Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ: Cần cơ chế điều phối vùng hiệu quả

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá bối cảnh trong nước và thế giới hiện nay đang có diễn biến phức tạp, thuận lợi và thách thức đan xen nhau. Đặc biệt là chiến tranh thương mại Mỹ - Trung tác động trực tiếp tới kinh tế - chính trị toàn cầu cũng như Việt Nam; cùng với đó khoa học công nghệ phát triển với Cách mạng công nghiệp 4.0 đang đặt ra các phương thức đổi mới sáng tạo trong quản lý điều hành.

Thủ tướng nhấn mạnh, phương thức quản lý mới với sự linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả hơn đang được áp dụng trong hệ thống tổ chức quản lý nhà nước và hoạt động sản xuất kinh doanh về cả không gian và thời gian. Nếu làm tốt hơn, điều hành sát hơn, khoa học hơn sẽ làm thay đổi căn bản đời sống xã hội và toàn bộ nền kinh tế đất nước.

Trong bối cảnh đó việc rà soát, hoàn thiện thể chế thúc đẩy phát triển các vùng kinh tế trọng điểm là yêu cầu cấp bách, tạo khả năng đột phá, động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội đất nước nhanh và bền vững. Chúng ta cũng đổi mới hơn trong quan hệ giữa nhà nước và các hiệp hội, nhà đầu tư, các ngành nghề để lắng nghe nhiều chiều chứ không chỉ một chiều.

Vì vậy, Chính phủ có chủ trương tổ chức hội nghị từng vùng để phân tích, lắng nghe các ý kiến đánh giá, đề ra nhiệm vụ, giải pháp cụ thể xử lý khó khăn vướng mắc, tạo động lực phát triển nhanh và bền vững cho từng vùng và cả nước.

Hạ tầng phát triển, kinh tế cải thiện

Thủ tướng lưu ý, sau Đại hội IV, Đảng và Nhà nước đã có chủ trương hình thành các vùng kinh tế động lực, lựa chọn các tỉnh thành phố có khả năng bứt phá tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh không gian phát triển, tạo sức lan toả. Trong đó vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc là một trong những vùng quan trọng của đất nước. Đây là vùng đất nằm trong tam giác phát triển, là vùng chiến lược đặc biệt quan trọng, vùng kinh tế lớn thứ 2, chiếm 32% GDP cả nước.

Nêu rõ các yêu cầu đặt ra tại hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ muốn lắng nghe các đánh giá về cơ chế, chính sách mà Chính phủ đã ban hành như quy hoạch phát triển giao thông, văn hoá, giáo dục, thể dục thể thao, quản lý chất thải rắn, cấp nước… xem vấn đề gì đặt ra; đồng thời chú trọng tăng cường công tác điều phối vùng như việc thành lập tổ điều phối, ban chỉ đạo vùng… Đây là bước cần thiết vì liên kết vùng thời đại hiện nay vô cùng quan trọng, nhất là các vùng có vai trò đặc biệt.

Thủ tướng đánh giá, tiềm năng, lợi thế vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ hơn hẳn các vùng khác nhất là về vấn đề hạ tầng, nhân lực… Thời gian qua với sự vào cuộc của các cấp, hạ tầng của vùng có nhiều chuyển biến quan trọng.

“Chúng tôi đi từ Hà Nội xuống đây chỉ hết 45 phút, các vị đi chắc chỉ 1 tiếng, trước đây phải 1,5 tiếng. Cả Hải Phòng, Quảng Ninh cũng rút ngắn thời gian di chuyển, cho thấy sự tiến bộ về hạ tầng ở đây”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dẫn chứng.

Thủ tướng và các đại biểu thăm gian trưng bày sản phẩm nông nghiệp của khu vực Bắc bộ. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Một số kết quả đáng mừng khác cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ là tăng trưởng GDP cao, GDP đầu người bình quân gấp 1,85 lần bình quân cả nước. Điều đặc biệt đáng mừng là hiện nay 7/7 tỉnh, thành phố của vùng đều có điều tiết ngân sách về trung ương, trong khi chưa có vùng nào đạt 100% tự cân đối và có điều tiết. Trước đây chỉ có Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh, hiện nay các tỉnh khác đều phấn đấu và đạt được kết quả này. Mặc dù vậy, quy mô đóng góp hiện nay chưa cao so với tiềm năng phát triển, vì vậy Thủ tướng lưu ý các tỉnh không thể dừng lại mà phải đạt cao hơn.

