Thông cáo báo chí chung nhân chuyến thăm của Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru tại cuộc gặp gỡ báo chí hai nước. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

1. Nhân dịp Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru thăm chính thức nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam từ ngày 27-29/4/2025, Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru và Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Phạm Minh Chính đã có cuộc hội đàm cấp cao vào ngày 28/4/2025 tại Hà Nội.

2. Hai Thủ tướng bày tỏ vui mừng trước sự phát triển mạnh mẽ, toàn diện, thực chất của quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Nhật Bản vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới sau hơn 1 năm nâng cấp, khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ, tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác song phương Việt Nam - Nhật Bản hướng tới kỷ nguyên mới của Việt Nam.

Các nội dung liên quan đến thúc đẩy các dự án hợp tác cụ thể quan trọng, bao gồm an ninh-quốc phòng-ngoại giao, kinh tế, giao lưu nhân dân, hợp tác địa phương, văn hóa-giáo dục, hợp tác trong các cơ chế đa phương và kế hoạch trong thời gian tới được đề cập tại các điểm 3,4,5,6 như dưới đây.

3. Về hợp tác chính trị - an ninh - quốc phòng - ngoại giao

(1) Hai Thủ tướng khẳng định duy trì giao lưu, tiếp xúc cấp cao hàng năm, tăng cường giao lưu trên tất cả các kênh, các cấp, qua đó góp phần củng cố tin cậy chính trị-nền tảng quan trọng của quan hệ hợp tác song phương Việt Nam - Nhật Bản.

(2) Hai Thủ tướng hoan nghênh những tiến triển và nhất trí tiếp tục giao các cơ quan liên quan thực hiện hiệu quả các cơ chế đối thoại song phương, bao gồm các cơ chế như Ủy ban hợp tác Việt Nam - Nhật Bản, Ủy ban hỗn hợp về thương mại, năng lượng và công nghiệp, Ủy ban hỗn hợp về khoa học và công nghệ Việt Nam - Nhật Bản,Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, Đối thoại Hợp tác Nông nghiệp Việt Nam - Nhật Bản, Đối thoại an ninh cấp Thứ trưởng Việt - Nhật, Đối thoại quốc phòng cấp Thứ trưởng Việt- Nhật, Đối thoại chính sách biển Việt Nam - Nhật Bản, Đối thoại biển Việt Nam - Nhật Bản...

Hai Thủ tướng cũng nhất trí phối hợp chặt chẽ hướng tới tái khởi động cơ chế Ủy ban hỗn hợp về khoa học và công nghệ vào năm 2026. Ngoài ra, hai bên nhất trí thúc đẩy hơn nữa cơ chế Đối thoại biển.

(3) Hai Thủ tướng đánh giá cao tiến triển thực chất trong hợp tác, giao lưu quốc phòng giữa Bộ Quốc phòng hai nước, nhất trí tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh - quốc phòng, bao gồm phối hợp hơn nữa hướng tới xây dựng các dự án hợp tác trang thiết bị, công nghệ quốc phòng.

Nhằm tăng cường đối thoại chiến lược giữa hai nước, hai Thủ tướng nhất trí thiết lập cơ chế Đối thoại 2+2 cấp Thứ trưởng Ngoại giao - Quốc phòng và tổ chức cuộc họp lần đầu tiên tại Nhật Bản trong năm 2025.

Về Chương trình Viện trợ an ninh chính thức (OSA) của Nhật Bản, phía Việt Nam sẽ tích cực nghiên cứu và phản hồi lại nếu có nhu cầu cụ thể.

(4) Hai Thủ tướng hoan nghênh những tiến triển trong hợp tác giữa hai bên trong lĩnh vực bảo đảm an toàn, an ninh trên biển; nhất trí thúc đẩy hợp tác nhằm nâng cao năng lực bảo đảm an toàn, an ninh trên biển của Việt Nam.

