc Giang; bưởi ở Phú Thọ, Bắc Giang, Hoà Bình; quýt ở Bắc Kạn… Diện tích và sản lượng cây có múi cả nước tăng liên tục trong những năm gần đây. Thống kê trong 10 năm từ 2009 - 2019, tốc độ tăng trưởng cây có múi bình quân 10%/năm về diện tích (tương đương 7,3 nghìn ha/năm), trên 12% về sản lượng (69,4 nghìn tấn); cơ cấu giống phong phú. Sản phẩm chủ yếu được tiêu thụ dạng quả tươi tại thị trường nội địa là chính. 10 sản phẩm quả có múi được chứng nhận chỉ dẫn địa lý. Tổng giá trị xuất khẩu năm 2019 là 47,5 triệu USD.
Đơn cử, tỉnh Hoà Bình đã hình thành những vùng sản xuất cây ăn quả có múi hàng hoá, có điều kiện sản xuất thâm canh cao như vùng sản xuất cam tại Cao Phong, Kim Bôi, Lạc Thuỷ; vùng sản xuất bưởi đỏ Tân Lạc; bưởi Diễn tại Yên Thuỷ, Lương Sơn. Bộ giống cây có múi của Hoà Bình cũng rất đa dạng với gần 20 giống cam, bưởi khác nhau. Toàn tỉnh có 2.119 ha cây có múi được chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm, VietGAP, hữu cơ… với 38 cơ sở được chứng nhận; có 1 chỉ dẫn địa lý, 2 nhãn hiệu chứng nhận và 4 nhãn hiệu tập thể.
Ông Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND tỉnh Hoà Bình cho biết, cây ăn quả có múi đã và đang là nhóm cây chủ lực trong tiến trình tái cơ cấu nông nghiệp của tỉnh. Vì vậy, Bộ NN&PTNT cùng các ngành liên quan cần hỗ trợ tỉnh tổ chức rà soát; cấp mã vùng; tăng cường xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường xuất khẩu; chuyển giao công nghệ bảo quản, chế biến sản phẩm cây ăn quả có múi.
Đồng thời, hỗ trợ tỉnh thực hiện đề án tái canh vùng cam Cao Phong, nhằm khắc phục tình trạng buôn bán giống không rõ nguồn gốc; phát triển nóng diện tích ngoài quy hoạch; kỹ thuật áp dụng chưa đồng bộ; việc bảo vệ thương hiệu và quyền sở hữu trí tuệ chưa được quan tâm đúng mức; khó khăn trong hoạt động bảo quản, sơ chế, chế biến…
Hiện Bắc Giang cũng đang gặp phải những thách thức tương tự. Việc quản lý theo quy hoạch và bản đồ số vùng sản xuất tập trung gặp nhiều khó khăn, nông dân phát triển vùng trồng theo phong trào, tự phát. Quản lý giống, vật tư đối với cây có múi còn nhiều bất cập, thiếu các nguồn giống sạch bệnh. Dịch bệnh vẫn xảy ra, việc lạm dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật làm ảnh hưởng đến sinh thái nông nghiệp, môi trường, rút ngắn chu kỳ sản xuất dẫn đến chi phí sản xuất tăng cao, hiệu quả thấp. Hình thức tổ chức sản xuất chậm đổi mới, chuỗi liên kết chưa nhiều và chưa bền vững…
Góp phần giải quyết tình trạng này, nhiều nhà vườn đã mang cả các mẫu cây, quả có múi bị bệnh đề nghị các nhà khoa học giải đáp, hướng dẫn cách phòng trừ… tại Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp do Trung tâm Khuyến nông quốc gia phối hợp với Sở NN&PTNT tỉnh Bắc Giang tổ chức dành cho nông dân đến từ 5 tỉnh: Lạng Sơn, Quảng Ninh, Phú Thọ, Tuyên Quang, Bắc Giang và các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp.
Thông qua những chia sẻ của các chuyên gia, các nhà quản lý và kinh nghiệm của các hộ sản xuất tiêu biểu, tin chắc vụ trồng quả tiếp theo sẽ gặt hái nhiều thắng lợi.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh khẳng định, sản xuất cây có múi có vị trí, vai trò quan trọng trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Trước những khó khăn, bất cập còn tồn tại trong lĩnh vực này, đề nghị các cục, vụ, bộ, ban ngành Trung ương cần phối hợp chặt chẽ với các địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm phát triển cây có múi bền vững, thực hiện tốt quy hoạch vùng trồng.
Thời gian tới cần rà soát, xây dựng quy hoạch canh tác, xác định chủng loại, quy mô, hình thành các vùng sản xuất tập trung. Đánh giá và kiểm soát chất lượng các giống sản xuất và quy trình sản xuất, bảo vệ thực vật đúng yêu cầu kỹ thuật. Làm tốt công tác nghiên cứu, dự báo thị trường, áp dụng các biện pháp phòng chống sinh vật gây hại hiệu quả, an toàn. Có chính sách hỗ trợ giống chất lượng, đồng thời hướng dẫn địa phương, cơ sở sản xuất áp dụng tiến bộ kỹ thuật, quy trình sản xuất cây có múi hiện đại, quan tâm xây dựng bảo vệ thương hiệu cho sản phẩm…
Thứ trưởng cũng đề nghị Cục Trồng trọt chủ trì hướng dẫn các địa phương rà soát, điều chỉnh diện tích cây có múi theo quy hoạch. Đối với Cục Bảo vệ thực vật, tập trung chỉ đạo phòng, chống các loại bệnh gây hại; ban hành quy trình phòng trừ bệnh Greening và bệnh vàng lá, thối rễ. Trung tâm Khuyến nông quốc gia ưu tiên phát triển mô hình vườn mẫu. Các viện triển khai tốt chương trình giống cây trồng của Bộ NN&PTNT...