Rõ tiêu chí để thực thi hiệu quả các giải pháp hỗ trợ

Ngân hàng tiếp tục hỗ trợ khách hàng ứng phó Covid

Tiếp tục các giải pháp hỗ trợ

Dịch bệnh Covid-19 vẫn tiếp tục khiến doanh nghiệp rơi vào tình thế khó khăn. Số liệu thống kê cho thấy, trong 4 tháng đầu năm có khoảng 51.500 doanh nghiệp rời khỏi thị trường, tăng 23,3% so với cùng kỳ năm 2020. Thế khó càng lớn hơn trước sự bùng phát của làn sóng dịch lần thứ tư hiện nay.

Nhiều chuyên gia và tổ chức nhận định, dịch Covid-19 vẫn luôn thường trực dai dẳng và trở thành rủi ro lớn nhất hiện nay. “Những thách thức của Covid-19 vẫn tồn tại, có thể gây ra những rủi ro theo hướng tiêu cực đối với sự phục hồi vừa mới chớm của kinh tế trong nước”, các chuyên gia Khối Nghiên cứu Toàn cầu của HSBC nhận định.

Đại dịch Covid-19 gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng tới người lao động

Để tiếp tục các nỗ lực hỗ trợ nền kinh tế, một số chính sách, giải pháp trong lĩnh vực tiền tệ và tài chính đã được ban hành. Theo đó NHNN đã chủ động ban hành Thông tư số 03/2021/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 01/2020/TT-NHNN để tiếp tục thực hiện các hỗ trợ trong năm 2021. Ở lĩnh vực tài chính, Bộ Tài chính đã trình và Chính phủ đã ban hành Nghị định số 52/2021/NĐ-CP tiếp tục gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế đất năm 2021… “Nghị định 52 là gói hỗ trợ giãn, hoãn thuế có tổng giá trị lên tới 115.000 tỷ đồng. Chỉ khoảng 2 tuần kể từ thời điểm Nghị định này có hiệu lực, đã có khoảng 24.000 tỷ đồng được gia hạn thời hạn nộp thuế theo”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn cho biết,

Thế nhưng điều mà người dân và cộng đồng doanh nghiệp đang mong đợi là cần có một chương trình hỗ trợ tổng thể của Chính phủ. Thứ trưởng Bộ Kế hoạch – Đầu tư (KH-ĐT) Trần Quốc Phương mới đây cho biết, trong tháng 2 vừa qua, bộ đã có văn bản xây dựng đề cương dự kiến các giải pháp báo cáo Chính phủ cho ý kiến chỉ đạo, và yêu cầu các bộ, ngành liên quan có ý kiến, đề xuất. “Bộ đang chờ tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành để có báo cáo chung”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương thông tin.

Hẳn là các bộ, ngành đang rốt ráo trong quá trình rà soát, chuẩn bị các kiến nghị và đề xuất những giải pháp mới cần triển khai trong bối cảnh làn sóng và tác động của đợt dịch mới khiến chúng ta không thể chậm chễ hiện nay và kỳ vọng trong thời gian sớm nhất tới đây, một tập hợp các giải pháp hỗ trợ như vậy sẽ được trình Chính phủ để ban hành.

Khẩn trương, đơn giản điều kiện hơn nữa

Theo các chuyên gia, rút kinh nghiệm từ các bài học được và chưa được của những giải pháp hỗ trợ trong năm 2020, cần làm sao để các giải pháp hỗ trợ tới đây thực sự đúng, trúng, kịp thời và thực thi hiệu quả. TS. Phạm Sỹ An - Phó giám đốc Trung tâm Phân tích và Dự báo thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam lưu ý, do Covid-19 gây ra những tác động lớn, đột ngột và mang tính chất ngắn hạn nhiều hơn nên các hỗ trợ cần làm sao nhanh chóng, kịp thời, mang tính chất cứu trợ (chứ không chỉ là hỗ trợ) thì mới mang lại hiệu quả tích cực nhất.