(5) Hai Thủ tướng khẳng định tiếp tục tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực an ninh, tình báo và cảnh sát; nhất trí mở rộng hợp tác trong công tác tuyên truyền, phổ biến cho công dân nước này sinh sống tại nước kia về pháp luật và quy định của nước sở tại, cũng như trong ứng phó, giải quyết các thách thức trong lĩnh vực an ninh phi truyền thống như an ninh mạng, an ninh kinh tế, khủng bố, tội phạm có tổ chức quốc tế bao gồm lừa đảo trực tuyến và qua điện thoại từ nước ngoài, tội phạm mạng và buôn bán người.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu với báo chí hai nước. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

4. Về tăng cường quan hệ kinh tế

(1) Hai Thủ tướng nhất trí việc cải thiện môi trường đầu tư một cách rõ ràng, bao gồm cải cách thủ tục hành chính trong kỷ nguyên mới của Việt Nam là cần thiết và không thế thiếu đối với sự phát triển hơn nữa của quan hệ kinh tế Việt - Nhật.

Hai bên nhất trí nghiên cứu khả năng hợp tác trong các lĩnh vực cùng quan tâm như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), lượng tử, DX/GX, năng lượng, cơ sở hạ tầng chiến lược, phòng chống thiên tai, đào tạo nguồn nhân lực, chuỗi cung ứng.

(2) Trên cơ sở rà soát tiến độ các dự án trong Danh mục các dự án hợp tác kinh tế Việt-Nhật (fact-sheet) đã được hai bên xác định ưu tiên thúc đẩy tại hội đàm cấp cao Việt-Nhật vào tháng 12/2023, hai Thủ tướng đánh giá cao những tiến triển tích cực, đặc biệt là các tiến triển rõ rệt như việc khánh thành Dự án đường sắt đô thị tuyến số 1 TP. Hồ Chí Minh - dự án có thể coi là biểu tượng của hợp tác kinh tế Việt-Nhật, hoàn thành mở rộng Nhà máy xử lý nước thải Bình Hưng, vận hành Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, triển khai Dự án đẩy mạnh công tác phòng, chống bệnh viêm gan virus tại Việt Nam, Chính phủ Việt Nam có đề nghị chính thức đối với Dự án xây dựng Trường Đại học Việt-Nhật sử dụng vốn vay ODA...

(3) Hai Thủ tướng nhất trí tiếp tục phối hợp chặt chẽ nhằm giải quyết các khó khăn, thúc đẩy tiến độ các dự án hợp tác ODA, FDI đang triển khai, tạo cơ sở vững chắc để hai bên tiếp tục xây dựng, triển khai các dự án hợp tác mới trong thời gian tới.

Hai Thủ tướng cũng khẳng định sẽ thúc đẩy các nỗ lực nhằm nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế giữa hai nước thông qua tận dụng nguồn vốn tư nhân và công nghệ tiên tiến, đồng thời cân nhắc đến các yêu cầu của phía Việt Nam, hướng tới làm sôi động hóa nguồn vốn ODA của Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, thúc đẩy ký kết văn bản cam kết giữa hai nước hướng tới tạo thuận lợi cho việc thực hiện các dự án viện trợ không hoàn lại trong năm 2025, cũng như cân nhắc khả năng hợp tác tại các dự án liên quan tới đường sắt đô thị, ứng phó với biến đổi khí hậu, cải thiện môi trường đô thị, nâng cao năng lực chấp pháp, trên cơ sở những tiến triển của các nỗ lực trên.

(4) Hai Thủ tướng hoan nghênh đề xuất Danh mục fact-sheet kèm theo về các Dự án hợp tác Việt-Nhật (giai đoạn 1) với tổng quy mô khoảng 20 tỷ USD và những tiến triển về hợp tác công-tư giữa JBIC và các doanh nghiệp Nhật Bản trong thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và nhất trí thúc đẩy hợp tác nhằm hiện thực hóa các dự án này, cũng như các nỗ lực hơn nữa về các dự án phát điện sinh khối, trên cơ sở phù hợp với nguyên tắc của Cộng đồng phát thải ròng bằng 0 châu Á (AZEC) về bảo đảm cân bằng giữa giảm phát thải, tăng trưởng kinh tế, an ninh năng lượng, cũng như thực hiện trung hòa các-bon thông qua nhiều hình thức đa dạng phù hợp với tình hình của mỗi nước.

