Xây dựng chiến lược để phát triển bền vững

	Phát triển kinh tế bền vững gắn với chống biến đổi khí hậu
	Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, tạo động lực mới đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững

Nhóm đối tác phát triển (DPG) thảo luận về dự thảo Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021-2025

Để vượt bẫy thu nhập trung bình, thu hẹp khoảng cách với các quốc gia thì cần tăng trưởng cao, tăng trưởng nhanh, nhưng phải bền vững. Muốn phát triển nhanh và bền vững, phát triển kinh tế tuần hoàn nhưng liệu như thế có làm chậm đi tốc độ phát triển. Muốn không ai bị bỏ lại phía sau nhưng lại đang cần tạo ra những vùng động lực kinh tế, cần có những đặc khu kinh tế. Muốn trở thành nước công nghiệp hiện đại, công nghiệp phát triển kéo theo đô thị hóa nhưng như thế là khối lượng lớn lao động nông thôn di cư ra các đô thị, các khu công nghiệp, vậy làm sao để nông thôn không có khoảng trống…

Đây là những trăn trở của Tiểu ban Kinh tế - Xã hội khi tham gia xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm giai đoạn 2021 - 2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021 - 2025.

Để góp phần giúp Việt Nam xây dựng hai văn kiện quan trọng này và góp phần giải tỏa những trăn trở của Tiểu ban Kinh tế - Xã hội, đại diện Nhóm Đối tác phát triển (DPG) và đại diện các tổ chức quốc tế là UNDP, FAO, UNIDO, UNICEF đã đưa ra 8 văn bản góp ý với 174 khuyến nghị cụ thể.

Đảo ngược tình trạng di dân

Văn bản đầu tiên của FAO và các nước Canada, Pháp, Thụy Sỹ, Hà Lan, UNDP và UNIDO đóng góp về vấn đề tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp và nông thôn với 8 khuyến nghị cụ thể. Trước hết, nhóm này cùng nhận thấy, cộng đồng nông nghiệp và nông thôn ở Việt Nam vẫn tiếp tục nằm trong nhóm những người nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất. Việc di cư từ nông thôn ra thành thị đã tăng nhanh trong những năm qua, dẫn tới những hệ lụy nghiêm trọng về kinh tế - xã hội cho đất nước, gây thiếu hụt đáng kể về lực lượng lao động ở nông thôn, và đang tạo ra làn sóng đô thị hóa ngày một không thể kiểm soát nổi ở các thành phố lớn.

Vì thế, "nên đảo ngược xu hướng di dân liên tục từ nông thôn ra thành thị hiện nay để người dân lại trở về làm việc ở nông thôn. Muốn vậy cần tạo dựng môi trường nông thôn và nông nghiệp trở nên hấp dẫn hơn với giới trẻ”, ông Albert Lieberg - Trưởng đại diện của FAO phát biểu.

Đóng góp cho vấn đề tái cơ cấu khu vực tài chính và ngân hàng thời kỳ 2021-2030 là nhóm các tổ chức quốc tế là JICA, UNICEF, IMF, WB và Cục Kinh tế liên bang Thụy Sỹ (SECO). Hiện tại Việt Nam, khu vực ngân hàng vẫn đóng vai trò là nhà cung cấp vốn chủ yếu cho nền kinh tế. Từ thực tế đó, nhóm này nhận thấy cơ cấu pháp lý, quy định và thể chế hiện hành của hệ thống ngân hàng không theo kịp được với mức độ phát triển kinh tế và tăng trưởng của hệ thống ngân hàng.

