TP. Hồ Chí Minh: Động lực tăng trưởng từ kinh tế số

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh khẳng định, thành phố chọn kinh tế số làm mũi nhọn tập trung phát triển, từ đo lường, nâng cao nhận thức, hoạch định chiến lược, tư vấn doanh nghiệp đến đào tạo nhân lực. “TP. Hồ Chí Minh dự kiến thành lập Ban Chỉ đạo phát triển kinh tế số, đồng thời đề xuất các cơ chế tài chính đặc thù như hợp tác công - tư (PPP) để hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh. Thành phố cũng sẽ thí điểm các chính sách mới, như hỗ trợ chuyển đổi số bằng ngân sách thành phố, để tạo tiền đề nhân rộng ra cả nước. Chúng tôi sẽ cụ thể hóa bằng các đề án chi tiết, từ đào tạo nhân lực đến phát triển hạ tầng, để đảm bảo kinh tế số trở thành động lực tăng trưởng bền vững”, ông Thắng nói.

Trên thực tế, thế mạnh cốt lõi của TP. Hồ Chí Minh (cũ) là kinh tế dịch vụ, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin và các nền tảng số. Trong khi đó, Bình Dương mang đến thế mạnh vượt trội về công nghiệp sản xuất, sáp nhập vào thành phố giúp TP. Hồ Chí Minh mới có điều kiện lý tưởng để thúc đẩy sản xuất thông minh và chuyển đổi số trong các doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo. Các mô hình nhà máy thông minh sẽ được nhân rộng, ứng dụng các công nghệ hiện đại để tự động hóa và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Còn Bà Rịa - Vũng Tàu đóng góp vào TP. Hồ Chí Minh mới với thế mạnh độc đáo về kinh tế biển, đặc biệt là cảng biển và du lịch.

TP. Hồ Chí Minh mới sẽ kết hợp các nền tảng công nghệ, công nghiệp sản xuất và kinh tế biển để tạo nên một cấu trúc kinh tế đa dạng và hiện đại. Đặc biệt, thành phố sẽ phát huy các lợi thế để hình thành chuỗi giá trị kinh tế số toàn diện, hướng đến mục tiêu kinh tế số đóng góp trên 40% GRDP vào năm 2030.

Kinh tế số được TP. Hồ Chí Minh xác định là động lực tăng trưởng cốt lõi, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của thành phố trong kỷ nguyên mới

Về nền kinh tế số của TP. Hồ Chí Minh, PGS.TS. Trần Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Kinh tế số - Xã hội (Bộ Khoa học và Công nghệ) nhận định, thành phố đang có những bước tiến đáng kể. Trong năm 2024, tỷ trọng kinh tế số trên tổng sản phẩm trên địa bàn (KTS/GRDP) của TP. Hồ Chí Minh đạt 24,36% (trung bình cả nước là 18,3%). Sau sáp nhập, tỷ trọng này là 21%, vẫn cao hơn trung bình chung cả nước là 18,3%.

Minh chứng cho khả năng phát triển kinh tế số của siêu đô thị mới, ông Tuấn khẳng định thời gian qua, TP. Hồ Chí Minh có nhiều mô hình kinh tế số thành công như thí điểm chuyển đổi số bán buôn - bán lẻ tại quận Phú Nhuận (trước đây) giúp ngành dịch vụ ăn uống giảm 16% chi phí, tăng 15%–30% lợi nhuận; cửa hàng bán lẻ tiết kiệm 25% chi phí, tăng 25%–35% khách hàng mới. Hay mô hình sản xuất thông minh tại nhà máy Orion Vina (Bình Dương trước đây) giúp tăng 30% công suất, giảm 68% thời gian dừng máy, giảm 50% chi phí kiểm tra, mang lại hiệu quả 19 triệu USD trong 8 tháng.

Góp ý cho hướng phát triển của kinh tế số thành phố, ông Binh T. Nguyen, Ban Công nghệ Dữ liệu & AI của Tập đoàn CT Group nhận định, việc hiện thực hóa tầm nhìn “TP. Hồ Chí Minh - Trung tâm kinh tế số hàng đầu khu vực Đông Nam Á” không chỉ là nhiệm vụ cấp bách, mà còn là sứ mệnh tạo động lực lan tỏa cho sự phát triển bền vững của cả nước trong kỷ nguyên số. Thành phố có đầy đủ điều kiện để trở thành đô thị dẫn đầu cả nước trong phát triển kinh tế số, vươn tầm khu vực. Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, cần chủ động và quyết liệt hơn trong việc hoàn thiện các trụ cột nền tảng cho kinh tế số, bao gồm: xây dựng khung chỉ số đo lường đặc thù; phát triển hạ tầng dữ liệu mở và an toàn; tăng cường chính sách hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ; đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo nhân lực số; đồng thời thiết lập các cơ chế điều phối liên ngành hiệu quả.

Theo nhóm nghiên cứu của Viện Đô thị Thông minh và Quản lý (ISCM - UEH), TP. Hồ Chí Minh đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là tỷ trọng kinh tế số đạt 40% GRDP vào năm 2030. Các chuyên gia cho rằng từ kinh nghiệm quốc tế, thành phố cần nghiên cứu và xây dựng chiến lược, mô hình phát triển kinh tế số phù hợp với địa phương, đề xuất các chương trình cụ thể để thực thi chiến lược và đo lường, dự báo tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số vào GRDP để có những điều chỉnh kịp thời.

Phát triển kinh tế số là một chiến lược tái cấu trúc mô hình tăng trưởng, từ chiều rộng sang chiều sâu, từ tài nguyên vật lý sang tài nguyên số, từ quản lý hành chính sang quản trị thông minh. Để thúc đẩy kinh tế số, các chuyên gia cho rằng thành phố cần phát triển chuỗi giá trị số (thu thập dữ liệu, hạ tầng kết nối, năng lượng tính toán/trung tâm dữ liệu, nền tảng phát triển phần mềm, mô hình trí tuệ nhân tạo và ứng dụng cuối cùng) để định hướng trong đầu tư và quản lý. Quan trọng là thành phố cần xây dựng dữ liệu dùng chung, mở dữ liệu công, thúc đẩy IoT, đảm bảo an toàn dữ liệu cá nhân, đầu tư nhân lực công nghệ; thu hút nhân tài, hình thành cộng đồng đổi mới sáng tạo, hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ “Make in Vietnam”…y