Các nhà đầu tư đối mặt với tốc độ tăng lãi suất mạnh nhất kể từ năm 2006
Fed được dự báo sẽ tăng lãi suất thêm nhiều lần trong năm 2018 |
Với việc kinh tế toàn cầu đang hướng tới giai đoạn tăng trưởng mạnh nhất kể từ năm 2011, Citigroup Inc. và JPMorgan Chase & Co. dự báo lãi suất trung bình ở các nền kinh tế phát triển sẽ tăng lên ít nhất 1% trong năm tới, mức tăng lớn nhất kể từ năm 2006.
Khi gói nới lỏng định lượng tại Mỹ sẽ kỷ niệm 10 năm vào năm tới, các nhà kinh tế của Bloomberg tiên đoán, quy mô mua tài sản ròng của các NHTW lớn sẽ giảm xuống mức 18 tỷ USD vào cuối năm 2018, từ 126 tỷ USD trong tháng 9 năm nay, và sẽ bán ròng trong nửa đầu năm 2019.
Điều đó phản ánh sự tăng trưởng ngày càng mạnh mẽ của kinh tế toàn cầu đủ để kích thích lạm phát tăng lên, mặc dù khiêm tốn. Cuộc kiểm tra đối với các nhà hoạch định chính sách, bao gồm cả Chủ tịch Fed sắp tới là ông Jerome Powell, sẽ là liệu họ có thể tiếp tục rút lại các chính sách kích thích mà không ảnh hưởng tới cầu toàn cầu cũng như thị trường tài sản hay không.
“Năm 2018 là năm chúng ta chứng kiến sự thắt chặt thức sự”, Ebrahim Rahbari - Giám đốc kinh tế toàn cầu của Citigroup ở New York nói. “Chúng ta sẽ tiếp tục trên con đường hiện tại, nơi thị trường tài chính có thể đối phó khá tốt với chính sách tiền tệ, nhưng có lẽ cuối năm 2018, hoặc đầu năm 2019, chính sách tiền tệ sẽ trở thành một trong những yếu tố phức tạp”.
Một bức tranh rõ nét hơn sẽ được hình thành trong tuần này khi Fed, NHTW Anh (BOE), NHTW châu Âu (ECB), NHTW Na Nuy (Norges Bank) và Ngân hàng Quốc gia Thụy Sỹ (Swiss National Bank - SNB) sẽ đưa ra quyết định chính sách cuối cùng của mình trong năm 2017. Họ hiện đang quản lý chi phí đi vay của hơn 1/3 nền kinh tế thế giới. Ngoài ra ít nhất 10 NHTW khác cũng sẽ đưa ra quyết định trong tuần này.
Fed hiện đang là tâm điểm của mọi sự chú ý khi mà thị trường đã gần như chắc chắn Fed sẽ tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản lên 1,25-1,50% tại cuộc họp diễn ra ngày 12-13/12. Chủ tịch sắp mãn nhiệm Janet Yellen cũng được dự kiến sẽ phát đi tín hiệu Fed có thể tăng lãi suất thêm nhiều lần nữa trong năm 2018. Vào ngày thứ Năm, SNB, BOE và ECB cũng sẽ đưa ra quyết định chính sách của mình, mặc dù đều được dự báo sẽ giữ nguyên lãi suất.
Tuy nhiên, các NHTW này được dự báo sẽ tích cực hơn (với việc thắt chặt) trong năm 2018 như Citigroup ước tính, lãi suất bình quân của thế giới sẽ tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2008, tăng 0,4 điểm phần trăm lên 1%. Trong khi JPMorgan dự báo lãi suất bình quân sẽ tăng lên 1,2%, tăng hơn nửa điểm phần trăm từ mức 0,68% vào cuối năm nay.
Citigroup dự kiến Fed và NHTW Canada sẽ tăng lãi suất 3 lần trong năm 2018, trong khi các NHTW Anh, Australia, New Zealand, Thụy Điển và Na Uy tăng một lần. JPMorgan thì dự báo Fed sẽ tăng lãi suất 4 lần.
Đằng sau sự thay đổi này là kỳ vọng nền kinh tế thế giới sẽ tăng trưởng khoảng 4% trong năm tới, tốt nhất kể từ giia đoạn phục hồi sau cuộc suy thoái kinh tế thế giới hồi năm 2011. Những yếu tố hỗ trợ cho sự tăng tốc này: thất nghiệp giảm, chi tiêu thương mại và kinh doanh mạnh hơn, cũng như cắt giảm thuế Mỹ. Tăng trưởng mạnh mẽ được kỳ vọng sẽ thúc đẩy lạm phát tăng lên.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự đoán giá tiêu dùng ở các nền kinh tế tiên tiến sẽ tăng 1,7% trong năm tới, cao nhất kể từ năm 2012, mặc dù vẫn thấp hơn mục tiêu 2% mà hầu hết các NHTW xem là lạm phát ổn định.
Mặc dù chính sách tiền tệ toàn cầu sẽ được thắt chặt hơn, song lãi suất vẫn sẽ được giữ ở mức lãi suất thấp so với các tiêu chuẩn lịch sử và nhiều NHTW có thể vẫn giữ lãi suất âm nếu lạm phát vẫn còn yếu. Cả ECB và BOJ hiện đều không được mong đợi sẽ nâng lãi suất của mình vào năm tới.
Tuy nhiên, việc mua trái phiếu sẽ được giảm bớt như một biện pháp giảm kích cầu, trong khi một số NHTW các nước đang phát triển có thể tiếp tục nới lỏng. Nga và Colombia có thể theo chân Brazil cắt giảm lãi suất trong tuần này.
Theo các nhà kinh tế của Bloomberg, nhiều NHTW các nước phát triển, dẫn đầu bởi Fed, đang bước vào năm 2018 với một niềm tin mạnh mẽ rằng lạm phát sẽ quay trở lại khi họ tiếp tục bình thường hóa chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, quá trình bình thường hóa quá nhanh, có nguy cơ đảo ngược viễn cảnh kinh tế toàn cầu tương đối lạc quan vào năm 2018, đặc biệt nếu giả định của các NHTW về Đường cong Phillips là sai lầm.
Torsten Slok - chuyên gia kinh tế quốc tế tại Deutsche Bank AG ở New York cho rằng, “thắt chặt định lượng” sẽ ảnh hưởng đến thị trường trong quý 2/2018. Đó là khi ông giả định lạm phát của Mỹ tăng trở lại và ECB phát tín hiệu chấm dứt mua trái phiếu.
“Năm 2018 chúng tôi coi năm chính yếu để bình thường hóa”, Victoria Clarke - một nhà kinh tế học của Investec ở London cho biết. “Đó là thách thức đối với các NHTW trong việc cân bằng họ sẽ làm bao nhiêu”.
Trong khi đó, các nhà đầu tư dương như kém lạc quan hơn hầu hết các nhà kinh tế. Tại Mỹ, nơi lạm phát đang có dấu hiệu chậm lại, thị trường chỉ kỳ vọng Fed sẽ tăng lãi suất khoảng 2 lần trong năm tới, theo hợp đồng tương lai của liên bang. Cũng có những dự đoán đường cong lợi suất trái phiếu thậm chí có thể đảo ngược lại do chi phí vay dài hạn giảm xuống dưới mức ngắn hạn, một dấu hiệu đôi khi báo trước sự suy thoái.