Ông Eric Sidgwick - Giám đốc quốc gia ADB tại Việt Nam cho biết: “Việc quản lý chính sách tiền tệ của NHNN đã tạo ra nền tảng cho tăng trưởng kinh tế bền vững. Tuy nhiên, khi nền kinh tế của Việt Nam trở nên hội nhập sâu hơn với nền kinh tế thế giới, thì vấn đề ngày càng trở nên quan trọng hơn là NHNN cần có sự độc lập lớn hơn. Vì vậy phải tăng tính độc lập cho NHNN”... Đồng thời cần tăng năng lực của cơ quan quản lý nhà nước bởi năng lực quản lý là rất quan trọng để quản lý một khu vực tài chính phát triển nhanh chóng. Bên cạnh đó, để đảm bảo sự an toàn và lành mạnh của khu vực tài chính, Việt Nam phải tiến tới giám sát an toàn dựa trên rủi ro và tránh giám sát dựa trên tuân thủ, tập trung vào sự tuân thủ pháp luật và quy định.

Để không ai bị bỏ lại phía sau

Nhấn mạnh tới phát triển bền vững, bà Caitlin Wiesen - Trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam nói đến việc lồng ghép và tích hợp các mục tiêu phát triển bền vững vào Chiến lược và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó phải đảm bảo quá trình phát triển không bỏ ai lại phía sau. Muốn vậy chính sách cần tiếp cận tới “những người bị bỏ lại phía sau” đầu tiên. Đồng thời là phát triển nền kinh tế tuần hoàn.

Có chung quan điểm, “kinh tế tuần hoàn mang lại một chiến lược phát triển kinh tế đầy hứa hẹn cho Việt Nam”, bà Lê Thị Thanh Thảo - Trưởng đại diện của UNIDO dẫn số liệu: lượng chất thải rắn ở khu vực đô thị sẽ tăng 10-16% mỗi năm, riêng năm 2017 thải ra 13,8 triệu tấn. Thế nhưng chỉ 8-12% trong số này được tái chế, còn phần lớn chất thải được đưa tới các bãi chôn lấp, 50% rác thải chôn lấp không được kiểm soát…

Đặc biệt theo các tổ chức quốc tế, trên con đường trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao, công nghiệp hiện đại thì sự tăng trưởng khu vực tư nhân là vô cùng quan trọng. Với tinh thần đó, các khuyến nghị khác như: tăng cường các thể chế và quản trị nhà nước ở Việt Nam, phát triển kinh tế tư nhân, phát triển nguồn vốn con người... cũng đã được nêu lên. “Việt Nam đã khởi xướng nhiều cải cách quan trọng để xây dựng một nhà nước hiệu quả hơn. Những cải cách này đã thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển nhanh chóng, thu hút khu vực tư nhân, hiện đại hóa nền hành chính và dịch vụ công, với cam kết chính trị mạnh mẽ không để ai bị bỏ lại phía sau”, các đối tác phát triển ghi nhận.

Nhưng Việt Nam đang có 6 điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là: Tính minh bạch không đầy đủ và trách nhiệm giải trình yếu; Tham nhũng vẫn được xem là tràn lan; Quy trình lập pháp còn rườm rà và thiếu sự tham vấn công chúng đầy đủ; Thách thức trong việc đáp ứng kỳ vọng ngày càng tăng của người dân; Năng lực của chính quyền và bộ máy hành chính còn yếu trong khi khâu điều phối liên bộ, ngành chưa đủ; Thiếu sự tiên lượng, khả năng thích ứng và sự lanh lẹ kịp thời.

Để đạt được mục tiêu và khát vọng, Việt Nam cần giải quyết hiệu quả những thách thức này. “Để thoát bẫy thu nhập trung bình, tốc độ tăng trưởng không phải là quyết định. Cho dù các bạn đạt mức tăng trưởng cao 7%-8% mà thể chế không phù hợp thì cũng không thoát bẫy”, vị đại diện UNDP phát biểu.

Sau khi nêu các khuyến nghị cụ thể, Nhóm các đối tác phát triển cùng bày tỏ sự tin tưởng Việt Nam sẽ làm được, sẽ đạt được khát vọng và mục tiêu nếu tận dụng được cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với các chính sách tạo đột phá và một bản chiến lược, kế hoạch phát triển phù hợp với Việt Nam.