Cao tốc Bắc – Nam nhánh đông: Lợi nhuận/vốn chủ sở hữu quá cao?

	Chốt phương án đầu tư đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông
	Đảm bảo phương án tài chính khả thi đối với Dự án cao tốc Hà Nội-Hải Phòng
	NHNN giám sát chặt việc cung cấp tín dụng đầu tư Dự án cao tốc Bắc - Nam

Theo tờ trình của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) dự án cao tốc Bắc - Nam có 4-6 làn xe, tốc độ 80-120 km/h, tổng mức đầu tư 312.435 tỷ đồng. Dự án chia thành 20 dự án thành phần, trong đó 17 dự án theo hình thức hợp đồng BOT. Chiều dài đoạn Hà Nội - TPHCM là 1.622 km, trong đó đã đưa vào khai thác 123 km gồm các đoạn Pháp Vân - Cầu Giẽ, Cầu Giẽ - Ninh Bình, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây; đang triển khai thi công đoạn Đà Nẵng - Quảng Ngãi dài 127 km, còn lại 1.372 km cần đầu tư.

Thi công đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi trên tuyến Bắc - Nam. Dự án thực hiện với sự hỗ trợ của JICA, sau khi khai thông sẽ giúp giảm thời gian di chuyển của xe ô tô tải từ gần 4h còn khoảng 1h30'

Lợi nhuận/vốn chủ sở hữu chỉ nên ở mức 11,5%/năm

Bộ GTVT đề nghị hàng loạt cơ chế ưu đãi cho dự án cao tốc Bắc – Nam nhánh Đông, trong đó đề nghị Chính phủ giao NHNN đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn để nhà đầu tư có thể vay vốn triển khai dự án, hỗ trợ nhà đầu tư tiếp cận vay vốn của Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng Châu Á. Lãi suất vốn vay trong phương án tài chính xác định bằng mức lãi suất cho vay dài hạn cùng kỳ hạn bình quân của 03 NHTM lớn, lãi suất chính thức được xác định thông qua đấu thầu. Để đáp ứng kỳ vọng của nhà đầu tư, mức lợi nhuận trên/vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư trong phương án tài chính được xác định để lập hồ sơ mời thầu là 14%/năm.

Bộ Tài chính đã gửi Văn Phòng Chính phủ ý kiến về những đề nghị của Bộ GTVT về dự án này và đồng ý với đề xuất của Bộ GTVT về giải pháp vốn và lãi suất. Đồng thời Bộ Tài chính nhắc lại chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình “yêu cầu giám sát chặt chẽ việc cấp tín dụng và không để tình trạng nhà đầu tư dùng toàn bộ tiền vay ngân hàng để thực hiện dự án BOT”.

Không đồng ý với đề xuất về mức xác định lợi nhuận/vốn chủ sở hữu, Bộ Tài chính cho rằng 14%/năm là cao gấp 2,15 lần lãi suất tiền gửi tại các NHTM và cao so với mặt bằng lợi nhuận của các dự án GTVT đường bộ hiện nay. Hơn nữa, lãi suất vốn huy động và vốn vay đang có xu hướng giảm.

Theo Bộ Tài chính, mức lợi nhuận/vốn chủ sở hữu của dự án này chỉ nên bằng lợi nhuận/vốn chủ sở hữu các dự án BOT Quốc lộ 1 hiện nay là khoảng 11,5%. Mức lợi nhuận cụ thể sẽ được xác định trên cơ sở kết quả đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Nếu nhà đầu tư nước ngoài yêu cầu mức lợi nhuận cao hơn, Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng quyết định.

Không để các địa phương thực hiện dự án riêng lẻ

Theo Bộ GTVT cần quy định nhà đầu tư chỉ được chuyển nhượng cổ phần trong DN dự án sau khi công trình được nghiệm thu, đưa vào khai thác. Bộ Tài chính cho rằng “như thế sẽ dẫn đến khó khăn cho phía cơ quan nhà nước có thẩm quyền trường hợp nhà đầu tư được lựa chọn không đáp ứng được yêu cầu theo quy định của hợp đồng trong quá trình thực hiện dự án”. Nghị định 15/2015/NĐ-CP quy định: nhà đầu tư chỉ được chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ quyền và nghĩa vụ theo hợp đồng dự án cho bên cho vay hoặc nhà đầu tư khác khi thỏa thuận được với cơ quan nhà nước có thẩm quyền và Nhà tài trợ vốn.

Bộ Tài chính cũng đồng ý thành lập Ban chỉ đạo quốc gia chỉ đạo triển khai Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam do Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng làm Trưởng ban, Bộ trưởng Bộ GTVT chịu trách nhiệm về việc triển khai thực hiện dự án.

Bộ Tài chính cũng đồng ý Chính phủ cho phép Bộ GTVT đàm phán với các nhà đầu tư trên Quốc lộ 1 đối với những đoạn tuyến cao tốc được đầu tư hoàn thành trước so với dự kiến trong hợp đồng BOT đầu tư Quốc lộ 1 theo hướng kéo dài thời gian thu phí. Việc điều chỉnh thời gian thu phí đề nghị sẽ được xem xét cụ thể trên cơ sở đánh giá mức độ ảnh hưởng đối với các chỉ tiêu tính toán phương án tài chính theo hợp đồng đã được ký kết.

Về đề xuất giá sử dụng dịch vụ đường bộ trên cao tốc Bắc – Nam tách thành gói thầu riêng, Bộ GTVT tổ chức lựa chọn 01 đơn vị đầu tư xây dựng và tổ chức thu để đảm bảo tính thống nhất, phù hợp với thực tiễn và tiết kiệm chi phí, Bộ Tài chính đồng ý và lưu ý “việc lựa chọn đơn vị đầu tư và tổ chức thu phải được thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu”.

Bộ Tài chính đồng tình để Bộ GTVT là cơ quan có thẩm quyền ký và thực hiện hợp đồng dự án trên toàn tuyến cao tốc Bắc — Nam, không giao các địa phương thực hiện theo các dự án riêng lẻ.