Hướng tới xây dựng các nhà máy nhiệt điện LNG tại Việt Nam trong thời gian tới, hai Thủ tướng khẳng định hai bên sẽ nỗ lực bảo đảm môi trường kinh doanh cần thiết, trong đó có mặt cơ chế, pháp lý và triển khai, với tiền đề là sự tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam và trên cơ sở bảo đảm lợi ích cho cả Việt Nam và Nhật Bản.

Hai Thủ tướng cũng khẳng định hai bên sẽ tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

(5) Hai Thủ tướng hoan nghênh các cơ quan, tổ chức kinh tế của Nhật Bản, trong đó có JBIC phát triển các dự án hỗ trợ cho các doanh nghiệp tầm trung, doanh nghiệp vừa và nhỏ của Nhật Bản nhằm mục đích đầu tư, mở rộng sản xuất tại Việt Nam, cũng như để tăng cường hơn nữa mối quan hệ hợp tác giữa các doanh nghiệp Nhật Bản và doanh nghiệp Việt Nam. Phía Nhật Bản ghi nhận tích cực đối với đề xuất về 29 Dự án mà phía Việt Nam mong muốn thực hiện hướng tới giảm phát thải.

(6) Để giảm chênh lệch giữa địa phương và các thành phố, tăng cường khả năng phục hồi ứng phó với thiên tai, hai Thủ tướng nhất trí thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, nhất là các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu,phòng chống lũ lụt, sạt lở… ở khu vực nông thôn miền Bắc Việt Nam.

(7) Trên cơ sở mục tiêu Việt Nam sẽ đào tạo được 50.000 chuyên gia ngành bán dẫn đến năm 2030, hai Thủ tướng nhất trí sẽ thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực về bán dẫn thông qua hợp tác với các cơ sở giáo dục đại học trong đó bao gồm Trường Đại học Việt - Nhật, các trường cao đẳng kỹ thuật và các viện nghiên cứu.

Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru phát biểu trước báo chí hai nước. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

Cụ thể, hai Thủ tướng nhất trí về việc Nhật Bản sẽ tiếp nhận khoảng 250 nghiên cứu sinh tiến sĩ của Việt Nam trong lĩnh vực bán dẫn, hướng tới mục tiêu đào tạo 500 tiến sĩ ngành bán dẫn của Việt Nam, thông qua chương trình nghiên cứu chung quốc tế của Dự án hợp tác khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo Nhật Bản - ASEAN (NEXUS), cũng như thúc đẩy Chương trình nghiên cứu khoa học Sakura về giao lưu nhân lực thế hệ mới trong lĩnh vực khoa học - công nghệ tiên tiến, trong đó có lĩnh vực bán dẫn.

(8) Để tăng cường hơn nữa việc phát triển nguồn nhân lực - lực lượng gánh vác tương lai của hai đất nước Việt Nam - Nhật Bản và giữ vai trò công dân toàn cầu, hai Thủ tướng khẳng định sẽ phát triển Trường Đại học Việt Nhật, một dự án mang tính biểu tượng trong lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực giữa hai nước.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hoan nghênh quyết định của phía Nhật Bản về gói hỗ trợ kỹ thuật lần thứ 3 đối với Dự án. Hai Thủ tướng ghi nhận mong muốn của phía Việt Nam về việc khởi công xây dựng Trường Đại học Việt-Nhật trong năm tài chính 2026, nhất trí đẩy nhanh các thủ tục cần thiết.

(9) Hai Thủ tướng nhất trí đưa hợp tác trong lĩnh vực khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành trụ cột mới trong quan hệ song phương Việt Nam - Nhật Bản, bao gồm việc phía Nhật Bản sẽ hỗ trợ Việt Nam trong việc nâng cao năng lực nghiên cứu trong lĩnh vực bán dẫn thông qua đồng tài trợ cho các dự án hợp tác nghiên cứu chung về bán dẫn trong khuôn khổ Chương trình NEXUS, cũng như nghiên cứu khả năng hợp tác trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), lượng tử...

