Càng nhiều thách thức, càng cần hợp tác và đồng lòng
Hội nghị Thứ trưởng Tài chính và Phó thống đốc NHTW APEC 2017 | |
Hội nghị Thượng đỉnh Doanh nghiệp APEC Việt Nam 2017 thu hút gần 1000 đại biểu | |
Sinh viên Đại học Đông Á đón chào APEC 2017 |
Tăng trưởng kinh tế toàn cầu và khu vực mặc dù có những dấu hiệu tích cực và lạc quan song vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.
Đây là nội dung xuyên suốt được các diễn giả và đại biểu nêu ra trong Phiên 1 của Hội nghị (về chủ đề Tình hình kinh tế tài chính vĩ mô quốc tế và khu vực) tại ngày làm việc đầu tiên (23/2/2017) của Hội nghị Thứ trưởng Tài chính và Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương (NHTW) APEC được tổ chức trong 2 ngày 23-24/2/2017 tại thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam. Hội nghị này cũng là sự kiện quan trọng mở đầu cho các hoạt động của Tiến trình Bộ trưởng tài chính APEC 2017.
Các đại biểu chụp ảnh tại Hội nghị |
Theo các diễn giả và đại biểu tham dự Hội nghị, hầu hết các chỉ số kinh tế, thương mại và đầu tư của khu vực châu Á – Thái Bình Dương đều được dự báo là sẽ khả quan hơn trong năm 2017. Tuy nhiên trong năm nay, khu vực vẫn phải đối diện với những “cơn gió ngược” khá mạnh như: Dự báo tốc độ tăng trưởng thương mại toàn cầu tiếp tục suy giảm; Xu hướng bảo hộ thương mại tăng; Chính sách thắt chặt tiền tệ của Mỹ có thể tạo ra những hiệu ứng lan tỏa tới các nền kinh tế mới nổi; Những bất ổn về địa chính trị và bầu cử ở các nước lớn khiến tâm lý và niềm tin thị trường bị ảnh hưởng…
Bên cạnh đó là nguy cơ về sự đảo chiều của dòng vốn FDI về các nước phát triển làm giảm dòng vốn này vào các nước đang phát triển, gia tăng rủi ro đối với các nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu và nợ nước ngoài cao; khu vực tài chính trở nên dễ tổn thương hơn hay các tác động bất lợi của biến đổi khí hậu. Có diễn giả cũng đề cập tới những thách thức và gợi mở về những kỹ năng mới cần có trên thị trường lao động trong kỷ nguyên số hiện nay.
Trong bối cảnh đó nhiều ý kiến đưa ra cho rằng, việc làm sao duy trì được chính sách toàn diện, cân bằng và minh bạch là rất quan trọng. Trong đó, các nước cần xác định thách thức chính sách hiện nay là làm sao vừa thúc đẩy tăng trưởng và tính chống chịu, vừa tập trung cải thiện vấn đề tăng trưởng bao trùm (toàn diện) của nền kinh tế. Bên cạnh đó, cần tiếp tục các cải cách về cấu trúc kinh tế và tài khóa, cải thiện tính ổn định của các khung khổ tài chính.
Song song với đó, phải tập trung các chính sách để tăng được năng suất lao động và sản lượng thông qua các giải pháp về phát triển hạ tầng sản xuất, đầu tư cho giáo dục, cải cách tài khóa để khuyến khích thị trường lao động, đầu tư và hoạt động nghiên cứu phát triển (R&D)... Ngoài ra, các đại biểu cũng tái khẳng định, việc tăng cường hợp tác toàn cầu, bao gồm vấn đề chống biến đổi khí hậu là cần thiết hơn bao giờ hết.
Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, Phiên thứ nhất của Hội nghị đã diễn ra rất thành công. Các diễn giả đại diện cho các tổ chức quốc tế đã trình bày tổng quan về triển vọng kinh tế, tài chính toàn cầu và khu vực. Nhiều đại biểu đến từ các nền kinh tế APEC đều thống nhất với nhận định, kinh tế thế giới và khu vực có dấu hiệu tích cực nhưng cũng đối mặt với nhiều rủi ro. Các ý kiến phát biểu tại Hội nghị cho thấy mỗi nền kinh tế có những phản ứng chính sách khác nhau do thực trạng và trình độ phát triển của các nền kinh tế khác nhau. Nhiều đại biểu cho rằng các nền kinh tế cần hướng đến tăng trưởng kinh tế toàn diện, mang tính bao trùm. Nhiều giải pháp như tăng năng suất lao động, ứng dụng công nghệ, cải cách chính sách thuế, sử dụng tiết kiệm năng lượng, chống biến đổi khí hậu… để thúc đẩy tăng trưởng đã được đề xuất. Đối với ổn định KTVM, các nền kinh tế thành viên APEC cần theo dõi sát diễn biến để phản ứng linh hoạt, nhanh nhạy và cần tăng cường hợp tác giữa các nền kinh tế thành viên. Việc hợp tác, phối hợp chính sách giữa các nền kinh tế thành viên có vai trò rất quan trọng nhằm thúc đẩy tăng trưởng toàn diện, tái cân bằng vĩ mô, đặc biệt trong bối cảnh đang có sự khác biệt giữa các nền kinh tế về cách thức ứng phó với rủi ro và thách thức. Đây cũng là những vấn đề được Đảng, Nhà nước và Chính phủ Việt Nam rất quan tâm, thể hiện trong các đề án tái cơ cấu và chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế; các đề án về quản lý nợ công, quản lý ngân sách. Vấn đề còn lại là triển khai hiệu quả các đề án này. Đối với NHNN Việt Nam, với vai trò vừa là NHTW, vừa là cơ quan quản lý Nhà nước về tiền tệ và hoạt động ngân hàng thì trong thời gian qua cũng như sắp tới, Thống đốc và lãnh đạo NHNN chỉ đạo rất quyết liệt ở hai góc độ: Thứ nhất, bám sát những diễn biến kinh tế thế giới và khu vực và tăng cường hợp tác để điều hành nhanh nhạy chính sách ổn định KTVM; Thứ hai, thực hiện các bước tái cơ cấu hệ thống để nâng cao vai trò trung gian nền kinh tế, hỗ trợ tích cực cho quá trình thực hiện các đề án tái cơ cấu, đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế cũng như các đề án quan trọng khác. |
Theo ông Nguyễn Tú Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN, trong những vấn đề, nội dung liên quan đến KTVM được các diễn giả nêu ra tại Hội nghị lần này, có thể thấy hầu hết cũng là những thách thức mà trong những năm trở lại đây Việt Nam đã và đang nỗ lực hóa giải. Đơn cử như vấn đề tái cơ cấu kinh tế, ổn định KTVM, đầu tư CSHT… chúng ta đều đã thực hiện. Trong đó, NHNN đã đóng vai trò quan trọng trong cả ngắn và dài hạn.
Bởi trong môi trường kinh tế có nhiều biến động hiện nay, điều quan trọng nhất là phải ổn định được KTVM, trong đó nền tảng là ổn định được giá trị đồng tiền, lãi suất và nâng cao khả năng chống đỡ của hệ thống tài chính trước các cú sốc từ bên ngoài. Và nhìn lại thời gian vừa qua, cụ thể là từ năm 2012 đến nay, NHNN đã thực hiện tốt những chính sách liên quan đến các vấn đề trên, qua đó góp phần quan trọng giúp phục hồi đà tăng trưởng kinh tế, củng cố niềm tin thị trường.
“Bằng chứng là năm 2016, trong rất nhiều khó khăn khi tốc độ tăng trưởng thương mại thế giới giảm, dòng vốn đầu tư vào các nền kinh tế đang phát triển giảm thì Việt Nam vẫn có được tốc độ tăng trưởng xuất khẩu đạt 8,6%; FDI tăng 9,4% và đầu tư tư nhân tăng 9,7%; Trên 110 nghìn DN thành lập mới…”, ông Tú Anh chỉ ra.
Bên cạnh đó, chính sách tiền tệ (CSTT) đã thực hiện các chính sách hỗ trợ cộng đồng DN, khu vực nông nghiệp, nông thôn; nỗ lực giữ ổn định và tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất, ổn định tỷ giá trong khi tiếp tục những công việc mang tính dài hạn hơn như việc tái cơ cấu khu vực ngân hàng.
