Để hạn chế rủi ro trong tiến trình chuyển đổi số

	Chuyển đổi số trong ngân hàng: Cơ hội từ gian khó
	Nông nghiệp Việt chuyển đổi số để cạnh tranh
	Đại dịch thúc đẩy nhà bán lẻ Việt Nam chuyển đổi số

Chuyển đổi số, đưa hàng lên các sàn thương mại điện tử được xem là giải pháp sống còn của các doanh nghiệp hiện nay. Các doanh nghiệp đưa được hàng lên sàn thì doanh thu tăng gấp nhiều lần so với các doanh nghiệp vẫn kinh doanh theo kiểu truyền thống. Theo đó, xu hướng tỷ trọng thương mại điện tử xuyên biên giới toàn cầu từ năm 2014-2020 đã tăng từ 17% lên đến 41%. Các giao dịch mua bán hàng hóa xuất nhập khẩu truyền thống dần thay thế bằng website, sàn thương mại điện tử…

Các hợp đồng dùng chữ ký điện tử cũng tăng 17% so với khi chưa có dịch Covid-19. Việc chuyển đổi số kịp thời, sẽ giúp doanh nghiệp duy trì các hoạt động, mà không bị gián đoạn bởi dịch. Giao dịch thương mại điện tử xuyên biên giới toàn cầu năm 2021 đến nay ước tính đạt 1.250 tỷ USD. Hành vi mua sắm có sự dịch chuyển mạnh mẽ từ ngoại tuyến sang trực tuyến tại nhiều thị trường trên thế giới, nổi bật nhất là Mỹ, Anh, Đức. Cơ hội cho các doanh nghiệp chuyển đổi số ngang nhau, nhưng thành công là khác biệt giữa các quốc gia và doanh nghiệp trong từng quốc gia. Câu chuyện thành công khi xuất khẩu trực tuyến (B2B) trên nền tảng Alibaba hay bán lẻ trực tuyến qua biên giới (B2C) trên nền tảng Amazon là bài học chung cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch chuyển đổi số bài bản theo từng giai đoạn

Các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, đại dịch Covid-19 với diễn biến ngày một phức tạp đã dẫn đến những thiệt hại, tác động to lớn đối với nền kinh tế của Việt Nam. Một trong số những hệ quả nghiêm trọng nhất mà dịch bệnh gây ra, đó chính là sự đứt gãy trong chuỗi cung ứng, hoạt động xuất nhập khẩu bị đình trệ. Với trở ngại này, doanh nghiệp xuất nhập khẩu buộc phải có những biện pháp, nhằm thích nghi kịp thời và giải quyết các vấn đề liên quan đến trao đổi hàng hóa. Một trong những biện pháp hiện nay đang được hầu hết các doanh nghiệp áp dụng chính là xây dựng và đẩy nhanh tiến trình ứng dụng công nghệ số. Việc chuyển đổi số kịp thời, sẽ là giải pháp giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động, giữ được nhịp độ kinh doanh trong bối cảnh dịch bệnh.

Thực vậy, trong năm 2021, những tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 trên phạm vi toàn quốc được đánh giá là nghiêm trọng hơn nhiều so với năm 2020. Trong bối cảnh đầy thách thức này, làn sóng chuyển đổi số đã diễn ra mạnh mẽ hơn bao giờ hết, cộng đồng doanh nghiệp đã chủ động, tích cực tìm hướng đi mới, áp dụng chuyển đổi số trong vận hành doanh nghiệp để có thể duy trì tối đa hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu. Theo báo cáo đánh giá của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), quá trình thay đổi từ mô hình doanh nghiệp, mô hình quản lý truyền thống sang doanh nghiệp số bằng cách áp dụng công nghệ mới như Dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), điện toán đám mây (Cloud), trí tuệ nhân tạo (AI)… đã thay đổi phương thức điều hành, lãnh đạo, quy trình làm việc, kinh doanh…

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo để quá trình chuyển đổi số hiệu quả, bên cạnh việc có một chiến lược hợp lý, doanh nghiệp cũng cần phải chú ý đến các rủi ro pháp lý có thể phát sinh trong quá trình chuyển đổi số. Ông Nguyễn Trung Nam, Giám đốc điều hành Công ty Luật TNHH Cộng sự Tinh Tú cho rằng, có 3 bất cập tiềm ẩn rủi ro trong hoạt động thương mại điện tử với yếu tố số hóa, đó là hợp đồng điện tử không có giá trị pháp lý; xác định danh tính điện tử của đối tác nước ngoài và thu thập chứng cứ khi có tranh chấp. Bên cạnh đó, doanh nghiệp xuất khẩu cần tìm hiểu thông tin về sàn thương mại sẽ xuất khẩu hàng hóa sang, tiêu chuẩn của người mua hàng và các thủ tục hải quan và thuế liên quan.

“Trên sàn thương mại điện tử, người bán và người mua gần như không quen biết, chưa kể những khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ, thói quen thanh toán, luật quốc tế... Chính vì vậy, vai trò trung gian của sàn thương mại điện tử rất quan trọng, cần tìm hiểu kỹ quy định của sàn thương mại điện tử mà mình tham gia giao dịch với đối tác nước ngoài', ông Nam lưu ý.

Để hạn chế những rủi ro này, ông Nguyễn Tuấn Hoa, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho rằng, doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch chuyển đổi số bài bản theo từng giai đoạn. Đầu tiên là ứng dụng phần mềm vào quản lý tài chính (kế toán, thanh toán, bán hàng…). Tiếp đến, xây dựng và thay đổi quy trình sản xuất, kinh doanh tương lai bằng việc ứng dụng công nghệ cao, khoa học kỹ thuật tiên tiến nhất. Muốn làm được điều này, phải có sự hướng dẫn, hỗ trợ của chuyên gia công nghệ số. Sau đó, mới là chuyển đổi toàn diện: Ứng dụng AI, Blockchain, Big data… để phân tích hoạt động sản xuất, kinh doanh, dự báo thị trường.

“Thương mại điện tử đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi số và hỗ trợ xuất khẩu nói chung, nông sản nói riêng. Hiện nay, Việt Nam cần phải sớm xây dựng hệ thống công cụ và cơ chế truy vết sản xuất hàng hóa, sản phẩm. Cùng với đó, các doanh nghiệp xuất khẩu chú ý hàng hóa phải có chất lượng tốt, có sức cạnh tranh, tôn trọng luật pháp quốc tế và tìm hiểu kỹ về các hiệp định tự do thương mại”, ông Hoa nhấn mạnh.