RegTech, SupTech: Hỗ trợ chuyển đổi số, góp phần ổn định tài chính

	An toàn và bảo mật ngân hàng trong xu thế chuyển đổi số
	Để hạn chế rủi ro trong tiến trình chuyển đổi số

Đây là cơ hội để các đại biểu có thể trao đổi, học hỏi kinh nghiệm ứng dụng tại các quốc gia, trong đó có Ireland, từ đó có những giải pháp, lộ trình triển khai hợp lý, khả thi đối với việc phát triển RegTech và SupTech trong lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh phát biểu tại tọa đàm

Cần cái nhìn tổng thể, toàn diện

Theo Ngân hàng Thanh toán quốc tế (BIS) và Hội đồng Ổn định tài chính quốc tế (FSB), SupTech và RegTech có thể mang lại những lợi ích quan trọng đối với các cơ quan quản lý giám sát, các tổ chức tài chính và sự ổn định hệ thống tài chính.

Đối với các cơ quan quản lý, giám sát, sử dụng SupTech có thể giúp cải thiện khả năng theo dõi, phân tích rủi ro trên phạm vi rộng hơn, nhanh hơn (thậm chí theo thời gian thực) để hỗ trợ việc xây dựng chính sách, giám sát rủi ro.

Đối với các tổ chức tài chính được cấp phép, việc sử dụng RegTech có thể giúp cải thiện kết quả tuân thủ các quy định về hoạt động kinh doanh, nâng cao khả năng quản lý rủi ro và tạo ra những hiểu biết mới về hoạt động của tổ chức, từ đó nâng cao hiệu quả ra quyết định.

Đối với cả cơ quan có thẩm quyền và các tổ chức tài chính, hiệu quả hoạt động do quá trình tự động hóa các quy trình thủ công trước đây và ở cấp độ cao hơn là quá trình chuyển đổi số của tổ chức do áp dụng SupTech và RegTech là cơ hội cần được quan tâm sâu sắc.

Phát biểu tại tọa đàm, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho rằng, dù các lợi ích và cơ hội của SupTech và RegTech là đáng để quan tâm và theo đuổi nhưng vẫn cần nhận thức rằng, những rủi ro và thách thức có thể phát sinh từ việc áp dụng SupTech và RegTech cũng tồn tại song hành.

Đó có thể là các rủi ro dễ dàng nhận diện như rủi ro không gian mạng, rủi ro liên quan đến việc sử dụng dịch vụ của bên thứ ba, nhà cung cấp công nghệ mới và thuê ngoài; hay thách thức xung quanh kỹ năng và nguồn cung ứng, chất lượng dữ liệu, việc tích hợp, quản trị và giải trình trách nhiệm đối với việc sử dụng các công cụ SupTech, RegTech…

Tại Quyết định 810/QĐ-NHNN ngày 11/5/2021 về Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng, nội hàm về phát triển RegTech tại các tổ chức tín dụng (TCTD) và SupTech tại NHNN cũng đã được nêu ra.

Theo Phó Thống đốc nhìn nhận, phần lớn các ngân hàng ở Việt Nam đã xem việc phát triển mô hình ngân hàng số là một mục tiêu trọng yếu trong chiến lược kinh doanh, không đơn thuần là một dự án công nghệ thông tin. Xu thế chuyển đổi số đặt ra yêu cầu đối với cơ quan quản lý và các tổ chức tài chính theo hướng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý và trong việc tuân thủ các quy định này.

Một khảo sát gần đây của NHNN vào tháng 6/2021 đối với 47 TCTD (chủ yếu là các ngân hàng) cho thấy, có khoảng 35% TCTD có hiểu biết tốt và đã áp dụng giải pháp RegTech; 10,8% có mức độ hiểu biết trung bình và đã có kế hoạch phát triển ứng dụng RegTech; 27% nắm được khái niệm RegTech và đã có thảo luận về ứng dụng RegTech tại TCTD. Số còn lại (27%) hoặc chưa có khái niệm về RegTech, hoặc chưa có bất kỳ kế hoạch phát triển cụ thể nào.

“Với định hướng chính sách về phát triển SupTech và RegTech đã đề ra trong Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng, việc tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, triển khai SupTech và RegTech là nhu cầu cấp thiết đối với NHNN và các TCTD trong những năm tới”, Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh nhấn mạnh.

Trao đổi tại tọa đàm, bà Nguyễn Thị Hiền, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng cho biết thêm, số lượng các cơ quan giám sát có chiến lược phát triển SupTech, RegTech tăng từ khoảng dưới 5% năm 2016 lên gần 30% năm 2020; số tiền đầu tư lĩnh vực RegTech tăng gấp ba lần từ 1,2 tỷ USD năm 2017 lên mức 3,7 tỷ USD năm 2018 và lên gần 6 tỷ USD vào năm 2020.

Cho rằng cách thức phát triển, ứng dụng SupTech và RegTech là khác nhau giữa các quốc gia, song theo bà Hiền, dù phát triển theo cách nào thì vẫn cần lấy người dùng làm trọng tâm và hướng tới các mục tiêu bảo đảm an toàn, hiệu quả của hệ thống tài chính. Cũng cần lưu ý là sự phụ thuộc quá mức vào các giải pháp RegTech, SupTech có thể làm giảm khả năng phán đoán của con người.

