Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ các nước châu Phi bảo đảm an ninh lương thực

Quang cảnh Hội thảo đối thoại chính sách Việt Nam – Châu Phi: Hợp tác Nam – Nam hỗ trợ chuyển đổi hệ thống lương thực.

Chiều ngày 12/12/2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc (FAO) và Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế (IRRI) đồng tổ chức Hội thảo đối thoại chính sách Việt Nam – Châu Phi: Hợp tác Nam – Nam hỗ trợ chuyển đổi hệ thống lương thực.

Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan khẳng định sự liên kết giữa các nước đang phát triển có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chóng, khó đoán định và chịu tác động nghiêm trọng bởi biến đổi khí hậu, dịch bệnh, khủng hoảng lương thực, đói nghèo và xung đột.

Việt Nam lại là một trong những quốc gia xuất khẩu gạo lớn trên thế giới. Việt Nam đã và đang hướng đến là nhà sản xuất và cung cấp lương thực thực phẩm Minh bạch – Trách nhiệm – Bền vững, một nền nông nghiệp xanh, ít phát thải với mục tiêu hướng đến mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

"Với những kinh nghiệm của mình cùng với sự giúp đỡ của các nhà tài trợ quốc tế, Việt Nam luôn sẵn sàng và cam kết mở rộng hợp tác Nam - Nam để hỗ trợ các quốc gia châu Phi bảo đảm an ninh lương thực và dinh dưỡng, hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững và thịnh vượng", ông Lê Minh Hoan phát biểu.

Ông Oemar Idoe – Phó Giám đốc GIZ tại Việt Nam chia sẻ: “Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kinh ngạc về sản xuất lúa gạo, có những những kinh nghiệm lớn về lĩnh vực này có thể chia sẻ với các quốc gia khác, đặc biệt là các nước châu Phi trong quan hệ hợp tác Nam – Nam".

Theo ông Oemar Idoe, đây là sự cần thiết, bởi vai trò của Việt Nam là một quốc gia có thế mạnh về sản xuất lúa gạo; các nước châu Phi học hỏi được nhiều từ những chia sẻ của Việt Nam trong các mối quan hệ, hợp tác về phát triển nền nông nghiệp xanh, bền vững, giảm thiểu khí thải, bảo vệ môi trường và đảm bảo an ninh lương thực.

Tiến sĩ Jongsoo Shin - Giám đốc Viện nghiên cứu Lúa gạo quốc tế (IRRI) khu vực châu Á cho biết, đối với châu Phi, sản lượng lúa thấp, hạn chế tiếp cận công nghệ tiên tiến, quản lý sau thu hoạch gặp khó khăn, ảnh hưởng đến an ninh lương thực. Trong khi đó, các vùng trồng lúa châu Á phải giải quyết vấn đề sản lượng lúa gạo tăng chậm do suy thoái đất và tài nguyên nước.

"Hợp tác Nam - Nam có tiềm năng cách mạng hóa sản xuất lúa gạo ở châu Á và châu Phi. Từ góc nhìn tổ chức nghiên cứu khoa học quốc tế, chúng tôi kêu gọi các quốc gia trao đổi kiến thức, nguồn lực, cách thực hành nông nghiệp tân tiến nhất. Nỗ lực hợp tác sẽ cải thiện an ninh lương thực toàn cầu, xây dựng tương lai bền vững hơn cho hàng triệu người nông dân trồng lúa”, Tiến sĩ Jongsoo Shin chia sẻ.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Jongsoo Shin lưu ý, nếu các nhà khoa học phát triển công nghệ mà không đối thoại chặt chẽ với người nông dân, thì người châu Á, châu Phi đều không thể tiếp cận được kỹ thuật tiên tiến. Do đó, chia sẻ kiến thức và chuyên môn là một trong những mục tiêu chính của Hợp tác Nam - Nam.

Thông qua trao đổi trực tiếp trên đồng ruộng, chương trình tập huấn, đối tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, nông dân sẽ hiểu rõ hơn, tại sao họ cần chuyển đổi phương pháp canh tác.

Ông Aziz Arya, Chuyên viên phụ trách hợp tác Nam – Nam và hợp tác tam giác, Văn phòng FAO khu vực châu Á – Thái Bình Dương cho biết, trong hợp tác Nam – Nam chúng ta cần phải lưu ý xác định được nhu cầu của nước tham gia, sau đó mới xác định kỹ thuật, chuyên môn nào là tối ưu khi thực hiện.

Hợp tác về chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo giữa Việt Nam với một số quốc gia châu Phi đã được FAO kết nối thực hiện khá thành công. Hợp tác có khá nhiều lĩnh vực, không chỉ có lúa gạo, mà còn có các cây trồng khác về lương thực.

Ông Phạm Ngọc Mậu - Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ NN-PTNT cho biết, Việt Nam luôn giữ vai trò tiên phong trong Hợp tác Nam - Nam, cụ thể là những trợ giúp về giống, kỹ thuật và nhân lực để hỗ trợ các nước châu Phi đảm bảo an ninh lương thực và tiến tới tự chủ về lĩnh vực này.

“Việt Nam đang được coi là hình mẫu về phát triển nông nghiệp với chi phí thấp, hiệu quả cao, các sản phẩm nông nghiệp thế mạnh của Việt Nam gồm cà phê, hạt điều, hạt tiêu, rau quả nhiệt đới, thủy sản và lúa gạo”, ông Mậu cho biết.

Bên cạnh đó, trên cơ sở kinh nghiệm của mình, Việt Nam sẽ dành nguồn lực các nghiên cứu chung giữa Việt Nam và các nước về chuyển đổi mô hình thể chế và xây dựng chính sách trong phát triển nông nghiệp nông thôn.

PGS.TS Bùi Bá Bổng, Chủ tịch Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam cho biết, để có thể tự chủ về lúa gạo trong thời gian tới, các quốc gia châu Phi cần quan tâm đến vấn đề trọng yếu: thủy lợi - giống tốt cung cấp cho nông dân - cơ giới hóa trong sản xuất và chế biến; cuối cùng là sự gắn kết với thị trường.

Về giống lúa, Việt Nam có nhiều giống lúa chất lượng cao, năng suất và ngắn ngày. Nếu châu Phi có nhiều giống lúa phù hợp với điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng…, có thể ứng đối với biến đổi khí hậu, ứng đối với các tiêu cực nqhư hạn mặn, hạn hán…

"Nếu các quốc gia châu Phi đi theo con đường đó sẽ nhanh chóng giải quyết được vấn đề, thậm chí sẽ sớm được xuất khẩu gạo", PGS.TS Bùi Bá Bổng chia sẻ.