“Những thành tựu đó cố nhiên không phải chỉ do một mình CSTT mà có được, nhưng rõ ràng đã ghi nhận những đóng góp quan trọng của điều hành CSTT. Và trong bối cảnh hiện nay khi mà nguồn ngân sách hạn hẹp, CSTT vẫn là trọng yếu không chỉ trong ngắn hạn mà đảm bảo nền tảng tăng trưởng kinh tế trong dài hạn” – ông Tú Anh nhận định.
Ông Sebastian Eckardt, Chuyên gia kinh tế trưởng, WB tại Việt Nam: Các nền kinh tế mới nổi đang đối mặt với một số thách thức lớn như nhu cầu bên ngoài chậm chạp và các rủi ro gia tăng (do chính sách kinh tế của các nền kinh tế phát triển chưa rõ ràng, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng), tình trạng nợ tăng và các lỗ hổng về tài chính, năng suất suy giảm, tình trạng gia tăng bất bình đẳng và các lỗ hổng về môi trường và khí hậu. Do đó, các nước cần đẩy mạnh cải cách cấu trúc để phục hồi tăng trưởng năng suất, tăng cường các hoạt động quản lý, điều tiết tài chính thông qua việc tăng cường giám sát và triển khai các biện pháp vĩ mô và vi mô thận trọng. Những nền kinh tế dựa vào xuất khẩu hàng hóa cơ bản như Mông Cổ, Timor-Leste... cần giảm tình trạng thâm hụt tài khóa. Đồng thời, cần tăng cường đầu tư vào nguồn nhân lực thông qua việc đẩy mạnh đầu tư vào các hệ thống giáo dục, tăng cường khả năng tiếp cận với chăm sóc y tế và quan tâm đến chăm sóc trẻ em thiếu dinh dưỡng và còi cọc cũng như có các kế hoạch đối phó với tình trạng dân số già. Ngoài ra, để giảm các rủi ro biến đổi khí hậu và môi trường thì một mặt, cần giảm can thiệp, hỗ trợ làm méo mó giá năng lượng, mặt khác cần đẩy mạnh đầu tư vào sử dụng năng lượng hiệu quả, năng lượng tái tạo và tăng đầu tư chống thiên tai và biến đổi khí hậu. |
Ông Juzhong Zhuang, Phó kinh tế gia trưởng, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB): Chúng tôi dự báo tăng trưởng khu vực CA-TBD sẽ cải thiện nhẹ trong năm nay nhưng rủi ro đối với nhận định trên là đà phục hồi tăng trưởng chung của toàn cầu vẫn mong manh và các biến động tài chính cũng cao hơn do các vấn đề như việc Fed tăng lãi suất, nợ cao của khu vực tư nhân tại các nước đang phát triển ở châu Á. Trong khi đó, tăng trưởng thương mại cũng có xu hướng tiếp tục chậm lại và việc mở rộng các chuỗi giá trị toàn cầu cũng chậm lại trong khi việc sử dụng các biện pháp phi thuế quan gia tăng. Để đối phó với đà giảm của tăng trưởng thương mại thì bên cạnh việc tiếp tục làm sâu sắc thêm các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu (theo hướng với các nền kinh tế đang có sự tham gia thấp vào các chuỗi này, cần tập trung vào các cải cách để cải thiện môi trường kinh doanh và tạo điều kiện tham gia vào những chuỗi đó), cần thúc đẩy thương mại dịch vụ bằng cách giảm các hạn chế trong việc tiếp cận thị trường và khoảng trống về kỹ năng. Đồng thời, cần tiếp tục thúc đẩy tự do hóa thương mại và chống lại chủ nghĩa bảo hộ thông qua các biện pháp như: Giảm thuế nhập khẩu, giảm các rào cản thương mại phi thuế quan và hợp tác hơn nữa trong việc thúc đẩy thương mại, cố gắng hoàn tất các hiệp định thương mại lớn trong khu vực như RCEP và khu vực tự do thương mại APEC và cải thiện kết nối khu vực để giảm chi phí giao dịch. |