Tín hiệu mừng trong định hướng vào đời của các bạn trẻ Việt Nam

Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, mùa tuyển sinh năm 2016 đã có 396.496 thí sinh đăng ký nguyện vọng 1. Tuy nhiên, phần lớn các trường đều chưa tuyển đủ chỉ tiêu. Như vậy, tỷ lệ "thí sinh ảo" của các trường đại học khá cao. Kết thúc đợt xét tuyển nguyện vọng 1, nhiều trường đại học, kể cả những trường top đầu thiếu chỉ tiêu, phải xét nguyện vọng bổ sung.

Đơn cử như đại học Y Hà Nội lần đầu tiên trong lịch sử tuyển thiếu chỉ tiêu. Trường thông báo xét tuyển bổ sung 2016 chỉ tiêu thuộc 7 ngành đào tạo. Các trường đại học trong nhóm GX, kể cả Đại học Bách khoa Hà Nội cũng tuyển sinh chưa đủ.

Đứng về mặt kỹ thuật đơn thuần thì không thể đổ lỗi cho phương thức tuyển sinh năm nay tạo nên cơn sốt “thí sinh ảo”. Hãy lắng nghe ý kiến của các nhà quản lý, các thí sinh và phụ huynh trong việc chọn trường, chọn ngành và đi tìm nguyên nhân cơ bản trong việc các trường đại học không tuyển đủ sinh viên trong đợt đầu tuyển sinh năm nay.

Vào đại học không còn là ưu tiên hàng đàu của các bạn trẻ. Học nghề để có một công việc tốt là lựa chín đúng đắn cho khới nghiệp

Tối đa hóa lợi nhuận thông qua tuyển sinh

Nói về tình trạng nhiều trường đại học cho rằng không tuyển đủ chỉ tiêu, bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho rằng: Trong những năm gần đây, số lượng thí sinh đăng ký thi, xét tuyển vào đại học tương đối ổn định trong khi chỉ tiêu tuyển sinh của các trường ngày càng tăng làm nguồn tuyển giảm đi.

Có một thực trạng là nhiều trường đại học hiện chỉ tập trung năng lực cho công tác tuyển sinh, đào tạo, chưa bố trí nhân lực cần thiết cho công tác khoa học, công nghệ để phát triển trường theo hướng chất lượng bền vững. Chất lượng đào tạo của nhiều trường còn thấp so với yêu cầu của xã hội nên người học chưa mặn mà.

Việc xác định chỉ tiêu cũng chưa dựa vào thực tế nhu cầu học của xã hội, chưa dựa trên cơ sở phân tích, đánh giá nhu cầu sử dụng của thị trường lao động đối với ngành nghề đào tạo…, mà chủ yếu dựa vào năng lực đào tạo tối đa của mình và kinh nghiệm tuyển sinh của năm trước nên so với thực tế, số “ảo” có thể nằm ngay trong số chỉ tiêu được xác định.

Việc tư vấn tuyển sinh cũng chủ yếu dựa vào chỉ tiêu và quy chế tuyển sinh, chưa chú trọng tư vấn nghề nghiệp, tư vấn để lựa chọn trường, ngành có chất lượng đào tạo thực tế đáp ứng nhu cầu sử dụng của xã hội.

Việc giao quyền tự chủ về kinh tế cho các trường đại học ắt tạo nên áp lực cho các trường cần phải tối đa hóa lợi nhuận, khiến cho các trường đại học tự xác định chỉ tiêu dựa trên năng lực đào tạo tối đa mà các trường được phép tuyển và hệ lụy là sinh viên được đào tạo chỉ đảm bảo chất lượng ở mức chấp nhận được theo quy định.

Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Bùi Văn Ga, quy chế tuyển sinh năm nay đã trao cho thí sinh quyền được chọn lựa ngành, trường theo học phù hợp với nguyện vọng và kết quả thi của mình. Ở những trường có tính cạnh tranh cao không phải tất cả các ngành đều có sức hút thí sinh mạnh. Vì thế việc các trường không tuyển đủ chỉ tiêu tổng thể ngay từ đợt đầu tiên cũng dễ hiểu.

Những thí sinh điểm cao trúng tuyển mà không đến làm thủ tục nhập học tại trường là vì các em có sự lựa chọn khác phù hợp hơn. Những thí sinh có điểm thấp trúng tuyển không nhập học vì ngành, trường trúng tuyển không phải là nguyện vọng mà các em yêu thích nhất. Nhiều thí sinh chờ xét tuyển bổ sung hoặc tiếp tục ôn tập để sang năm thi lại với quyết tâm đậu vào trường, ngành mà mình mong muốn.

