Và đó, “Hội An xưa”

Từ “Hội An xưa”

Triển lãm Mỹ thuật khu vực Nam miền Trung - Tây Nguyên năm 2016 vừa diễn ra vào trung tuần tháng 8 tại TP. Quảng Ngãi, do Hội Mỹ thuật Việt Nam phối hợp với UBND tỉnh Quảng Ngãi tổ chức. Trong số 171 tác phẩm hội họa, đồ họa, điêu khắc, mỹ thuật ứng dụng của 167 họa sĩ, nhà điêu khắc đến từ các địa phương trong khu vực, tác phẩm tranh khắc gỗ “Hội An xưa” của họa sĩ Nguyễn Tường Vinh (Đà Nẵng) đã được hội đồng nghệ thuật xét chọn và trao giải A.

Tranh khắc gỗ “Hội An xưa”

“Hội An xưa” có thể được xem là một bức tranh độc đáo, đầy sống động từ trước đến nay, miêu tả chi tiết cảnh một thời phồn vinh của Hội An từ nhiều thế kỷ trước. Nhiều nhà chuyên môn cho rằng, đây có lẽ là tác phẩm có số lượng nhân vật nhiều nhất của tranh khắc gỗ Việt Nam (khoảng trên 400 nhân vật).

Và nếu ai đó từng ví von, tranh khắc gỗ hiện đại Việt Nam như cây cầu bắc từ quá khứ đến hiện tại, đồng thời đang được nối nhịp để vươn tới tương lai, thì ở bức tranh “Hội An xưa” chúng ta dễ dàng cảm nhận ra điều đó.

Họa sĩ Tường Vinh cho biết, vào khoảng năm 1978 là lần đầu tiên anh đặt chân đến Hội An trong một chuyến công tác dài ngày. Khung cảnh sông nước, phố cổ, con người đầy quyến rũ nơi đây đã khiến tình yêu trong anh dành cho nơi này ngày càng lớn dần theo năm tháng. Điều đó đã được anh biểu hiện qua rất nhiều tác phẩm không mệt mỏi, với nhiều chất liệu như: lụa, khắc gỗ, giấy dó, sơn dầu, sơn mài với nhiều kích cỡ khác nhau (có tranh chỉ bé bằng bàn tay người lớn).

Đến năm 2009, trong dịp dự lễ khai mạc và nhận giải thưởng tại Triễn lãm Mỹ thuật chuyên đề về Hội An do TP. Hội An tổ chức, được xem nhiều tranh của các họa sĩ từ nhiều tỉnh, thành tham dự với rất nhiều nội dung và hình thức biểu hiện về Hội An... lại càng thôi thúc trong anh ý tưởng sáng tác về Hội An thời xa xưa.

Cũng chính bắt đầu từ đó về sau, anh đã lưu ý đến những tư liệu, bài viết, tìm kiếm những hình ảnh liên quan đến Hội An xưa, một thành phố thương cảng quốc tế lớn của Đằng Trong thời chúa Nguyễn. Tuy nhiên, tư liệu bằng văn bản thì rất nhiều, nhưng tư liệu hình ảnh lại khá hiếm. Trong lúc đó, anh lại bận rộn cho một số đề tài sáng tác khác, nên đành tạm gác lại ý tưởng một bức tranh khổ lớn về Hội An xưa.

Một điều may mắn, cho đến một dịp cách đây không lâu, anh gặp lại một người bạn Nhật, người mà anh đã kể về ý tưởng bức tranh đó cách đây 5, 6 năm trước. Lần gặp này, ông ta không chỉ tới thăm mà còn mang theo cuốn sách mỹ thuật in những bức tranh của một họa sĩ Nhật Bản vẽ về miền Nam nước Nhật thời xưa. Bên cạnh đó, anh cũng nhận được sự giúp đỡ về tài liệu hết sức nhiệt tình của nhà nghiên cứu Nguyễn Chí Trung và Trung tâm quản lý và bảo tồn di tích Hội An.

Tất cả lại hâm nóng cảm xúc trong anh một lần nữa. Điều khó nhất còn lại, là làm thế nào để tạo ra một tác phẩm đẹp mang hơi thở Hội An thế kỷ 17? Do vậy, gần như tròn suốt một năm liền, anh đã gác bỏ mọi công việc để tập trung thực hiện tác phẩm tranh khắc gỗ “Hội An xưa”.

Đến trăn trở với nghề

Họa sĩ Nguyễn Tường Vinh quê gốc Hà Nội. Sau năm 1975 anh vào công tác tại Đà Nẵng và là một trong những họa sĩ đầu đàn của phong trào mỹ thuật Quảng Nam - Đà Nẵng thế hệ sau 1975 và có nhiều tác phẩm được giới sưu tập đánh giá cao.

Năm 1977, tác phẩm đầu tay của anh mang tên Công trường xây dựng khu Giảng Võ (chất liệu sơn dầu) đã được chọn treo tại triển lãm mỹ thuật Thủ đô và được chọn in trong tập sách sáng tác mỹ thuật 1979 do Bộ Văn hóa-Thông tin ấn hành. Anh cũng có nhiều tác phẩm được chọn để trưng bày trong các cuộc triển lãm mỹ thuật toàn quốc, khu vực... và các nước Nhật (1990), Đức (1992), Hà Lan (1994) và Đan Mạch (1995).

Khi được hỏi về hoạt động mỹ thuật giai đoạn hiện nay, họa sĩ Tường Vinh nhận định: Đã có một thời bùng nổ cái được gọi là thị trường tranh (người người vẽ tranh, nhà nhà bán tranh).

Nhiều họa sĩ đã sống được bằng việc sáng tác và bán tác phẩm của mình chủ yếu cho khách du lịch hay một số nhà sưu tập nước ngoài quan tâm tới văn hóa, con người Việt Nam. Thời kỳ đó kéo dài khoảng hơn 10 năm kể từ khi nước ta bước vào thời kỳ mở cửa và phát triển kinh tế thị trường.

Theo anh, trong cả nước hiện nay chưa có một thị trường tranh tượng nghệ thuật thực sự. Mỗi sản phẩm mỹ thuật cũng như sản phẩm của các ngành nghệ thuật khác được sinh ra từ tấm lòng và trái tim của mỗi nghệ sĩ. Nó tồn tại hay không tồn tại, phát triển rực rỡ hay lụi tàn là tùy thuộc ở sự đón nhận của xã hội. Nói một cách đơn giản: Sản phẩm đã làm ra mà không được quảng bá, không được tiêu thụ, không được gìn giữ thì người làm ra sẽ phải chuyển sang làm việc khác để sinh sống.

Trở lại công việc sáng tác của mình, đặc biệt là ở nghệ thuật tranh khắc gỗ, họa sĩ Tường Vinh cho biết, sau tác phẩm “Hội An xưa”, anh đang chuẩn bị ý tưởng thực hiện tác phẩm cho hai đề tài chính: Một là trận chiến Đà Nẵng mở đầu cho cuộc chiến tranh Pháp-Việt (1858-1859) trong lịch sử Việt Nam. Hai là tái hiện không gian Mỹ Sơn thời xưa cũ. Bên cạnh đó, anh cũng đang chuẩn bị kế hoạch cho cuộc triển lãm cá nhân đầu tiên, nhân kỷ niệm 40 năm cầm cọ.