Thấp thỏm đầu tư
Chán nản
Góp vốn đầu tư và chấp nhận rủi ro “lời ăn lỗ chịu” là lẽ thường, nhưng góp vốn vào một tổ chức mà nhà đầu tư (NĐT) không có thông tin chính xác, đến khi đổ bể ra thì đúng là một bi kịch. VNCB là một minh chứng điển hình khi mà trước ngày bị NHNN mua lại, tin đồn nhiều hơn thông tin chính thống. Hơn hai năm có tên “Xây dựng”, NHNN đã phải bơm hàng ngàn tỷ đồng vốn hỗ trợ thanh khoản cho NH này, nhưng tỷ lệ nợ xấu có khả năng mất vốn vẫn ở mức cao.
Những NĐT nắm giữ cổ phần VNCB suốt thời gian qua đã sa lầy vào khoản đầu tư khi cổ phiếu không có thanh khoản, thoái vốn không xong, cổ tức không có… Đến giờ này, toàn bộ quyền và lợi ích cổ đông VNCB đã chấm dứt, tư cách của các cổ đông nhỏ cũng chấm hết theo những cổ đông lớn.
Trong cơn sốt cổ phiếu NH những năm trước đây, giới đầu tư tài chính không tiếc tiền vung tay mua gom cổ phần các NH chưa niêm yết trên sàn. Trào lưu này gắn liền với cơ hội cho các thương vụ mua bán sáp nhập những NHTMCP, thậm chí cả những thương hiệu lớn như Sacombank – Southernbank, DongA Bank – ABBank… Khi đó, họ tin NH vẫn làm ăn tốt. Nhưng tình huống dở khóc dở cười cổ phiếu NH hậu sáp nhập hợp nhất chỉ xuất hiện với “người đi săn” và kẻ bị săn đuổi chính là NĐT nhỏ lẻ.
Đơn cử, mới đây, cổ phiếu Eximbank tăng trần gắn với tin đồn bị sáp nhập vào một NH nhỏ hơn về quy mô và thương hiệu. Khi nhiều NĐT nhỏ lẻ mải mê đua lệnh trên sàn thì chính chính cổ đông lớn của Eximbank đã nhanh tay thoái một lượng lớn cổ phần trong một phiên giao dịch. Hoặc ở trường hợp DongA Bank (DAB), những cổ đông nhỏ trung thành từ chỗ bị “kẹt” tiền, đến nay cổ phiếu DAB… “mất tích” trên thị trường, khiến các cổ đông gắn bó lâu năm ngậm ngùi nuối tiếc.
“Thời cổ phiếu DAB hưng thịnh, tôi đã đổ hàng tỷ đồng vào NH, nhưng mấy năm liên tiếp không được chia cổ tức nào” – một NĐT nói. Một NĐT cổ phiếu SCB cũng chia sẻ rằng, sau hợp nhất, NH chỉ cho biết đang tái cơ cấu theo lộ trình đến năm 2015. Đến nay, kết quả kinh doanh được thông báo khả quan và có lãi nhưng chưa thấy chia cổ tức. “Càng đợi càng nản, số tiền đầu tư cũng có khi không biết bao giờ mới thu hồi được vốn”, NĐT này than thở.
Lo ngại nhiều hệ lụy
Trước những diễn biến trên, giới chuyên gia lo ngại những rủi ro của một đơn vị đổ vỡ sẽ lây sang thị trường. Đành rằng vẫn biết, cổ đông phải chịu rủi ro trước tiên khi vốn chủ sở hữu của NH họ đầu tư không còn, thậm chí bị âm, nhưng họ chỉ có chỗ dựa duy nhất là Ban điều hành với sự có mặt hầu hết là các cổ đông lớn. Bởi thế, nếu cổ đông lớn làm cho NH rơi vào khó khăn thì các cổ đông nhỏ lãnh đủ. “Khi chưa có biện pháp khắc phục, tâm lý phòng ngự của cổ đông nhỏ là khó tránh khỏi. Khi báo cáo tài chính đã bị nghi hoặc về tính xác thực, NĐT có thể nảy sinh tâm lý bán tháo cổ phiếu, cốt giữ được đồng nào hay đồng đó”, một chuyên gia chia sẻ.
Phó tổng giám đốc một NHTMCP tại TP. Hồ Chí Minh thừa nhận rằng, có tâm lý cổ đông muốn rút vốn khỏi NH. Đối với những NH chưa niêm yết, các cổ đông có lời đề nghị thành viên HĐQT mua lại cổ phần của họ với giá mềm. Thậm chí, tiêu chí của NH là chia cổ phần ưu đãi cho cán bộ nhân viên khi lên sàn nhưng, e rằng, cũng khó thực hiện được vì nhiều cán bộ nhân viên tỏ ra không mặn mà với cổ phiếu của chính NH mình làm. Họ sẵn sàng chuyển nhượng hoặc yêu cầu quy đổi ra tiền mặt. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán chưa phải kênh huy động vốn hữu hiệu, việc lên sàn sắp tới của các NHTMCP, theo vị lãnh đạo trên, xem ra không suôn sẻ.
Cùng quan điểm này một cựu lãnh đạo SCB cho biết, xu hướng chung của cổ đông trong thời gian tới sẽ chỉ giao dịch mua bán trên thị trường chứng khoán vì có thể mua đi bán lại và sẽ không còn ai dám đổ tiền góp vốn vào NH như trước đây. Điều này gây khó khăn rất lớn cho các NHTMCP trong bối cảnh buộc phải lên sàn. Để khắc phục tình trạng này, các NH đang phải củng cố lại hệ thống và niềm tin của NĐT. Đồng thời muốn có tiếng nói trọng lượng trong ĐHCĐ, cổ đông nhỏ cần có sự liên kết để bảo vệ mình.