Trước đây khi tuyển sinh theo phương thức 3 chung, nhiều trường lấy điểm chuẩn theo trường cho đủ chỉ tiêu tổng thể rồi sau đó cho thí sinh chọn lại ngành trong nội bộ trường. Với quy định đó, các trường có thể điền đầy chỉ tiêu ngay nhưng thí sinh không có sự lựa chọn nào khác là phải theo học ngành mà trường còn chỗ. Quy chế năm nay ưu tiên cho thí sinh chọn ngành mà các em yêu thích, không khuyến khích các em “cố” đỗ vào đại học bất cứ ngành nào. Thực tế tuyển sinh năm nay cũng là dịp để các trường nhìn nhận lại mình.

Uy tín vốn có của nhà trường không phải là vĩnh viễn mà phải liên tục chăm lo, vun đắp; chất lượng đào tạo phải được cải thiện liên tục thì mới thu hút được người học. Sự đánh giá, lựa chọn của thí sinh cũng là một trong những thông số thể hiện uy tín của nhà trường.

Sự thay đổi lớn về lựa chọn con đường vào đời

Theo ý kiến của bà Nguyễn Thị Kim Phụng, việc phân luồng sau THPT đã đạt được những kết quả nhất định. Các thông tin về thị trường lao động, tỷ lệ thất nghiệp và việc làm đã đầy đủ hơn, trở thành các kênh tham khảo hữu ích cho người học. Nhu cầu tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp vẫn còn ở mức hạn chế, thông tin về thị trường lao động gần đây cũng đã tác động đến quyết định nhập học đại học của một số thí sinh.

Rõ ràng sự lựa chọn con đường vào đời của các bạn trẻ và các bậc cha mẹ cũng đã thực tế hơn. Thí sinh Ngô Tuấn Kiệt đến từ Phú Thọ cho biết: “Em đã nộp hồ sơ vào Đại học Mỏ địa chất và với số điểm hiện tại là 21,5 điểm em sẽ đỗ vào khoa Công nghệ kỹ thuật hóa học. Nhưng vừa qua, em tham khảo và thấy Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên tuyển sinh hệ Cao đẳng khoa Cơ - Điện tử với mô hình mới là chỉ học 1 năm đầu ở trường, sang năm thứ 2 và 3 sẽ vừa học vừa làm trực tiếp tại các doanh nghiệp, được hưởng phụ cấp đủ trang trải cho cuộc sống và một điều quan trọng là ra trường chắc chắn có công việc ngay với thu nhập ổn định”.

Ông Ngô Tuấn Cường - bố của Kiệt cũng cho biết, gia đình hoàn toàn ủng hộ quyết định của con trai. Ông cũng chia sẻ, vẫn còn một cô con gái năm nay học lớp 9. Nếu phải chu cấp cho cháu lớn suốt thời kỳ đại học và ra trường lại phải chờ tìm việc thì với kinh tế của gia đình chắc khó có thể lo nổi cho cả 2 cháu. Nếu Kiệt chọn theo con đường này thì sẽ giảm nhẹ gánh nặng cho gia đình và nếu muốn cháu có thể học liên thông đại học sau khi đi làm.

Em Lương Thị Minh Hương quê ở Hưng Yên cho biết, với số điểm thi đạt 18,5 điểm cộng với điểm ưu tiên, em đã nộp hồ sự dự tuyển đợt 1 vào Đại học Công đoàn và đã trúng tuyển vào khoa Quản trị nhân lực, nhưng em đã quyết định chuyển sang học Cao đẳng Điều dưỡng Hà Nội. Em sẽ tập trung học thêm tiếng Nhật với định hướng sau khi ra trường có tấm bằng điều dưỡng viên cùng với tiếng Nhật tốt, sẽ có cơ hội lớn đi lao động ở Nhật với môi trường làm việc tốt và mức thu nhập cao.

Rõ ràng hiện nay các em và phụ huynh đã có một tự duy thay đổi lớn trong việc chọn nghề. Việc bằng mọi giá để bước vào cổng trường đại học không còn là ưu tiên hàng đầu nữa. Các em biết chắt chiu về cơ hội thực tế hơn. Các bậc phụ huynh thì cũng đã thấm thía những khoản đầu tư cho con học đại học bằng mọi giá nhưng kết quả ra không xin được việc theo đúng ngành nghề đã học, tạo nên sự lãng phí về tiền bạc và nguồn lực cho gia đình và xã hội.

Với thực tế những gì đã diễn ra, việc tăng lượng “thí sinh ảo” trong kỳ tuyển sinh năm nay của các trường đại học thì rõ ràng đây là một tín hiệu đáng mừng trong việc chọn cho mình một bước khởi đầu vào đời của các bạn trẻ Việt Nam hôm nay.