Trung Quốc trở thành thị trường nhập khẩu tôm số 1 của Việt Nam

5 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu tôm đạt 1,3 tỉ USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023.

Theo ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 5 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu thủy sản của cả nước đạt gần 3,6 tỉ USD tăng 6% so với cùng kỳ 2023. Các mặt hàng xuất khẩu hầu hết tăng trưởng nhẹ, cho thấy sự phục hồi đang diễn ra.

Trong 5 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu tôm đạt 1,3 tỉ USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023. Đáng chú ý tôm hùm là mặt hàng chiếm tỉ trọng xuất khẩu đáng kể, chiếm hơn 8% với giá trị xuất khẩu đạt trên 106 triệu USD, tăng gấp gần 70 lần so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng đột phá của tôm hùm.

Ngoài ra, xuất khẩu tôm sắt, tôm càng, tôm tít, tôm vằn đều có xu hướng tăng tích cực trong thời gian qua.Đối với thị trường xuất khẩu, hiện nay Trung Quốc đã soán ngôi vị của Mỹ, trở thành thị trường nhập khẩu tôm số 1 của Việt Nam, chiếm 20% tỉ trọng.

Theo VASEP, Trung Quốc đã soán ngôi vị của Hoa Kỳ, trở thành thị trường nhập khẩu tôm số 1 của Việt Nam. Hiện các doanh nghiệp Việt Nam đã xuất khẩu tôm sang hơn 100 thị trường, trong đó có 5 thị trường xuất khẩu chủ lực gồm Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc.

Ông Đỗ Ngọc Tài - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần chế biến thủy sản Tài Kim Anh, Chủ tịch Ủy ban Tôm VASEP cho biết, sự tăng trưởng này chủ yếu nhờ vào việc Trung Quốc tăng mạnh nhập khẩu tôm hùm xanh (gấp 112 lần) và tôm chân trắng (+30%).

Xuất khẩu tôm sang Hoa Kỳ chiếm 17,4% tỷ trọng và chỉ tăng nhẹ 4%. Mặc dù nhập khẩu đang hồi phục dần dần nhưng giá xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ vẫn ở mức thấp so với cùng kỳ năm 2023. Xuất khẩu sang Nhật Bản giảm nhẹ 3%, trong khi xuất khẩu sang EU tăng nhẹ 1%. Xuất khẩu tôm sang một số thị trường có xu hướng tích cực hơn gồm: Canada (+51%), Anh (+15%), Nga (+332%)…

Hiện tôm Việt Nam cũng đang có nhiều cơ hội tăng thị phần tại Trung Quốc và Hoa Kỳ. Theo VASEP, ngành tôm Ecuador phải đối mặt với những thách thức đáng kể, bao gồm việc hải quan Trung Quốc tăng cường kiểm tra và từ chối dán nhãn sulfite, thuế chống trợ cấp mới ở Hoa Kỳ và tiêu dùng tôm toàn cầu sụt giảm.

Với thị trường Ấn Độ, một nhà máy sản xuất và xuất khẩu tôm lớn mới đây trở thành tâm điểm của một loạt cáo buộc liên quan đến các tài liệu giả mạo, cố tình vận chuyển tôm dương tính với kháng sinh sang Hoa Kỳ và ngược đãi công nhân.... Sau cáo buộc đó, có hàng loạt các động thái phản ứng từ các nhà nhập khẩu và thị trường Hoa Kỳ đối với tôm Ấn Độ.

Sysco – công ty dịch vụ thực phẩm lớn nhất ở Hoa Kỳ, ngay lập tức ngừng mua tôm từ Ấn Độ. Hiệp hội các nhà chế biến tôm Hoa Kỳ (ASPA) đã đệ trình yêu cầu lên Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) cấm nhập khẩu tôm từ Ấn Độ được cho là được sản xuất bằng “lao động cưỡng bức”, theo yêu cầu của mục 307 của Đạo luật thuế quan năm 1930.

Bên cạnh những thuận lợi, ông Tài cho rằng, những tháng tiếp theo đến cuối năm, xuất khẩu tôm Việt Nam vào Trung Quốc có thể không tăng. Nguyên nhân là do một số nước như Ecuador, Ấn Độ và Indonesia sẽ tập trung xuất khẩu vào thị trường này, do Mỹ áp thuế cao, vì thế tôm của Việt Nam xuất vào Trung Quốc sẽ gặp rất nhiều khó khăn về giá, đặc biệt là tôm sú nguyên con, thẻ nguyên con.

Ông Trương Đình Hòe cho hay, ngành tôm Việt Nam phải cạnh tranh giá với tôm từ Ecuador, hiện nay tôm Ecuador xuất khẩu vào Trung Quốc chiếm 65% tổng sản lượng. Hiện nay, có 2 thị trường tiềm năng cho tôm Việt Nam là Hoa Kỳ và Trung Quốc thì đều phải cạnh tranh với tôm từ Ecuador và Ấn Độ.

Trong khi tại thị trường EU thì trì trệ bởi các vấn đề về chứng nhận bền vững như ASC, sắp tới là các quy định về khí thải nhà kính. Xuất khẩu tôm của Ấn Độ đang gặp khó khăn tại thị trường Hoa Kỳ cho nên sẽ tập trung vào thị trường khác, trong đó có EU, dó đó xuất khẩu tôm vào EU khó có thể tăng trưởng trong thời gian tới.

Về mặt giá thành sản xuất, giá tôm nguyên liệu của Việt Nam vẫn cao hơn đáng kể so với các nước khác như Ấn Độ, Ecuador, Thái Lan.