Đặc biệt ở vùng này đáng mừng là gần 80% số xã đạt chuẩn nông thôn mới và tỷ lệ nghèo thấp nhất cả nước, chỉ còn 2% theo chuẩn đa chiều hiện nay. Thủ tướng cho biết các thành viên Chính phủ rất vui mừng về sự tiến bộ của vùng, không chỉ chuyển dịch cơ cấu lao động mà đời sống người dân khá lên, nhà lầu xe hơi xuất hiện nhiều.

Thủ tướng cho rằng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ có nhiều thuận lợi so với nhiều vùng khác, yếu tố thiên thời, địa lợi, nhân hoà hết sức rõ ràng. Các tỉnh thành có trình độ phát triển cao so với cả nước, đặc biệt là tam giác Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Chúng ta nhận thức được vai trò vị trí này để phấn đầu tốt hơn.

Khắc phục hạn chế để tăng tốc

Tuy nhiên Thủ tướng lưu ý cũng cần nhìn nhận thẳng thắn các hạn chế, khó khăn, vướng mắc để sớm giải quyết, tháo gỡ thì vùng phát triển nhanh và bền vững hơn, đóng góp nhiều cho cả nước.

Nêu các tồn tại, Thủ tướng đề nghị các tỉnh cần liên hệ với nhau để cùng giải quyết, trước hết các tỉnh chưa phát huy hiệu quả lợi thế liên kết phát triển, năng suất chất lượng còn hạn chế. Sự liên kết giữa các địa phương trong vùng chủ yếu mang tính hình thức chưa đi vào thực chất, đặc biệt cơ chế chính sách phát triển vùng còn bất cập, thiếu đột phá, chưa giải quyết được vấn đề chung đặc biệt là xúc tiến thương mại, đầu tư, du lịch, môi trường, an ninh trật tự…

Thủ tướng nhấn mạnh, môi trường đầu tư kinh doanh giữa các tỉnh trong vùng chưa đồng đều, Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh giữa các vùng có sự chênh lệch lớn. Dù nằm trong vùng kinh tế động lực nhưng thứ hạng một số tỉnh còn thấp. Trước những tồn tại đó, Thủ tướng đề nghị các tỉnh phải liên kết lại để cải cách đổi mới, làm tốt hơn, thu hút mạnh mẽ hơn cả đầu tư trong nước và nước ngoài có chọn lọc.

Trước thực tế đó, Thủ tướng đặt ra yêu cầu các tỉnh cần tập trung thực hiện ngay một số biện pháp từ nay đến 2020 để phát triển mạnh mẽ hơn nếu không nói là đột phá. Theo đó, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có nhiều ảnh hưởng toàn cầu, thời cơ và nguy cơ đều có. Trong nguy có cơ, là cơ hội để Việt Nam, nhất là vùng kinh tế trọng điểm có nhiều thời cơ hơn. Chính vì vậy đề nghị các thành viên Chính phủ và các bộ có thông tin chính thống đánh giá thực trạng kinh tế - xã hội vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ, trong đó đánh giá cụ thể kết quả, mục tiêu đề ra, các hạn chế, tồn tại, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm.

“Tôi đặc biệt đề nghị cần có nhiệm vụ giải pháp trọng tâm, đặt ra các đề xuất kiến nghị đổi mới chính sách đầu tư, nhất là về phân cấp giao quyền, đất đai, đầu tư… chuyển dịch công nghiệp, giá trị gia tăng cao hướng thế nào… làm thế nào có cơ chế gì giải quyết vấn đề điều phối vùng hiệu quả, nhất là các vấn đề liên tỉnh, liên vùng…”, Thủ tướng nêu rõ.