(10) Hai Thủ tướng nhất trí Dự án phóng và vận hành vệ tinh quan sát trái đất sẽ mở rộng không gian hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam lên tầm cao mới và hai nước sẽ tiếp tục phối hợp, bao gồm thúc đẩy hợp tác đào tạo nguồn nhân lực…, nhằm thực hiện thành công Dự án này, trong đó có việc phóng vệ tinh LOTUSat-1 sớm nhất có thể.

(11) Hai Thủ tướng hoan nghênh những tiến triển trong hợp tác y tế giữa hai nước, nhất trí tiếp tục tăng cường hợp tác y tế giữa hai nước trong các lĩnh vực phòng chống các bệnh truyền nhiễm, ung thư, các bệnh không lây nhiễm (NCDs), già hóa dân số, y tế cho người cao tuổi, y dược phẩm, trang thiết bị y tế.

Hai Thủ tướng nhất trí phối hợp chặt chẽ, thúc đẩy các biện pháp cần thiết của mỗi bên nhằm hướng tới khởi công Dự án Xây dựng Bệnh viện Hữu nghị Việt - Nhật Chợ Rẫy cơ sở 2 trước cuối năm tài chính 2026. Bên cạnh đó, hai Thủ tướng hoan nghênh việc tiếp nhận, đào tạo nhân lực Việt Nam trong lĩnh vực y tế, sức khỏe vào khoa y của các trường đại học của Nhật Bản, nhất trí phối hợp giữa hai nước để triển khai thuận lợi chương trình này.

(12) Hai Thủ tướng nhất trí hoàn thiện Tầm nhìn trung và dài hạn về hợp tác nông nghiệp Việt Nam-Nhật Bản vào năm 2025, đồng thời thúc đẩy hợp tác về số hóa, phi các-bon hóa… nhằm xây dựng và củng cố hệ thống nông nghiệp và thực phẩm bền vững, có khả năng phục hồi để đảm bảo an ninh lương thực ở cả hai nước.

(13) Hai Thủ tướng nhất trí đẩy nhanh hơn nữa các cuộc tham vấn chuyên gia liên Chính phủ để thống nhất các biện pháp kiểm dịch thực vật, hướng tới hoàn thành thủ tục mở cửa thị trường đối với quả nho Nhật Bản và quả bưởi Việt Nam sớm nhất có thể.

(14) Hai Thủ tướng nhất trí trong mùa hè năm nay sẽ bắt đầu triển khai tham vấn liên Chính phủ về Hiệp định Bảo hiểm Việt Nam-Nhật Bản.

(15) Về đối phó với hành vi vi phạm bản quyền trên không gian mạng, hai Thủ tướng nhất trí sẽ tăng cường hợp tác giữa các cơ quan liên quan, cùng phối hợp với Cục sở hữu trí tuệ, cũng như các bên liên quan khác như các cơ quan, đoàn thể, đơn vị cảnh sát…

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru thông báo kết quả hội đàm với báo chí hai nước. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

5. Về giao lưu nhân dân - hợp tác địa phương:

(1) Hai Thủ tướng đánh giá cao việc số lượng người Việt Nam tại Nhật Bản năm 2024 đạt hơn 600.000 người, tập trung chủ yếu là thực tập sinh, lao động kỹ năng đặc định và số lượng khách du lịch, thăm lại Nhật Bản cũng đạt tới mức 620.000 người; nhất trí cần tạo môi trường thuận lợi cho công dân hai nước đi lại nhằm thúc đẩy du lịch và giao lưu nhân dân, hướng tới mục tiêu về lượng khách du lịch qua lại đạt mức 2 triệu lượt khách mỗi năm.

Chính phủ Nhật Bản ghi nhận tích cực mong muốn của Chính phủ Việt Nam về việc Nhật Bản đơn giản hóa thủ tục cấp thị thực, mở rộng diện cấp thị thực điện tử và cấp thị thực ra vào nhiều lần cho công dân Việt Nam, khẳng định sẽ tuyên truyền, phổ biến cho công dân nước này sinh sống tại nước kia về pháp luật và quy định của nước sở tại.