Ngoài ra, hỗ trợ hiện nay mới tập trung chủ yếu vào vấn đề gia hạn nộp thuế, phí. “Việc gia hạn như vậy là tốt và cần thiết nhìn trên mặt bằng chung, nhưng có những đối tượng doanh nghiệp nên xem xét miễn, giảm. Đấy là điều mà doanh nghiệp cần hơn và sẽ có tác động đến hành vi của doanh nghiệp”, TS. An nhận định. Phân tích cụ thể hơn, chuyên gia này cho rằng việc miễn, giảm này có thể thực hiện với những doanh nghiệp chịu tác động tiêu cực trực tiếp từ dịch Covid-19. Với nhóm đối tượng doanh nghiệp chịu tác động gián tiếp, nhẹ hơn thì sẽ nhận được hỗ trợ giãn, hoãn. Nhóm đối tượng doanh nghiệp không chịu nhiều tác động, thậm chí còn được hưởng lợi từ dịch Covid - ví dụ như các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử, giáo dục trực tuyến… thì có các giải pháp hỗ trợ để thúc đẩy họ phát triển hơn nữa.

Nhưng ông cũng thừa nhận, việc chuyển một phần liều lượng từ hỗ trợ “giãn, hoãn”, sang “miễn, giảm” thuế sẽ đặt ra khó khăn cho Chính phủ vì còn liên quan đến nguồn thu ngân sách. “Chi tăng nhưng nguồn thu giảm đi nên sẽ đặt ra bài toán phải chấp nhận bội chi ngân sách tăng lên trong năm nay. Như vậy Chính phủ sẽ cần trình xin Quốc hội cho phép bội chi tăng lên. Tăng lên ở mức bao nhiêu thì Bộ Tài chính sẽ tính toán cụ thể nhưng tôi cho rằng, với mức bội chi thấp trong năm 2020 - trong bối cảnh chúng ta đã trải qua dịch Covid cả năm ngoái - thì mức tăng bội chi đến dưới 5% là chấp nhận được”.

Về hỗ trợ người lao động, TS. Phạm Sỹ An cho rằng bên cạnh hỗ trợ về thu nhập thì một phần quan trọng khác là quan tâm nâng cao tay nghề, kỹ năng, đào tạo lại cho người lao động để khi dịch qua đi thì người lao động không chỉ có thể làm trong các ngành nghề truyền thống mà còn có thể làm ở những ngành, công việc mới trong nền kinh tế số.

Trong khi đó theo PGS.TS. Nguyễn Thị Lan Hương - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động - Xã hội (Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội), các giải pháp hỗ trợ lần này cho người lao động nên xây dựng ra một khung các tiêu chí hỗ trợ. Dịch diễn biến trong bao lâu và mất thu nhập trong bao lâu thì sẽ được hỗ trợ; khi phải cách ly thì được hỗ trợ theo các mức và mốc thời gian như thế nào… Khi xây dựng được một khung tiêu chí như vậy thì nếu xuất hiện các đợt dịch tiếp theo thì cứ theo khung tiêu chí đó để hỗ trợ.

Đồng thời, các hỗ trợ cho người lao động “nên đi theo địa chỉ người lao động chứ không đi theo địa chỉ doanh nghiệp. Ai bị thất nghiệp do dịch thì đều được hưởng chứ không nên theo tiêu chí doanh nghiệp phải có bao nhiêu % lao động bị ảnh hưởng mới được hỗ trợ”, bà Hương nêu ý kiến. Cùng với đó, cần đơn giản nhất về các thủ tục, điều kiện, tận dụng công nghệ số để giúp người lao động nhận hỗ trợ.

Ví dụ, chỉ nên căn cứ vào tạm trú để hỗ trợ, như người lao động có hộ khẩu thường trú ở tỉnh khác nhưng đang làm việc và tạm trú ở Bình Dương, nay họ bị mất việc vì Covid thì sẽ được nhận hỗ trợ tại Bình Dương mà không phải về quê xin xác nhận nữa. Ngoài ra, để đơn giản trong khâu tiếp nhận đề nghị hỗ trợ, chỉ cần người lao động tự khai, doanh nghiệp xác nhận (hoặc với lao động ở các hộ kinh doanh cá thể thì cũng đã có đăng ký trước đó) là sẽ được hỗ trợ. Nếu “hậu kiểm” phát hiện ra khai sai, gian dối thì người lao động phải chịu trách nhiệm hoàn trả.

(Thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/05/2020 của Chính phủ)