"Bộ đôi" ổn định thị trường
Theo đó, tổng trạng thái ngoại tệ dương hoặc âm cuối ngày của các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không được vượt quá 20% vốn tự có của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thay vì mức 30% như quy định hiện hành.
Đối với các chi nhánh ngân hàng nước ngoài có vốn tự có từ 25 triệu USD trở xuống được phép duy trì tổng trạng thái ngoại tệ dương (hoặc âm) không vượt quá 5 triệu USD.
Đây được xem là bước đi hợp lý để hạn chế khả năng đầu cơ, găm giữ ngoại tệ của các TCTD và ổn định thị trường ngoại hối. Quả vậy, khi tỷ giá ổn định thì không sao, nhưng nếu tỷ giá biến động, các TCTD có khuynh hướng sử dụng trạng thái ngoại tệ để găm giữ, đầu cơ hối đoái. Theo đó, với quy định hiện hành các TCTD có thể mua gom ngoại tệ tới 30% vốn tự có và khi tỷ giá lên cao có thể bán ra tới 30% vốn tự có để kiếm lời. Những năm trước đây, khi vốn tự có của các TCTD còn nhỏ nên khả năng tác động đến thị trường có thể chưa lớn. Nhưng nay, tình hình đã khác bởi vốn tự có của các TCTD đã tăng lên gấp nhiều lần, kéo theo lượng ngoại tệ găm giữ là rất lớn và vì thế khả năng tác động đến thị trường cũng sẽ cao hơn rất nhiều.
Đặc biệt, cùng với Thông tư 03/2012/TT-NHNN (Thông tư 03), Thông tư 07 làm thành "Cặp đôi hoàn hảo" hỗ trợ lẫn nhau để ổn định thị trường ngoại hối và hạn chế tình trạng đôla hóa trong nền kinh tế. Bởi theo Thông tư 03, chỉ có những đối tượng có đủ ngoại tệ từ nguồn thu sản xuất - kinh doanh để trả nợ mới được vay ngoại tệ; những đối tượng còn lại, muốn có ngoại tệ sẽ phải mua. Tuy nhiên, do đặc thù sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, vì vậy cần phải có nguồn ngoại tệ để đáp ứng cho nhu cầu này để sản xuất không bị đình trệ. Nếu duy trì mức trạng thái ngoại tệ cao như hiện nay, rất có thể xảy ra tình trạng găm giữ, đẩy tỷ giá tăng cao để kiếm lời. Song khi trạng thái ngoại tệ bị thu hẹp sẽ buộc các TCTD phải đẩy nhanh tốc độ chu chuyển ngoại tệ và đẩy mạnh bán ngoại tệ ra thị trường hay bán lại cho NHNN, qua đó góp phần tăng cung ngoại tệ cho thị trường, đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngoại tệ của nền kinh tế. Cung - cầu cân bằng sẽ giúp cho tỷ giá ổn định. Có lẽ cũng chính vì vậy nên cả Thông tư 03 và Thông tư 07 đều chính thức có hiệu lực vào cùng một thời điểm là ngày 2/5 tới.
Chưa hết, thời gian vừa qua, lợi dụng việc tỷ giá ổn định và dự báo năm nay tỷ giá cũng sẽ biến động không lớn, tối đa chỉ 3% nên đã xuất hiện hiện tượng, một số TCTD đẩy mạnh vay ngoại tệ rồi chuyển đổi thành tiền đồng trong bối cảnh huy động VND vẫn gặp nhiều khó khăn. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro cả về thanh khoản ngoại tệ lẫn rủi ro tỷ giá khi người gửi tiền đột ngột rút ra. Việc thu hẹp trạng thái ngoại tệ cũng sẽ hạn chế tình trạng này qua đó giảm thiểu rủi ro cho các TCTD. Hơn thế, cộng với việc đối tượng được vay ngoại tệ bị thu hẹp, các TCTD lại càng không có "động lực" để huy động ngoại tệ nữa, kéo theo lãi suất huy động ngoại tệ sẽ giảm, vị thế VND nhờ vậy càng được nâng lên, thanh khoản cũng sẽ được cải thiện, tạo điều kiện cho mặt bằng lãi suất giảm sâu hơn.
Minh Trí