(2) Hai Thủ tướng nhất trí thúc đẩy xây dựng Biên bản ghi nhớ hợp tác về chương trình lao động mới "việc làm để phát triển kỹ năng" trong năm 2025. Chính phủ Nhật Bản tái khẳng định sẽ tiếp tục nỗ lực cải thiện môi trường, điều kiện làm việc, điều kiện sinh sống và an sinh xã hội của người Việt Nam tại Nhật Bản.

(3) Hai bên nhất trí tiếp tục thảo luận về cách thức nhằm dẫn độ người phạm tội một cách thuận lợi.

(4) Hai Thủ tướng đánh giá cao tiến triển mới trong hợp tác giữa các địa phương hai nước trong thời gian qua và nhất trí thảo luận về tăng cường hơn nữa sự qua lại giữa người dân hai nước, phối hợp tích cực hướng tới tổ chức Diễn đàn hợp tác địa phương Việt - Nhật do phía Việt Nam chủ trì dự kiến vào cuối năm 2025.

(5) Hai Thủ tướng nhất trí phối hợp chặt chẽ hướng tới thành công của sự kiện Triển lãm Kansai-Osaka trong năm 2025, bao gồm tổ chức thành công Ngày Việt Nam (9/9) trong khuôn khổ sự kiện. Hai Thủ tướng nhất trí tiếp tục trao đổi tích cực về khả năng tham gia của Việt Nam tại sự kiện GREEN x EXPO 2027 do Nhật Bản chủ trì.

(5) Hai Thủ tướng nhất trí tiếp tục thúc đẩy hợp tác văn hóa giữa Việt Nam và Nhật Bản thông qua việc tận dụng Đối tác Đồng sáng tạo Thế hệ Mới-Văn hóa WA 2.0, trên cơ sở kinh nghiệm của Nhật Bản trong việc tổ chức thành công các liên hoan nghệ thuật tại địa phương, bao gồm Liên hoan nghệ thuật quốc tế Setouchi, qua đó góp phần thúc đẩy phát triển khu vực, quốc tế hóa cũng như nâng cao giá trị văn hóa truyền thống địa phương.

(6) Hai Thủ tướng khẳng định thúc đẩy đào tạo tiếng Nhật, tăng cường du học sinh sang Nhật Bản trên cơ sở Thỏa thuận về đào tạo tiếng Nhật vừa được ký kết.

6. Về hợp tác tại trường quốc tế

(1) Hai Thủ tướng một lần nữa khẳng định nhận thức và cam kết đã được nêu tại "Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới" vào tháng 11/2023, đồng thời nhất trí thúc đẩy hợp tác toàn diện về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, cũng như hợp tác tại các diễn đàn đa phương, trong đó có ASEAN.

Hai Thủ tướng nhất trí việc thông qua thúc đẩy hợp tác toàn diện để đóng góp vào duy trì, củng cố trật tự quốc tế tự do và rộng mở dựa trên tuân thủ luật pháp quốc tế và thể chế thương mại tự do đa phương, cũng như đóng góp tích cực và hiệu quả cho việc duy trì hòa bình, ổn định, thúc đẩy hợp tác và phát triển bền vững ở khu vực và trên thế giới. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bày tỏ mong muốn Nhật Bản sẽ tiếp tục phát huy vai trò quan trọng hàng đầu trong việc duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

(2) Thủ tướng Ishiba đánh giá cao việc Việt Nam tổ chức thành công Diễn đàn Tương lai ASEAN lần thứ 2 và Hội nghị Thượng đỉnh P4G vừa qua;tái khẳng định ủng hộ, hỗ trợ Việt Nam tổ chức thành công Năm APEC 2027. Hai Thủ tướng nhất trí giao các bộ, ngành liên quan phối hợp chặt chẽ tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng Mekong - Nhật lần thứ 16 và nỗ lực sớm nối lại Hội nghị cấp cao Mekong - Nhật Bản.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru chứng kiến lễ trao Bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam với Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản về hợp tác nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực bán dẫn. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)