Toàn cảnh tọa đàm

Tìm chiến lược phù hợp

Tại tọa đàm, phía Enterprise Ireland đã giới thiệu Sách trắng về Regtech trong khu vực APAC. Sách trắng State of Regtech in APAC Report trình bày những phân tích độc lập, toàn diện nhất hiện có về việc áp dụng Regtech trên 10 thị trường APAC chính, bao gồm Úc, Trung Quốc, Hồng Kông, Indonesia, Nhật Bản, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan, và Việt Nam. Enterprise Ireland đã ủy quyền cho Kapronasia, một công ty tư vấn và nghiên cứu thị trường công nghệ tài chính hàng đầu châu Á, phát triển nội dung và nghiên cứu về những cơ hội mới nhất cũng như những trở ngại mà các tổ chức tài chính khi ứng dụng RegTech phải đối mặt ở mỗi thị trường này.

Enterprise Ireland (EI) là cơ quan xúc tiến thương mại và đầu tư thuộc Bộ Doanh Nghiệp, Thương mại và Đổi mới của chính phủ Ireland, với hơn 40 văn phòng đại diện trên thế giới. Bà Dzung Nguyễn, Giám đốc quốc gia Văn phòng Việt Nam, chia sẻ tại hội thảo: “Tại Việt Nam, EI được thành lập vào năm 2020, không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp mà còn đầu tư vào các doanh nghiệp Ireland để vươn ra thị trường thế giới. Năm 2020, EI là nhà đầu tư Venture Captial lớn nhất trên toàn cầu tính theo số lượng giao dịch với hơn 45 triệu EUR vào 125 công ty start-up. Ireland được mệnh danh là "Thung lũng Sillicon của châu Âu" và là "Nhà" của hơn 1.000 công ty đa quốc gia hàng đầu thế giới. Riêng về lĩnh vực Fintech, Ireland là "Nhà" của 8 trong 10 công ty tài chính lớn nhẩt thế giới”.

Qua trao đổi tại tọa đàm, có thể thấy là các công nghệ về RegTech được phát triển tại Ireland thậm chí trước khi cụm từ RegTech được sử dụng như một thuật ngữ chuyên ngành. Là một trung tâm toàn cầu về tài chính, công nghệ và là nơi hội tụ của nhà đầu tư, Ireland được xem là điểm nóng của sự đổi mới Fintech, giúp ngành tài chính - ngân hàng ứng phó với những thách thức từ việc số hóa ngân hàng, đến các mô hình thanh toán mới và các yêu cầu về tuân thủ luôn thay đổi.

Các công ty RegTech, SupTech của Ireland đã tạo dựng được danh tiếng trong việc giúp các khách hàng dịch vụ tài chính đối phó với quy định ngày càng phức tạp và sự phát triển nhanh chóng của thị trường - cũng như sự gián đoạn và chuyển đổi liên tục - là một đặc trưng của ngành tài chính ngân hàng hiện nay.

Tọa đàm cũng đã được nghe các công ty tiêu biểu của Ireland chia sẻ về các công nghệ RegTech như: AQMetrics với công nghệ Quản trị, Quản lý và Phân tích rủi ro; Daon triển khai công nghệ Nhận dạng & Xác thực bằng AI; EdgeScan với Quản trị thông tin và An ninh mạng; Fenergo - một doanh nghiệp trẻ gần đây đã được công bố là Regtech Unicorn đầu tiên tại Ireland - cung cấp công nghệ Giới thiệu khách hàng, Tuân thủ, Quản lý vòng đời khách hàng, Đánh giá rủi ro và Công cụ quy tắc; hay Know Your Customer với công nghệ về eKYC.

Chia sẻ về ứng xử trước xu hướng phát triển RegTech, SupTech qua góc nhìn Fintech tại Việt Nam, ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) nhìn nhận, các sáng kiến RegTech, SupTech là các cách thức quản lý mới, bên cạnh biện pháp “cũ hơn” như Sandbox/Innovation Hub. Hiện NHNN chưa có chiến lược riêng về RegTech, SupTech, tuy nhiên nhận thức là yếu tố quan trọng nhất để triển khai thành công RegTech, SupTech.

Nhìn nhận RegTech và SupTech là hai mặt của một vấn đề, hướng tới mục tiêu cảnh báo tốt hơn cho cơ quan quản lý lẫn tổ chức báo cáo về cơ hội, thách thức nhằm nâng cao hiệu quả các công cụ giám sát, quản lý rủi ro hiện tại, ông Lê Anh Dũng cho rằng phát triển RegTech, SupTech cần chiến lược cả ngắn hạn và dài hạn.

Với ngắn hạn, theo ông Dũng, cần triển khai các giải pháp báo cáo số, qua đó các chỉ dẫn báo cáo có thể chuyển sang định dạng ngôn ngữ lập trình để máy thực thi được. Máy tính có thể sử dụng code để tự động tìm hiểu và phản hồi dữ liệu báo cáo trực tiếp từ hệ thống của tổ chức báo cáo. Đồng thời, triển khai hệ thống cho phép cơ quan quản lý kết nối trực tiếp với hệ thống của tổ chức báo cáo thông qua API để có thể truy xuất dữ liệu báo cáo theo thời gian thực.

Trong dài hạn, chú trọng đào tạo, nâng cao năng lực, kiến thức số, đặc biệt các kiến thức về dữ liệu, khoa học dữ liệu cho đội ngũ cán bộ, nhân viên ngành Ngân hàng để có thể triển khai hiệu quả chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số trong hoạt động. Nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách, văn bản pháp luật theo dạng máy tính đọc được (machine-readable), cho phép mô hình hoá, quy trình hoá quy định pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các tổ chức báo cáo có thể triển khai, áp dụng.

Về định hướng phát triển SupTech tại Việt Nam, ông Lê Trung Kiên, Phó Cục trưởng Cục Giám sát an toàn hệ thống các TCTD, nhận thấy cần ứng dụng tối đa, đi tắt đón đầu các công cụ SupTech trên thế giới trong điều kiện phù hợp với thực tiễn hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng tại Việt Nam nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực của công tác thanh tra, giám sát ngân hàng.